ΜΠΟΡΝΤΩ, 25 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1871

Ο Θιέρσος και ο Ζυλ Φαβρ συζητούν. Ο Θιέρσος είναι ακόμα με το μπουρνούζι του. Εξετάζει τη θερμοκρασία στην μπανιέρα, και λέει στο θαλαμηπόλο να του φέρνει ζεστό και κρύο νερό.

ΘΙΕΡΣΟΣ: (Πίνοντας ένα ποτήρι γάλα). Αυτός ο πόλεμος! Πρέπει να τελειώνει. Το γεγονός αρχίζει να γίνεται τερατώδες. Τον κάμαμε, τον χάσαμε. Τι άλλο πρέπει να περιμένουμε.

ΦΑΒΡ: Συλλογιστείτε τις αξιώσεις των Πρώσων! Ο κύριος Βίσμαρκ μιλάει για πέντε δισεκατομμύρια αποζημίωση, για προσάρτηση της Αλσατίας και Λωραίνης, να κρατήσει αιχμαλώτους πολέμου και να κατέχει όλα τα φρούρια μέχρις ότου ικανοποιηθούν όλες οι απαιτήσεις του. Αυτό θα 'ταν καταστροφή της Χώρας!

ΘΙΕΡΣΟΣ: Μα και οι αξιώσεις αυτών των Παρισινών δεν είναι καταστροφή;

ΦΑΒΡ: Προφανώς.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Θέλετε καφέ; (Αρνητική κίνηση του Φαβρ). Τότε γάλα όπως εγώ; Ακόμα κι αυτό σας είναι απαγορευμένο; Α Φαβρ, αν είχαμε ακόμα γερό στομάχι!... Και η όρεξη παραμένει απαιτητική. Αλλά ας ξαναρθούμε στον κύριο Βίσμαρκ. Αυτός είναι ένας που τρελάθηκε και ξημεροβραδιάζεται στην μπιραρία. Μεγαλώνει τις αξιώσεις του, γιατί ξέρει ότι είμαστε αναγκασμένοι να τα δεχτούμε όλα, απολύτως όλα.

ΦΑΒΡ: Είμαστε αλήθεια αναγκασμένοι; Ο κασσίτερος κι ο σίδηρος της Λωραίνης είναι το βιομηχανικό μέλλον της Γαλλίας.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Και τους αστυνομικούς μας, που τους ρίχνουν κι αυτούς στο Σηκουάνα; Προς τι λοιπόν ο σίδηρος και ο κασσίτερος αν έχουμε την Κομμούνα;

ΦΑΒΡ: Πέντε δισεκατομμύρια! Μα είναι όλο το εμπόριό μας.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Είναι το τίμημα που θα πληρώσουμε για την τάξη.

ΦΑΒΡ: Η Πρωσία παίρνει την πρώτη θέση στην Ευρώπη για τρεις γενεές!

ΘΙΕΡΣΟΣ: Και μεις εξασφαλίζουμε την εξουσία μας για πέντε.

ΦΑΒΡ: Μα θα γίνουμε, εν πλήρει δεκάτω ενάτω αιώνι, ένα έθνος χωρικών;

ΘΙΕΡΣΟΣ: Βασίζομαι ακριβώς στους χωρικούς. Είναι το στήριγμα της ησυχίας. Τι είναι γι' αυτούς η Λωραίνη; Δεν ξέρουν ούτε πού βρίσκεται. Μα πρέπει να πάρετε τουλάχιστον ένα ποτήρι νερό.

ΦΑΒΡ: Είναι απολύτως απαραίτητο; Αυτό είναι το ερώτημα που θέτω.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Ακόμα κι η πιο μικρή γουλιά νερό, κι αυτή είναι μια ευχαρίστηση της ζωής. Τίποτα δεν αξίζει όσο το να καταπίνεις... Πού είμαστε; Α ναι! Και το άλλο είναι αναγκαίο. Απολύτως αναγκαίο. Το τίμημα για την τάξη...

