Στο «Ριζοσπάστη» 17/10/2014 και στη συνέχεια στις 26/10/2014 ανοίξαμε το θέμα της κρυοσυντήρησης των ωαρίων των εργαζόμενων γυναικών, με αφορμή την επιδότησή της από τους επιχειρηματικούς ομίλους «Apple» και «Facebook» ως κίνητρο για την προσέλκυση περισσότερων γυναικών στη δουλειά, μιας και οι έρευνες διαπιστώνουν ότι οι εργαζόμενες είναι πιο παραγωγικές όταν δεν έχουν οικογένεια ή έχουν λυμένα βασικά προβλήματα που απορρέουν από αυτή. Προβάλλεται ως μέτρο που διευκολύνει τις γυναίκες να αφοσιωθούν στην «καριέρα» τους, χωρίς να αναγκάζονται να «θυσιάσουν» τη μητρότητα και τη δημιουργία οικογένειας, όπως λένε. Είχαμε γράψει ότι «είναι ένα μέτρο εις βάρος των γυναικών που βασίζεται στην πιο χυδαία σκοταδιστική αντίληψη για τη γυναίκα ως "παιδοποιητική" μηχανή, ανεξάρτητα αν χρησιμοποιείται και προβάλλεται προπαγανδιστικά ως η πιο εξελιγμένη επιστημονική μέθοδος. Εξάλλου, στον καπιταλισμό αυτό συμβαίνει: Η έρευνα, η επιστήμη δεν μπαίνουν στην υπηρεσία του λαού, αλλά των μονοπωλιακών συμφερόντων, ακόμα και με τον πιο κραυγαλέο τρόπο, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, κάνοντας το μαύρο άσπρο. Είναι βεβαίως άλλο ζήτημα οι περιπτώσεις των γυναικών που για ιατρικούς λόγους στρέφονται στη μέθοδο της κρυοσυντήρησης, τότε πρόκειται για μέθοδο ευεργετική για τη γυναίκα και την οικογένειά της. Τέτοιες περιπτώσεις όμως είναι οι εξαιρέσεις και όχι ο κανόνας».

Ως Κόμμα, έχουμε εκτιμήσει, ιδιαίτερα για τις νέες γυναίκες στη σύγχρονη φάση του καπιταλισμού ότι «Η κοπέλα μπορεί σήμερα να απολαμβάνει δικαιώματα, που πριν από πολλά χρόνια ήταν απρόσιτα στις γυναίκες. Μπορεί να έχει πιο ελεύθερο τρόπο ζωής. Είναι δικαιώματα πολύ λιγότερα από αυτά που της ανήκουν και απέχουν από την πραγματική ισοτιμία. Κάθε βήμα που κάνει σήμερα η νέα γυναίκα, για να ανταποκρίνεται στους πολλαπλούς ρόλους που έχει, να μπορεί να μορφώνεται και να δουλεύει, συνοδεύεται από σημαντικό προσωπικό κόστος, από προσωπικές θυσίες. Το πρόβλημα για τη νέα γυναίκα αρχίζει από τη στιγμή που αναζητά εργασία και κυρίως από τη στιγμή που αποφασίζει να δημιουργήσει τη δική της ανεξάρτητη ζωή, τη δική της οικογένεια. Αν, ως κοπέλα, με τις κατακτήσεις του κινήματος σε προηγούμενες φάσεις, αλλά και με τις θυσίες της λαϊκής οικογένειας, κατάφερε να ανέβει τα σκαλοπάτια της μόρφωσης, αν κατάφερε να ξεφύγει από την αντιδραστική αντίληψη για τη βιολογική κατωτερότητα της γυναίκας και τον περιορισμό της στο μητρικό ρόλο, αν κατάφερε να ενστερνιστεί ριζοσπαστικές και γνήσιες προοδευτικές ιδέες για την ισότητα των φύλων και την κοινή ισότιμη ευθύνη μέσα στην οικογένεια, όλα αυτά κινδυνεύει να τα χάσει μόλις η νέα γυναίκα γίνει μητέρα, σύζυγος και εργαζόμενη. Η πραγματικότητα δείχνει ότι σ' αυτήν τη δύσκολη καμπή για όλους τους νέους, η νέα κοπέλα είναι πιο ευάλωτη» (Απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ για τη Νεολαία, Οκτώβρης 2005).

