Πέμπτη 31 Οχτώβρη 2013
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 18
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΓΙΟΑΚΙΜ ΡΕΝΙΝΓΚ και ΕΣΠΕΝ ΣΑΝΤΜΠΕΡΓΚ
Κον - Τίκι

Το πλήρωμα του «Κον - Τίκι» γύρισε ένα ασπρόμαυρο ντοκιμαντέρ που το 1951 κέρδισε ένα «Οσκαρ». Η μυθοπλασία ωστόσο πάνω στη μυθική περιπέτεια της «εθνικής εικόνας» της Νορβηγίας, του εξερευνητή Τουρ Χέιερνταλ, έπρεπε να περιμένει μέχρι σήμερα τους δυο σκηνοθέτες της ταινίας που, έχοντας στη διάθεσή τους τεράστια χρηματικά ποσά -μιλάμε για το πιο ακριβό νορβηγικό φιλμ- έκαναν μια μεγαλόσχημη, δυσκίνητης ροής, περιγραφικής αφήγησης με σποραδικά μελό τόνους περιπέτεια αμερικάνικου τύπου, με κομψούς πρωταγωνιστές και ακόμα κομψότερους καρχαρίες που, σε επίπεδο σκέψης, σύγκρουσης και ατμόσφαιρας μοιάζει να ξεπατικώθηκε απευθείας από το «σύμπαν» ενός αγορίστικου δωματίου άλλης εποχής, με βιβλία του Βερν τότε που κυριαρχούσε η ρομαντική συγκίνηση για έναν απλουστευτικό κόσμο...

Από τεχνικής βέβαια άποψης πρόκειται σίγουρα για μια ολοκληρωμένη δημιουργία, όχι μόνο σε ό,τι έχει να κάνει με τους καρχαρίες, τις φάλαινες και τα υπόλοιπα θαλασσινά αλλά την σπουδαία φωτογραφία, το μακιγιάζ και ό,τι άλλο άπτεται της φυσικής και ψηφιακής κατασκευής της εικόνας. Η ταινία ξεκινά με τα «ορεκτικά». Ο Τουρ Χέιερνταλ προτού ξεσπάσει ο μεγάλος πόλεμος, είχε ζήσει στην Πολυνησία με τη γυναίκα του. Εκεί πείστηκε ότι οι αυτόχθονες ιθαγενείς είχαν καταγωγή από τη Λατινική Αμερική και όχι την Ασία, όπως πίστευε η επιστημονική κοινότητα. Για να αποδείξει την ορθότητα της υπόθεσης εργασίας του, σκέφτηκε να κατασκευάσει μια σχεδία, πιστό αντίγραφο ινδιάνικου μοντέλου του τότε και να αφεθεί στα ρεύματα του ωκεανού που, σε 100 περίπου μέρες, θα τον έβγαζαν στις ακτές της Πολυνησίας... Εξι άνδρες απέπλευσαν από το Καλάο του Περού στις 28 Απριλίου 1947 για να διασχίσουν 8.000 χιλιόμετρα πάνω στον Ειρηνικό Ωκεανό. Στην σχεδία «Κον Τίκι», όπως ονομάστηκε, υπήρχε ένας παλιός ασύρματος, μοναδικός σύνδεσμος με τον έξω κόσμο. Παρεμπιπτόντως, ο Τουρ Χέιερνταλ δεν ήξερε κολύμπι...

Το σκηνοθετικό ντουέτο Ρένινγκ και Σάντμπεργκ έστησε μια ζωηρόχρωμη περιπέτεια, αναγνωρισμένης ιστορικής ακρίβειας, δομημένη πάνω σε κλασικά συστατικά, όπως το κομμάτι που ο Χέιερνταλ προσπαθεί να βρει οικονομική στήριξη στο επικείμενο εγχείρημά του και εκείνο της σύνθεσης της παρέας που την αποτελούν ένας μηχανικός, δυο «ήρωες» της νορβηγικής αντίστασης, ο Ερικ, ο μόνος με ναυτική επάρκεια και ένας Σουηδός εθνογράφος ο Μπενγκτ Ντάνιελσον, με την κινηματογραφική μηχανή. Ο Ντάνιελσον υπήρξε ειδήμων ξακουστός της Ωκεανίας, έγραψε μάλιστα ένα δημοφιλές βιβλίο με τίτλο «Viller valleiS? der havet» το οποίο επίσης έγινε ταινία. Οι συντελεστές αυτοί κινούνται στο πλαίσιο που θέτει ο οραματιστής Χέιερνταλ, που θα πληρώσει αυτή του την επιλογή με τη διάλυση της οικογένειάς του.