ΦΑΒΡ: Αυτοί οι εθνοφρουροί! Είναι η πληγή της Γαλλίας. Πάνω στον πατριωτισμό μας κάμαμε τη θυσία να εξοπλίσουμε τον όχλο εναντίον των Πρώσων και τώρα κρατάει τα όπλα... για να τα χρησιμοποιήσει εναντίον μας. Ναι, όλα αυτά είναι σωστά. Αλλ' από μια άλλη πλευρά δεν μπορεί κανείς να πει ότι δεν υπερασπίζονται το Παρίσι και συνελόντι ειπείν πόλεμο έχουμε;

ΘΙΕΡΣΟΣ: Αγαπητέ μου Φαβρ τι πάει να πει αυτό το: Παρίσι; Αυτοί μιλάνε για το Παρίσι σα να πρόκειται για ιερό χώρο, που προτιμούν να το παραδώσουν στις φλόγες παρά να το αφήσουν στον εχθρό. Ξεχνούν ότι αποτελείται από υλικές αξίες. Και το ξεχνούν γιατί δεν έχουν τίποτα δικό τους. Ο συρφετός είναι διατεθειμένος να τα τινάξει όλα στον αέρα. Και μα το ναι! Δεν είναι δικό του. Ξελαρυγγιάζεται να ζητάει πετρέλαιο, αλλά για την εξουσία, για μας, το Παρίσι δεν είναι ένα σύμβολο, είναι η ιδιοκτησία μας. Το να το κάψεις δε σημαίνει ότι το υπερασπίζεσαι!...

Ακούγεται το βήμα μιας παρέλασης, οι δύο άντρες μένουν έκπληκτοι. Ο Θιέρσος που είναι πολύ ταραγμένος, για να μπορεί να μιλήσει, κάνει νοήματα ασυνάρτητα στο θαλαμηπόλο να κοιτάξει απ' το παράθυρο.

ΘΑΛΑΜΗΠΟΛΟΣ: Κύριε, πρόκειται μόνο για ένα λόχο των πεζοναυτών.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Φαντάζεται κανείς ότι μπορούσα να ξεχάσω μια τέτοια ταπείνωση...

ΦΑΒΡ: Εν τούτους, στο Μπορντώ επικρατεί ησυχία, φαίνεται.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Τι εννοείτε ησυχία; Ισως ακριβώς πάρα πολλή ησυχία! Με ένα τέτοιο παράδειγμα, Φαβρ, πρέπει να τους εξοντώσουμε. Να συντρίψουμε πάνω στο πεζοδρόμιο όλα τα άπλυτα μούτρα. Στο όνομα του πολιτισμού! Το θεμέλιο του πολιτισμού μας είναι η ιδιοκτησία, πρέπει να την υπερασπιστούμε έναντι οιουδήποτε τιμήματος. Πώς; Τολμούν να μας δίνουν διαταγές, να μας πουν τι οφείλουμε να τους δώσουμε και τι επιτρέπουν να κρατήσουμε για μας. Α, το ξίφος! Μια γερή επέλαση του ιππικού. Κι αν χρειαστεί, μια θάλασσα αίμα για να καθαριστεί το Παρίσι απ' αυτά τα παράσιτα, τότε μια θάλασσα αίμα. Ιππόλυτε, την πετσέτα μου!

Ο Θαλαμηπόλος του απλώνει την πετσέτα, ο Θιέρσος σκουπίζει τους αφρούς από το στόμα.

ΦΑΒΡ: Δεν πρέπει να εξάπτεστε. Σκεφτείτε την υγεία σας, που είναι πολύτιμη για όλους μας.

ΘΙΕΡΣΟΣ: (Πνιχτά). Και τους οπλίσατε σεις! Απ' αυτή τη στιγμή από την πρωία της 3 Σεπτεμβρίου δεν έχω πια άλλη σκέψη: να τελειώνω γρήγορα μ' αυτόν τον πόλεμο, να τελειώνω αμέσως.

ΦΑΒΡ: Το δυστύχημα είναι ότι πολεμάνε σαν δαιμονισμένοι. Εκείνος ο καλός Τροσύ έχει δίκιο: η Εθνοφρουρά δε θα συνέλθει ποτέ αν δεν πάρει ένα λουτρό αίματος, δέκα χιλιάδων ανδρών. Θλιβερό, μα αληθινό. Και τους στέλνει στη μάχη, σαν τα βόδια στο σφαγείο, για να τους βουλώνει το στόμα.

