«Κερδίζει έδαφος» η ανάκαμψη, «σταθεροποιείται» η πορεία εξόδου από την κρίση, είναι τα κύρια συμπεράσματα των δύο εκθέσεων που δημοσιοποίησαν την περασμένη βδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο «Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης» (ΟΟΣΑ), όταν το σύνολο των ανέργων στις χώρες αναφοράς έφταναν, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που παραθέτουν οι δύο εκθέσεις, τα 47 εκατ. παραγωγικούς εργάτες. Παρά τα όσα «ελπιδοφόρα» ισχυρίζονται, τα επιτελεία του ιμπεριαλισμού δεν μπορούν να κρύψουν την έντονη ανησυχία τους για τα υψηλότατα ποσοστά ανεργίας που παρατηρούνται στην ΕΕ και στο σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ και τους εξωτερικούς κινδύνους «ανισορροπίας» που συνδέονται τόσο με τις αναδυόμενες οικονομίες, όσο και με τους «γεωπολιτικούς κινδύνους» που απορρέουν από την εξελισσόμενη ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Ουκρανία.

Η εαρινή έκθεση του ΟΟΣΑ επισημαίνει σε πιο έντονο ύφος σε σχέση με την αντίστοιχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον υψηλό κίνδυνο που διατρέχει η Ευρωζώνη από τη διαρκή πτώση τιμών του τελευταίου διαστήματος, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο διευρυμένου αποπληθωρισμού που, όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά, μπορεί να αποτελέσει μία εκ νέου απειλή για την ανάκαμψη. Δηλαδή, έλλειψη χρήματος για καπιταλιστικές επενδύσεις, άρα κίνδυνοι για το κεφάλαιο. Καλεί δίχως υπεκφυγές την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εφαρμόσει μέτρα «νομισματικής χαλάρωσης» ακόμη και «μη συμβατικού χαρακτήρα» σε περίπτωση που ο πληθωρισμός επιμείνει να κινείται μακριά από το στόχο του 2%...

Σε φάση «σταθερής ανάκαμψης» μπαίνει η Ευρωζώνη και η ΕΕ στο σύνολό της, σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής, ενώ προβλέπεται ότι το πραγματικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 1,6% στην ΕΕ των 28 και κατά 1,2% στην Ευρωζώνη το 2014 και το 2015 κατά 2% και 1,7%, αντίστοιχα. Την ίδια στιγμή, όμως, επισημαίνεται πως δεν επιβεβαιώθηκαν προηγούμενες προβλέψεις της για τους ρυθμούς αύξησης του πληθωρισμού, ο οποίος αναμένεται το 2014 να «τρέξει» με ρυθμούς 1% στην ΕΕ και 0,8% στην Ευρωζώνη και το 2015 με 1,5% στην ΕΕ και 1,2% στη Ζώνη του Ευρώ. Αντίστοιχα το δημοσιονομικό έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να κινηθεί περί το 2,5% στην ΕΕ, ενώ το χρέος θα αυξηθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 89,5% για την ΕΕ των «28» και στο 96%, για την Ευρωζώνη.

Ως «βελτίωση» στην αγορά εργασίας αξιολογείται η πρόβλεψη για αύξηση των θέσεων εργασίας κατά 0,6% στην ΕΕ και 0,4% στην Ευρωζώνη, ενώ το 2015 αναμένεται μία επιπλέον αύξηση κατά 0,7% και στα 28 κράτη - μέλη. Ετσι ως ποσοστό, η συνολική ανεργία θα κυμανθεί στο 10,1% στην ΕΕ και στο 11,4% στην Ευρωζώνη, ποσοστά υψηλά για τα οποία η Επιτροπή εκφράζει ανησυχία.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις, τα ποσοστά της επίσημης ανεργίας το 2014 θα είναι στην Ελλάδα 26%, την Ισπανία 25,5%, στην Πορτογαλία, 15,4%, στην Ιρλανδία 11,4% και την Κύπρο 19,2%. Αντίστοιχα το 2015 η ανεργία στην Ελλάδα θα αντιστοιχεί στο 24%, όσο και στην Ισπανία, στην Πορτογαλία 14,8%, στην Ιρλανδία 10,2% και στην Κύπρο 18,4%. Για τη Γαλλία και την Ιταλία οι προβλέψεις αναμένουν ποσοστά ανεργίας 10,4% και 12,8% το 2014, ενώ το 2015 θα «μειωθούν» στο 10,2% και 12,5% αντίστοιχα.

Τα χαμηλά ποσοστά πληθωρισμού αποδίδονται σε εξωτερικούς παράγοντες, που αφορούν κυρίως την πτώση τιμών εμπορευμάτων στις διεθνείς αγορές και την ενίσχυση των συναλλαγματικών ισοτιμιών του ευρώ, αλλά και σε εσωτερικούς όπως το «ασθενές οικονομικό περιβάλλον» και οι «μακροοικονομικές προσαρμογές» σε αρκετά κράτη - μέλη, δηλαδή η απουσία επενδύσεων και η ασθενής εσωτερική κατανάλωση, αλλά και οι ακολουθούμενες δημοσιονομικές πολιτικές λιτότητας. Φαίνεται πως μαζί με τις ανησυχίες, υπάρχουν στους κόλπους της ΕΕ και ζυμώσεις για αλλαγή στο μείγμα πολιτικής...

