Αφορμή για νέους και μεγαλύτερους σε ηλικία να έρθουν σε επαφή με σημαντικούς σταθμούς της ταξικής πάλης στη χώρα μας, να αντλήσουν συμπεράσματα από την πείρα και τους αγώνες του εργατικού κινήματος, χρήσιμα για τις σύγχρονες μάχες, στάθηκε ο ιστορικός περίπατος που οργανώθηκε την Κυριακή 2/2 το πρωί στο Λαύριο, από το τοπικό Εργατικό Κέντρο και τη Γραμματεία Νέων του ΠΑΜΕ.

Το Εργατικό Κέντρο Λαυρίου έχει αποφασίσει τη διοργάνωση παρόμοιων εκδηλώσεων καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς, με αφορμή δύο σημαντικές ιστορικές επετείους: Τη συμπλήρωση 85 ετών από την απεργία των μεταλλωρύχων της Γαλλικής Εταιρείας, το 1929, και 50 ετών από την απεργία των κλωστοϋφαντουργών στο εργοστάσιο «Αιγαίο» του Καρέλλα, το 1964.

Η επίσκεψη της Γραμματείας Νέων συνέπεσε με την επέτειο της απεργίας των μεταλλωρύχων, που ξέσπασε την 1η Φλεβάρη 1929. Τους εργαζόμενους, τους άνεργους, τους σπουδαστές από Επαγγελματικές Σχολές και ΙΕΚ, υποδέχτηκε στο χώρο των εγκαταστάσεων της Γαλλικής Εταιρείας, ο Βάλσαμος Συρίγος, πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου.

Για τις εγκαταστάσεις της Γαλλικής Εταιρείας που σήμερα έχουν περάσει στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στεγάζουν το Τεχνολογικό Πάρκο Λαυρίου, μίλησε ο Μάκης Χαδουμέλης, εργαζόμενος σ' αυτό. Ανέφερε πως οι γαλαρίες στα ορυχεία του Λαυρίου, τόσο σε αυτά της Πλάκας, όσο και σε αυτά της Καμάριζας, φτάνουν τα εκατοντάδες χιλιόμετρα. Στις στοές αυτές δούλεψαν χιλιάδες εργαζόμενοι, άντρες, γυναίκες και παιδιά, από τα χρόνια της αρχαιότητας μέχρι το οριστικό σταμάτημα της παραγωγής, στις αρχές της δεκαετίας του '80.

Το γεγονός ότι το Λαύριο είναι μια διαφορετική πόλη, μια «εταιρική πόλη», εξήγησε ο Γιώργος Μπιθιμήτρης, διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών: Δημιουργήθηκε γύρω από τη μεταλλευτική εταιρεία και από το βιομηχανικό προλεταριάτο που βρέθηκε στην περιοχή για να δουλέψει σε αυτή. Οι οικισμοί και τα περισσότερα μαγαζιά, κυρίως καπηλειά και ταβέρνες, αποτελούσαν ιδιοκτησία της εταιρείας.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο μέσος όρος ζωής των εργαζομένων δεν ξεπερνούσε τα 20,5 έτη, λόγω των συχνών θανατηφόρων ατυχημάτων, των ασθενειών από την έκθεση σε βαρέα μέταλλα, τις άσχημες συνθήκες ζωής γενικά. Ο Βάλσαμος Συρίγος, πρόσθεσε πως η εργοδοσία του Σερπιέρι, έθαβε κρυφά τους εργάτες που έπεφταν νεκροί στις στοές. «Πληρώθηκε κι έφυγε» ήταν η απάντηση που έδινε η επιχείρηση στις γυναίκες και τις οικογένειες των εργατών που τους αναζητούσαν όταν δεν γύριζαν σπίτι από τη δουλειά.

Η πρώτη μεγάλη απεργία, το 1896, είχε ως κύριο αίτημα τη δημιουργία φαρμακείου για τους εργάτες. Η απεργία του 1929, είχε για αιτήματα την αύξηση του ημερομισθίου, την εφαρμογή του 8ωρου, την καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας, κράτησε 48 μέρες. Συνάντησε τη στήριξη των γυναικών των εργατών, την αλληλεγγύη του λαού της περιοχής, την υποστήριξη σωματείων και Εργατικών Κέντρων, ακόμα και του τοπικού ποδοσφαιρικού συλλόγου, που διέθεσε το ταμείο του για την ενίσχυση των απεργών.

Για την απεργία στο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας του Καρέλλα, το 1964, μίλησε ο Κώστας Πόγκας, που διατέλεσε γραμματέας του Εργατικού Κέντρου την περίοδο εκείνη. Περιέγραψε τη σκληρή μάχη που οδήγησε στην ικανοποίηση των αιτημάτων των απεργών, αλλά και στη λυσσασμένη αντίδραση του εργοδότη, που είχε στο πλευρό του το κράτος και τους μηχανισμούς του: Απέλυσε τη διοίκηση του σωματείου, τσάκισε με τη χωροφυλακή την απεργία πείνας που έκαναν οι εργαζόμενοι μέσα στο εργοστάσιο για την επαναπρόσληψή τους.

Η επέμβαση των αστυνομικών δυνάμεων είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό 60 εργατών και δεκάδες συλλήψεις. Ακολούθησαν καταδίκες, ακόμα και φυλάκιση του προέδρου του σωματείου και ενός μέλους της απεργιακής επιτροπής. Οσο για το κλείσιμο της επιχείρησης το 1990, με τον εργοδότη να γίνεται άφαντος και τους εργαζόμενους να πετιούνται στο δρόμο χωρίς καν επίδομα ανεργίας, σημείωσε τις ομοιότητες με την κατάσταση που αντιμετωπίζουν όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι σήμερα. «Για δυο χρόνια όλη η πόλη ήταν στο πόδι», ανέφερε, εξηγώντας πόσες κινητοποιήσεις χρειάστηκαν για να πάρουν τελικά οι κλωστοϋφαντουργοί επίδομα ανεργίας.

Ακολούθησε ξενάγηση στις εγκαταστάσεις της Γαλλικής Εταιρείας και στο αρχαίο θέατρο του Θορικού, δίπλα στο οποίο υπάρχει μια από τις αρχαιότερες στοές των μεταλλείων της δουλοκτητικής περιόδου.