Μιλάει στο αυτί του Θιέρσου.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Ω όχι! Μπορεί ν' ακούει. Ο Ιππόλυτος είναι ένας καλός Γάλλος!

ΦΑΒΡ: Μπορώ να σας βεβαιώσω κύριε Πρόεδρε, ότι επ' αυτού του σημείου έχετε όλη τη συμπάθεια του κυρίου Βίσμαρκ.

ΘΙΕΡΣΟΣ: (Ξερά). Ευτυχής που σας ακούω να το λέτε. Δεδομένου ότι έφτασε στ' αυτιά μου πως δε μ' είχε ικανό ούτε για ζωέμπορο. Κι εντούτοις συναντηθήκαμε.

ΦΑΒΡ: Παρεκτροπή της γλώσσας ήτανε, που δεν ανταποκρίνεται καθόλου στην πραγματική του γνώμη.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Μπορώ να καταμαρτυρήσω, αγαπητέ μου Φαβρ, ότι είναι υπεράνω όλων αυτών των προσωπικών κρίσεων. Εκείνο που μ' ενδιαφέρει είναι να ξέρω πώς εννοεί ο κύριος Βίσμαρκ να μας δώσει τη συνδρομή του.

ΦΑΒΡ: Σε μια προσωπική μας συζήτηση πρότεινε το εξής: αμέσως μετά την ανακωχή θ' αφήσει τον πληθυσμό να πάρει μερικά φορτία εφοδιασμού, μετά θα ελαττώσει τις μερίδες στο μισό, μέχρις ότου παραδοθούν τα όπλα. Αυτό, κατά τη γνώμη του, θα είναι πιο αποτελεσματικό από μια αδιάκοπη πείνα.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Δεν είναι άσχημα. Να τους φέρει την όρεξη που έχουν για κρέας αυτοί οι κύριοι των Παρισίων. Οσο για ταλέντο το 'χει αναντίρρητα ο κ. Βίσμαρκ.

ΦΑΒΡ: Θα φροντίσει, μάλιστα, να χαλιναγωγήσει τις βερολινέζικες φίρμες που ενδιαφέρονται για τον ανεφοδιασμό του Παρισιού.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Το ταλέντο ενέχει και κάποιο θάρρος, δεν είναι έτσι αγαπητέ μου Φαβρ; Εκτός αυτού θα υποχρεώσουμε τους Πρώσους να κρατούν τις περιφερειακές συνοικίες, όπου έχει εγκαταστήσει τα κανόνια της η εθνοφρουρά.

ΦΑΒΡ: Μα αυτό είναι θαυμάσιο, θαυμάσιο!

ΘΙΕΡΣΟΣ: Φαντάζομαι πως ο κύριος Βίσμαρκ δεν είναι ο μόνος που διαθέτει ταλέντο. Παραδείγματος χάριν, αν στις ρήτρες της συνθηκολόγησης παρεμβάλουμε ως πρώτο όρο ότι η αποζημίωση θα είναι 500 εκατομμύρια και θα είναι πληρωτέα μόνον μετά την πραγματική ειρήνευση του Παρισιού; Ετσι ο κ. Βίσμαρκ θα βρεθεί να ενδιαφέρεται για τη νίκη μας. Θα προτιμούσα μάλιστα να χρησιμοποιούμε κάπως συχνότερα αυτή τη λέξη: Ειρήνευση. Είναι από κείνες τις λέξεις που περιλαμβάνουν τα πάντα. Α μάλιστα. Α προπό, για την αποζημίωση! Ιππόλυτε, άφησέ μας!

ΘΑΛΑΜΗΠΟΛΟΣ : Το μπάνιο του κυρίου είναι στη θερμοκρασία που θα επιθυμούσε.

(Βγαίνει).