Στην έκθεση του ΟΟΣΑ πέρα από τις κοινότοπες πια επισημάνσεις περί σταθεροποίησης της ανάκαμψης και άλλα τέτοιου χαρακτήρα ανέξοδα ευχολόγια εντοπίζει τρεις βασικούς κινδύνους που απειλούν με «εκτροχιασμό την παγκόσμια οικονομία» και την «αργή και επίπονη ανάκαμψη από τη Μεγάλη Υφεση». Εστιάζει στις ανισορροπίες που παρατηρούνται στις αναδυόμενες οικονομίες - «χρηματοπιστωτική ένταση» αναφέρει χαρακτηριστικά (σ.σ. φυγή κεφαλαίων και προβλήματα υποτίμησης νομισμάτων) - τον επίμονα χαμηλό ρυθμό πληθωρισμού στην Ευρωζώνη εξαιτίας του κινδύνου να μετατραπεί σε αποπληθωρισμό και τους γεωπολιτικούς κινδύνους που «έχουν αυξηθεί από τις αρχές του έτους».

Ειδικά για την Ευρωζώνη χαρακτηρίζει ως «κληρονομιά της κρίσης» την υψηλή ανεργία, επισημαίνει την απαξίωση στην οποία έχει επέλθει το αστικό πολιτικό προσωπικό - «πολιτικό κεφάλαιο» στο κείμενο - και προσθέτει την ανάγκη «ενίσχυσης της εμπιστοσύνης» ως προαπαιτούμενο για την εφαρμογή των νέων μεταρρυθμίσεων. Καλεί τις βασικές χώρες μέλη του - με εξαίρεση τις ΗΠΑ - να βρίσκονται σε ετοιμότητα για τη λήψη ακόμη και «μη συμβατικών» νομισματικών μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας, σε περίπτωση που ο πληθωρισμός δεν εμφανίσει «καθαρά σημάδια επιστροφής στα επιθυμητά επίπεδα» (σ.σ. τύπωμα χρήματος, αγορά ομολόγων κ.λπ.).

Προσθέτει ότι είναι «επείγουσα ανάγκη βελτίωσης της κατάστασης του τραπεζικού τομέα και της εγκαθίδρυσης μιας πλήρους τραπεζικής ένωσης», αφού προηγηθεί αξιολόγηση του τραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης, στη βάση αξιόπιστων στοιχείων που θα προσδιορίζουν τις πραγματικές ανάγκες κεφαλαιοποίησης και τονίζει ότι όπου κριθεί αναγκαίο πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή «προγράμματα εξυγίανσης τραπεζών». Το ίδιο γεγονός επισημαίνουν και οι πρόσφατες εκθέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας πράγμα που σημαίνει ότι δε θα πρέπει να αποκλείεται μεγάλος κύκλων τραπεζικών αναδιαρθρώσεων κατά τους επόμενους μήνες με την ολοκλήρωση των ελέγχων που διεξάγονται σε ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα της ΕΕ...

Ενα ακόμη σημαντικό στοιχείο - που ενδεχομένως να βοηθάει και για εξαγωγή συμπερασμάτων για την εσωτερική αστική πολιτική αντιπαράθεση - είναι οι αναφορές περί «σημαντικής προόδου στη σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών» στις περισσότερες χώρες - μέλη κάτι που σημαίνει ότι τα προγράμματα δημοσιονομικής βελτίωσης μπορεί ελαφρώς να χαλαρώσουν. Εξαιρεί από αυτή την κατηγορία την Ιαπωνία, εξαιτίας του υψηλού κρατικού χρέους, λέγοντας ότι η εφαρμογή «ενός αξιόπιστου μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής σταθερότητας είναι απαραίτητο»...

Η «χαλαρή νομισματική» πολιτική προτείνεται από τον ΟΟΣΑ στο σύνολο σχεδόν των χωρών - μελών του, ιδιαίτερα όμως στην ΕΕ και την Ιαπωνία, εκτός από τις ΗΠΑ οι οποίες καλούνται να θέσουν τέρμα στο τρέχον πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης» πριν το τέλος του έτους, ενώ η Κίνα θα πρέπει να είναι έτοιμη για την εφαρμογή ενός προγράμματος παροχής ρευστότητας εάν οι ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας της εμφανίσουν απότομη επιβράδυνση. Πάντως, είναι άκρως ενδεικτικό των φοβερών αντιφάσεων που αναγκαστικά υποπίπτουν οι αστοί οικονομικοί αναλυτές το γεγονός ότι, ενώ παροτρύνουν τις ΗΠΑ να θέσουν τέρμα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, αναγνωρίζουν ότι αυτή η αλλαγή πολιτικής μπορεί ταυτόχρονα να έχει αρνητική επίδραση στις αναδυόμενες οικονομίες, που στη συνέχεια μπορεί να επιστρέψει ως αρνητικός παράγοντας για την ανάκαμψη των ανεπτυγμένων οικονομιών. Γιατί αυτή η αλλαγή πολιτικής από τις ΗΠΑ τραβά κεφάλαια από τις αναδυόμενες οικονομίες στις ΗΠΑ, που παρεμπιπτόντως βρίσκονται σε πορεία μείωσης του ΑΕΠ, μετά από πολλά χρόνια ανάπτυξης, από τις αρχές τις 10ετίας του 2000. Είναι οι αξεπέραστες αντιφάσεις του καπιταλισμού...