Γι' αυτό λέμε ότι χρειάζεται γενικότερη ιδεολογικοπολιτική δουλειά, που περιορίζει την εμβέλεια και την επίδραση των αντιδραστικών, αλλά και ψευτοεκσυγχρονιστικών απόψεων για το περιεχόμενο της ισότητας και χειραφέτησης. Τέτοια είναι και η συγκεκριμένη περίπτωση της «κρυοσυντήρησης των ωαρίων των εργαζομένων», όπως την προπαγανδίζει η «Apple».

Στην προκειμένη περίπτωση, η κοινωνική συνείδηση που καλλιεργείται από ένα αντιδραστικό εποικοδόμημα και στα δύο φύλα, αλλά ιδιαίτερα στις γυναίκες, σε συνδυασμό με τις ολοένα και λιγότερες δυνατότητες κάλυψης των ολοένα αυξανόμενων αναγκών για τις εργατικές τις λαϊκές οικογένειες και ιδιαίτερα τα νέα ζευγάρια, ή ακόμη και η καλλιέργεια στρεβλών αναγκών και προτύπων στον καπιταλισμό, έρχεται να προβάλλει ως ανάγκη της γυναίκας μια πραγματικά επιστημονική συμβολή στην αναπαραγωγή, όχι βεβαίως επειδή της χρειάζεται αυτή η μέθοδος προκειμένου να γίνει μητέρα, αλλά επειδή θέλουν να της επιβάλλουν την άποψη ότι η μητρότητα είναι εμπόδιο στη δουλειά της γυναίκας. Ερχονται λοιπόν οι καπιταλιστές και αξιοποιούν την επιστήμη, προωθώντας λύση τάχα υπέρ των γυναικών, ενώ αυτή είναι σχεδιασμένη στη βάση των αναγκών και των συμφερόντων τους. Την παρουσιάζουν τάχα ως εξασφάλιση ισοτιμίας της γυναίκας στην παραγωγική δραστηριότητα, χωρίς απεμπόληση του αναπαραγωγικού της ρόλου που μπορεί να περιμένει μπροστά στους άλλους ρόλους μιας όμως ταξικής και άδικης κοινωνίας. Και να εκπληρωθεί σε συνθήκες που η γυναίκα θα έχει ήδη κατακτήσει τους άλλους ρόλους. Αν τα καταφέρει.

Και για μεν τις αστές κανένα πρόβλημα. Η καριέρα πάνω απ' όλα. Η ατομική ανέλιξη πάνω απ' όλα. Μια τέτοια συνείδηση και να απεμπολήσει τον αναπαραγωγικό της ρόλο μικρό ή καθόλου το κακό. Αλλά για τις εργάτριες; Αυτές ζουν την απειλή της απόλυσης λόγω εγκυμοσύνης. Η μητρότητα βρίσκεται στο παζάρι των κερδών των καπιταλιστών.

Σε τελευταία ανάλυση, η εκπλήρωση της αναπαραγωγικής φύσης της γυναίκας είναι συνδυασμός κοινωνικής και βιολογικής φύσης. Η κουβέντα με τη γυναίκα, που, για διάφορους λόγους, βλέπει τη δυσκολία να κάνει παιδί είναι κουβέντα «πόνου», γιατί ακριβώς η αναπαραγωγική διαδικασία είναι από τη φύση της χαρά.

Με το συγκεκριμένο ζήτημα ασχολήθηκε ο αστικός Τύπος με εκτεταμένα ρεπορτάζ. Βεβαίως, η αστική προπαγάνδα, ζητήματα καθαρά κοινωνικά, όπως είναι αφενός το «γυναικείο», αφετέρου η «αναπαραγωγή του ανθρώπου», τα αντιμετωπίζει από αντιδραστική σκοπιά, αλλά με το μανδύα μιας επίπλαστης επιστημονικότητας υποταγμένης στις επιδιώξεις του κεφαλαίου.

Είναι χαρακτηριστικό το ρεπορτάζ της «Καθημερινής» (28/10/2014) για το συγκεκριμένο θέμα. Γράφει:

«Το βιολογικό ρολόι των γυναικών και η επιβράδυνσή του βρέθηκε εκ νέου στην επικαιρότητα, σπέρνοντας τη διχόνοια μεταξύ των απανταχού φεμινιστριών, εργαζόμενων γυναικών, γιατρών και νομικών. Αφορμή για την εν λόγω συζήτηση στάθηκε η ανακοίνωση της "Αpple" ότι θα χρηματοδοτεί την κρυοσυντήρηση ωαρίων γυναικών υπαλλήλων της ότι θα χρηματοδοτεί την κρυοσυντήρηση ωαρίων γυναικών υπαλλήλων της, οι οποίες έτσι θα έχουν τη δυνατότητα να τεκνοποιήσουν σε μεγαλύτερη ηλικία, αφιερώνοντας τα παραδοσιακά "γόνιμα" χρόνια τους στην καριέρα. Κάποιοι μιλούν για χειραγώγηση των γυναικών, πολλοί διαβλέπουν "κέρδος" των εργοδοτών που θα κλείσουν συμφέρουσες συνεργασίες με Κέντρα Εξωσωματικής...

