Εντείνονται οι προβληματισμοί γύρω από το μέγεθος και το ρόλο των τραπεζών της ΕΕ, σε μια εξέλιξη που συνδέεται και με τους διαγνωστικούς ελέγχους που θα διενεργηθούν στους ισολογισμούς τους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Οι απόψεις αυτές καταγράφονται στις εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ESRB) και της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (ΕΒΑ). Σε αυτό το πλαίσιο, επανέρχονται οι συστάσεις για συνέχιση της διαδικασίας «απομόχλευσης» των τραπεζών, που αφορά στη μείωση των περιουσιακών στοιχείων που εμφανίζουν στους ισολογισμούς τους, ενώ ανησυχίες διατυπώνονται και σχετικά με τη διαμόρφωση των δανειακών χαρτοφυλακίων και τα επισφαλή δάνεια.

Ολα τα παραπάνω συνιστούν πλευρές των εν εξελίξει ρυθμίσεων και παρεμβάσεων για αποτροπή μελλοντικών «συστημικών κινδύνων». Ταυτόχρονα, αποτυπώνονται οι προβληματισμοί για τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις που κρίνονται αναγκαίες για την τόνωση των ρυθμών ανάκαμψης των επιχειρηματικών κερδών και του ΑΕΠ.

Η «οριακή συνεισφορά των τραπεζών στην οικονομική ανάπτυξη πιθανότατα είναι μηδενική ή ακόμη και αρνητική», εκτιμά η έκθεση που δημοσιοποίησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ESRB), επισημαίνοντας ουσιαστικά ότι η διόγκωση του τραπεζικού τομέα πάνω από ένα ορισμένο σημείο γίνεται πλέον «αντιπαραγωγική» για τα συνολικά κέρδη του κεφαλαίου.

Επισημαίνεται επίσης πως «οι ευρωπαϊκές τράπεζες αναπτύχθηκαν τις δυο περασμένες δεκαετίες, με ρυθμούς μεγαλύτερους σε σχέση με την οικονομία». Ετσι, σε ορισμένα κράτη της ΕΕ, ο τραπεζικός τομέας φτάνει ή και ξεπερνά το 400% του ΑΕΠ, έναντι 190% στην Ιαπωνία και 145% στις ΗΠΑ.

Στην έκθεση σημειώνεται ακόμη πως τράπεζες διατηρούνται με «τεχνητή αναπνοή», με «χρήματα του φορολογουμένου», αναφορές που συνδέονται με τη διαπάλη γύρω από τον επιμερισμό της χασούρας σε περίπτωση μελλοντικών κραδασμών. Επισημαίνεται ότι οι «πρωτογενείς δραστηριότητες» (καταθέσεις και δάνεια) αποτελούν «στην καλύτερη περίπτωση» το 50% της συνολικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, ενώ το υπόλοιπο κομμάτι αφορά στην αποκαλούμενη «επενδυτική τραπεζική» (investment banking), όπως χρηματοοικονομικά παράγωγα και άλλους τίτλους (ομόλογα, μετοχές κλπ).

Σε αυτό το πλαίσιο, η έκθεση επικαλείται κι άλλες μελέτες, σύμφωνα με τις οποίες, στις μεγάλες τράπεζες διοχετεύονται υπερβολικοί πόροι, κάτι το οποίο, όπως επισημαίνουν, «πλήττει την οικονομική ανάπτυξη». Είναι φανερό πως η όλη «συζήτηση» αντανακλά και τη διαπάλη μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του κεφαλαίου, η οποία εκφράζεται και στην επιχειρηματική διαπάλη ανάμεσα στα ελληνικά μονοπώλια.

Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ), εξάλλου, στην εξαμηνιαία έκθεση για τον τραπεζικό τομέα στην Ευρώπη, παρακινεί τους τραπεζίτες να συνεχίσουν τη «διόρθωση των ισολογισμών» τους και τη «διαδικασία απομόχλευσης», δηλαδή τη μείωση των εμφανιζόμενων στοιχείων που διακατέχονται από τους τραπεζικούς ομίλους. Γίνεται λόγος για το «δείκτη των καθυστερούμενων δανείων που παραμένει ανησυχητικά υψηλός».

Στο μεταξύ, τους άξονες της οικονομικής πολιτικής για την επόμενη περίοδο περιέγραψε κατά τη χτεσινή γενική συνέλευση των μετόχων της Εθνικής Τράπεζας, ο διευθύνων σύμβουλος Αλ. Τουρκολιάς. Ανέφερε συγκεκριμένα τη «διασφάλιση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος με ό,τι συνεπάγεται αυτό, ιδιαίτερα στους επόμενους 6 μήνες», τη «σύνδεση της φορολογικής πολιτικής με την αναγκαιότητα αύξησης και διάχυσης των επενδύσεων» (δηλαδή τη μείωση του φόρου για τους μεγαλοεπιχειρηματίες) και τη «διασφάλιση της δυναμικής των εξαγωγών».