Το δραματικό στοιχείο είναι έντονο στις σκηνές με τους καρχαρίες, όπως και η αίσθηση ότι ο κυριαρχεί μια πίστη στο εγχείρημα που συγγενεύει μάλλον με φανατισμό παρά με επιστημονική φιλοδοξία. Οταν ο μηχανικός σε μια δύσκολη στιγμή προτείνει να ενισχύσουν με ατσαλένια σκοινιά τη σχεδία, ο καπετάνιος τυφλωμένος από την «πίστη» στην υπόθεση εργασίας πετά τα μοντέρνα σύνεργα στη θάλασσα. Ολα θα γίνουν όπως τότε...

Πάνω στο «Κον Τίκι» ο κύριος διαχωρισμός έχει να κάνει με το ποιος είναι «άνδρας» και ποιος δεν είναι, ένας μπανάλ καταμερισμός σε δειλούς και τολμηρούς. Ο παχουλός μηχανικός σημαδεύεται ως δειλός. Οι άλλοι με τα μυώδη σώματα και το καχύποπτο βλέμμα τον κοιτάνε περίεργα. Η ταινία «ΚΟΝ ΤΙΚΙ» με τις φανταστικές σκηνές στη θάλασσα και τον έναστρο ουρανό, ο «φόρος τιμής» στον Χέιντερνταλ, τον έσχατο των αληθινών εξερευνητών της κλίμακας των Νάνσεν, Κουκ, Κολόμβο ίσως και Μάρκο Πόλο, μειώνει στην ουσία τη σημασία αυτής της αποστολής. Ολο το εγχείρημα εμφανίζεται αίφνης σαν αποτέλεσμα της υπερτροφικής ανάγκης ενός εγωκεντρικού άνδρα για προσοχή και αναγνώριση.

Το «ΚΟΝ ΤΙΚΙ» είναι ταινία στο πνεύμα μιας παράδοσης που βγαίνει κατευθείαν από τα φιλμ εποχής του Χόλιγουντ τύπου «STANLEY AND LIVINGSTONE» (1939) του Χένρι Κινγκ, π.χ. Διαθέτει περιπέτεια με σουσπάνς και στιλ κι είναι ωραίο να την βλέπεις στη σκοτεινή αίθουσα. Η πραγματική σύγκρουση είναι αυτή ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση, εκεί σου σφίγγεται το στομάχι. Στον αντίποδα βρίσκεται η σύγκρουση του ιδιοφυή πρωταγωνιστή με τον μη πεπεισμένο περίγυρο. Πρόκειται για τόσο αυτονόητο ήτοι κουραστικό κλισέ στις βιογραφίες, ακολουθούμενο από αυτό της σύγκρουσης ανάμεσα στα μέλη του πληρώματος...

Ο τολμηρός Νορβηγός εξερευνητής ήταν ακριβώς ό,τι χρειαζόταν η εποχή εκείνη. Ο Χέιντερνταλ την περίοδο που μεσουρανούσε ήταν κάτι σαν είδωλο, σαν ποπ-σταρ. Τις δεκαετίες του '60 και '70, ο ίδιος και τα μέλη της αποστολής υπήρξαν δημοφιλείς προσωπικότητες και εμφανίζονταν συχνά στα μίντια, ιδίως στην τηλεόραση...

Παίζουν: Πολ Σβέρε Βαλχέιμ Χάγκεν, Αντερς Μπάασμου Κρίστιανσεν, Γκούσταφ Σκάρσγκορντ, κ.ά.

Παραγωγή: Βρετανία, Νορβηγία, Δανία (2012).


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