Το ζήτημα παραμένει, βέβαια, αν η πρόθεση της εταιρείας θα μετατραπεί συν τω χρόνω σε άγραφο "κανόνα" που θα καλούνται σιωπηλά να ακολουθούν όλοι."Η εν λόγω ανακοίνωση δείχνει μια πρόθεση παράκαμψης και όχι επίλυσης του ζητούμενου, που δεν είναι άλλο από την ισότητα των δύο φύλων στον εργασιακό χώρο", δηλώνει στην "Κ" η γενική γραμματέας Ισότητας, Βάσω Κόλλια. "Εναποθέτει στους ώμους των γυναικών την ευθύνη μιας απόφασης, δηλαδή της τεκνοποίησης και δημιουργίας της επόμενης γενιάς, που κανονικά θα έπρεπε να αφορά ολόκληρη την κοινωνία"...

Ο δρ. Παναγιώτης Βάκας, επίκουρος καθηγητής Γυναικολογίας στο ΕΚΠΑ, που εργάζεται στο Αρεταίειο τίθεται αναμφισβήτητα υπέρ της απόφασης για κρυοσυντήρηση των ωαρίων. "Αυξάνει αισθητά την αυτοδιάθεση της γυναίκας, την απελευθερώνει από το άγχος" υπογραμμίζει, "της δίνει τη δυνατότητα να προσπαθήσει να τεκνοποιήσει μετά τα σαράντα με την αναπαραγωγική ικανότητα των 30 ετών, με ποσοστό επιτυχίας δηλαδή περίπου 40%, αξιοποιώντας το δικό της γενετικό υλικό"».

Το συγκεκριμένο ρεπορτάζ είναι αποκαλυπτικό ως προς τις πολλές πτυχές του συγκεκριμένου ζητήματος. Οχι μόνο της κρυοσυντήρησης, αλλά του αναπαραγωγικού ρόλου των γυναικών.

Το ρεπορτάζ της «Καθημερινής» μιλά για «βιολογικό ρολόι των γυναικών και την επιβράδυνσή του. Κάποιοι μιλούν για χειραγώγηση των γυναικών, πολλοί διαβλέπουν "κέρδος" των εργοδοτών που θα κλείσουν συμφέρουσες συνεργασίες με Κέντρα Εξωσωματικής». Η επιβράδυνση δεν είναι φυσιολογικό φαινόμενο, άρα γίνεται βίαια. Η εφημερίδα παρουσιάζει τάχα πολλές διαφορετικές πτυχές του ζητήματος ως απόψεις διαφόρων, αλλά και η χειραγώγηση των γυναικών γίνεται από τους καπιταλιστές και το κέρδος από την εξωσωματική είναι των καπιταλιστών.

Μα αν εδώ η γυναίκα δε γίνεται «εργαλείο» τότε τι γίνεται;

Ταυτόχρονα, το ρεπορτάζ βάζει δίλημμα ως προς τη γενίκευση, όταν υπάρχει πλήθος περιπτώσεων που είτε η νέα γυναίκα δεν μπορεί, για οικονομικούς λόγους, να κάνει παιδί, είτε επειδή φοβάται την απόλυση πάλι δεν κάνει παιδί. Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες αναστολής της μητρότητας. Αλλά ακόμη και έτσι πώς μια εργάτρια να αντιμετωπίσει το τεράστιο κόστος της κρυοσυντήρησης και στη συνέχεια της εξωσωματικής; Εδώ φαίνεται καθαρά ότι στον καπιταλισμό η επιστήμη και τα επιτεύγματά της είναι ταξικά.

Το ρεπορτάζ μιλά για ισότητα των δύο φύλων στον εργασιακό χώρο. Δε θα σταθούμε εδώ στην αντιδραστική άποψη της ισότητας των φύλων. Γιατί η σωστή αντιμετώπιση δεν είναι αυτή, αλλά η ισοτιμία που, στη βάση της, βρίσκεται η βιολογική διαφορετικότητα των φύλων με δεδομένο τον αναπαραγωγικό ρόλο του γυναικείου φύλου. Αλλά στο γεγονός ότι «το βιολογικό ρολόι των γυναικών» που γράφει, ο σεβασμός του και η δημιουργία προϋποθέσεων να υπάρχει χωρίς να «βιάζεται» είναι πρωταρχικό ζήτημα στην ισότητα που λέει το ρεπορτάζ, στην ισοτιμία που λέμε εμείς. Και αυτό δεν είναι ατομικό ζήτημα, δεν είναι μόνο υπόθεση των δύο φύλων και των διαπροσωπικών τους σχέσεων, αλλά είναι ένα βαθιά κοινωνικό ζήτημα διαλεκτικά δεμένο με τη διαπροσωπική σχέση των δύο φύλων.

Η γενική γραμματέας Ισότητας επίσης δείχνει το μέγεθος της υποκρισίας της αστικής πολιτικής απέναντι στις γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων. Γιατί θέτει το ζήτημα του αναπαραγωγικού ρόλου ως κοινωνικό που πρέπει η κοινωνία να αποφασίζει και όχι η γυναίκα ατομικά, αλλά συγκαλύπτει ότι σ' αυτήν την κοινωνία κυρίαρχοι είναι οι καπιταλιστές, αυτοί επιβάλλουν τη θέλησή τους. Αρα υποτάσσουν και τη μητρότητα στις επιδιώξεις τους. Η ίδια στέκεται σαν «Πόντιος Πιλάτος» στο συγκεκριμένο θέμα. Γιατί η πολιτική της υπηρετεί τους καπιταλιστές.

Επίσης, η γραμματέας Ισότητας δεν ανοίγει στις γυναίκες όλο το περιεχόμενο και τα δεδομένα, όπως για παράδειγμα το τεράστιο κόστος φύλαξης των ωαρίων και της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που οι γυναίκες και τα ζευγάρια από τα φτωχά λαϊκά στρώματα δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν, δεν προβάλλει τον κοινωνικό ρόλο της αναπαραγωγικής φύσης της γυναίκας ως πρωταρχικό ζήτημα για την κοινωνία και για τα δύο φύλα (αυτή είναι η αστική προσέγγιση, ιδεολογία και πολιτική), άρα προσαρμόζει και επιπλέον θα χρησιμοποιήσει την έρευνα, για να επιδράσει στη συνείδηση των γυναικών, ώστε να υποτάξουν την υπόθεση της μητρότητας στις επιδιώξεις των καπιταλιστών και μάλιστα με μέθοδο που να θεωρούν ότι είναι προς όφελός τους.

Οσο για την άποψη του «δρ. Παναγιώτη Βάκα, επίκουρου καθηγητή Γυναικολογίας στο ΕΚΠΑ, που εργάζεται στο Αρεταίειο», αυτός απελευθέρωσε ήδη τη γυναίκα! Και με την αντιδραστική «θεωρία της αυτοδιάθεσης». Ουσιαστικά, προβάλλει μια αντιδραστική κοινωνική αντίληψη ως συμφέρουσα στις γυναίκες, εμφανίζοντας την επίπλαστη αστική ισότητα των φύλων, ούτε λίγο ούτε πολύ ως «κάνω κουμάντο στον εαυτό μου», όταν αυτό υπαγορεύεται από τις επιδιώξεις των επιχειρηματικών ομίλων στους οποίους η γυναίκα και η μητρότητα γίνονται υποχείρια. Ταυτόχρονα, καλλιεργείται και η αντίληψη της «αυτοδιάθεσης του σώματος» ως αναπαραγωγικής μηχανής. Η «αυτοδιάθεση» είναι αυταπάτη (το κεφάλαιο κάνει κουμάντο και σπρώχνει σ' αυτό), ενώ καταπιέζει την κοινωνική ουσία της μητρότητας και την ανάπτυξη της πληρότητας της γυναίκας με την πραγματοποίηση του αναπαραγωγικού της ρόλου με ελεύθερη δική της επιλογή και όχι υπό τη σπάθη του εργοδότη.

Εδώ παρουσιάζεται ένα επιστημονικό επίτευγμα ως μέσο αντιμετώπισης όχι βιολογικών δυσκολιών στην αναπαραγωγική διαδικασία, αλλά ως απαίτηση του κεφαλαίου. Και το περνά μάλιστα ως πρόοδο! Η αστική υποκρισία σε όλο της το μεγαλείο. Το μόνο ελαφρυντικό του γιατρού είναι ότι μιλά για γυναίκες «ψαγμένες», άρα για αστές ή γυναίκες από τα ανώτερα μεσαία στρώματα.

Και όλ' αυτά ταυτόχρονα με την καλλιέργεια ανάλογης συνείδησης, με τα πρότυπα γυναικών αλλά και ανδρών που προβάλλουν τα αστικά επιτελεία, ειδικά τα αστικά ΜΜΕ, ένα κράμα ατομικής ανέλιξης, μέσω ανταγωνισμού, σε πεδία εύκολου πλουτισμού, και ταυτόχρονα εκχυδαϊσμού των σχέσεων των δύο φύλων πέρα και έξω από κάθε αναφορά στη σχέση του ανθρώπου με την κοινωνία. Αλλά αυτά βολεύουν τους αστούς. Ιδιαίτερα σήμερα που η γυναίκα μπορεί να απολαμβάνει δικαιώματα, που πριν από πολλά χρόνια ήταν απρόσιτα στις γυναίκες. Μπορεί να έχει πιο ελεύθερο τρόπο ζωής, που κατάφερε να ανέβει τα σκαλοπάτια της μόρφωσης, που σε μεγάλο βαθμό κατάφερε να ξεφύγει από την αντιδραστική αντίληψη για τη βιολογική κατωτερότητα της γυναίκας και τον περιορισμό της στο μητρικό ρόλο, να ενστερνιστεί ριζοσπαστικές και γνήσιες προοδευτικές ιδέες για την ισοτιμία των φύλων. Και δημιουργούν πολλαπλά στοιχεία χειραγώγησης.

Υπάρχει και ένα ζήτημα που έχει σχέση με το παιδί. Η επικοινωνία των γονιών μαζί του αποτελεί την απαρχή της κοινωνικοποίησής του. Η επιστήμη της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έχει φτάσει στο σημείο να μπορεί να γεννά γυναίκα σε μεγάλη ηλικία. Εχει ήδη επιτευχθεί με την παρένθετη μητέρα που γέννησε το παιδί της κόρης της. Ποια όμως μπορεί να είναι η επικοινωνία και η διαπαιδαγωγητική επίδραση των γονιών μεγάλης ηλικίας σε παιδιά, στους εκτός της οικογένειας παράγοντες κοινωνικοποίησης όπως σχολείο, συναναστροφή με παιδιά που έχουν νέους γονείς κ.λπ.; Δεν είναι ένας παράγοντας που για την ολόπλευρη διαμόρφωση υγιών ανθρώπων στην κοινωνία πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν, ώστε να μην παραβιάζεται το «βιολογικό ρολόι» των γυναικών επειδή έτσι το θέλει η «Apple» και η κάθε «Apple»; Θα το αφήσουμε λοιπόν έτσι το ζήτημα; Με δεδομένο ότι για τις εργαζόμενες γυναίκες, τις γυναίκες των φτωχών λαϊκών στρωμάτων απ' όποια μεριά και αν το πιάσεις το ζήτημα, είναι αντιδραστικό. Οι εργαζόμενες πότε θα ολοκληρώσουν την «καριέρα» τους για να γίνουν μητέρες; Μήπως όταν, κατά τη γνώμη των επιχειρήσεων, γίνουν αντιπαραγωγικές και τις πετάξουν σαν στυμμένες λεμονόκουπες; Μάλλον τότε θα έχουν όλο τον ελεύθερο χρόνο να κάνουν οικογένεια και παιδιά. Η ουσία είναι ότι ρίχνουν στη συνείδησή τους το δηλητήριο πως η αναβολή της μητρότητας, μια αναγκαστική επιλογή που γίνεται από πολλές γυναίκες κάτω από το βάρος των εργασιακών σχέσεων, των χαμηλών μισθών και της έλλειψης δημόσιων και δωρεάν υπηρεσιών αναγκαίων για την οικογένεια, μπορεί να είναι μια συμφέρουσα «λύση» για τους εργοδότες και για τις ίδιες.

Τούτη η ιστορία κάνει επίκαιρο το στίχο του τραγουδιού της Ελένης Βιτάλη «είμαι εξάρτημα εγώ της μηχανής σας κι ο γιος μου τ' ανταλλακτικό». Αλλά για την εργατική τάξη και τους συμμάχους της το ζήτημα δεν είναι οι διαπιστώσεις, αλλά να αλλάξουν αυτόν τον κόσμο, δηλαδή να καταργήσουν τις σχέσεις παραγωγής που επιβάλλουν την κοινωνική σκλαβιά, για την κοινωνική απελευθέρωση, ώστε να δημιουργούνται οι συνθήκες ανύψωσης της γυναίκας στη θέση της πραγματικής ισοτιμίας.