ΘΙΕΡΣΟΣ: Τι πρόβλεψη υπάρχει για τα ποσά...;

ΦΑΒΡ: Προτάθηκε να βεβαιωθεί η καταβολή της αποζημιώσεως από διάφορους γερμανικούς οίκους, κυρίως από τον κύριο Μπλάιχρεντερ, τον προσωπικό τραπεζίτη του κ. Βίσμαρκ. Εγινε λόγος και για προμήθεια... Φυσικά, ως μέλος της Κυβερνήσεως αρνήθηκα κάθε ποσοστό.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Πρότειναν ποσό;

(Ο Φαβρ γράφει έναν αριθμό, ο Θιέρσος παίρνει το σημείωμα και διαβάζει).

ΘΙΕΡΣΟΣ: Αδύνατον!

ΦΑΒΡ: Αυτό σας έλεγα.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Πρέπει να πετύχουμε την ειρήνη. Την έχει μεγάλη ανάγκη η Γαλλία. Ελπίζω να έχω τα μέσα να τη φέρω εις πέρας.

ΦΑΒΡ: Κύριε Θιέρσε, η εκλογή σας είναι απόλυτα εξασφαλισμένη. Είκοσι τρία διαμερίσματα είναι υπέρ υμών: όλα τα αγροτικά διαμερίσματα.

ΘΙΕΡΣΟΣ : Εχω ανάγκη απ' αυτή τη δύναμη: ο στρατός της αναρχίας έχει όπλα.

ΦΑΒΡ: Κύριε Θιέρσε, η Γαλλία τρέμει για την υγεία σας. Είστε ο μόνος άνθρωπος που μπορεί ακόμα να τη σώσει.

ΘΙΕΡΣΟΣ: (Απλά). Το ξέρω καλά. Γι' αυτό με βλέπετε, αγαπητέ μου Φαβρ, να πίνω γάλα. Εγώ, που δεν μπορώ να το υποφέρω.

α) ΑΡΓΑ ΤΗ ΝΥΧΤΑ ΣΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ

(Η αίθουσα είναι άδεια. Ο Λανζεβέν εργάζεται ακόμα, ενώ μπαίνει η Ζενεβιέβ να τον πάρει).

ΛΑΝΖΕΒΕΝ: Παραπονιέστε που δεν υπάρχουν χρήματα για τα μαθητικά συσσίτια. Ξέρετε πόσα έφερε χθες ο Μπεσλέ από την Τράπεζα μ' ένα θριαμβευτικό ύφος, για να φτιάσουμε τα οδοφράγματα;! Εντεκα χιλιάδες τριακόσια φράγκα. Τι λάθη κάνουμε! Τι λάθη έχουμε κάνει! Φυσικά κι έπρεπε να βαδίσουμε χωρίς καθυστέρηση εναντίον των Βερσαλλιών από τις 18 Μαρτίου. Αν είχαμε τον καιρό βέβαια. Αλλά, η ώρα του λαού είναι μία. Αλίμονο αν δεν είναι τότε επί ποδός, έτοιμος να χτυπήσει, πάνοπλος.

ΖΕΝΕΒΙΕΒ: Μα ποιος λαός; Απόψε ήθελα να πάω στο κονσέρτο που δίναν στον Κεραμεικό, για τα νοσοκομεία. Περιμέναμε μερικές εκατοντάδες θεατές, κι ήρθαν δέκα χιλιάδες. Εμεινα μπλοκαρισμένη μέσα σ' αυτό το πλήθος χωρίς να βλέπω τίποτα. Ε, κανείς δε βρήκε ούτε μια λέξη να παραπονεθεί.

ΛΑΝΖΕΒΕΝ:

Είναι ανεκτικοί απέναντί μας. (Κοιτάει τα πανό). Πρώτο: το δικαίωμα στη ζωή! Θαυμάσιο, μα πώς να το πραγματοποιήσουμε; Κοίτα παρακάτω: ωραία λόγια αλλά τι αξίζουν στην πραγματικότητα; Δεύτερο: αυτό θα σημαίνει να 'χεις επίσης και την ελευθερία να κάνεις επιχειρήσεις, να ζεις εις βάρος του λαού, να μηχανορραφείς εναντίον του λαού, και να υπηρετείς τους εχθρούς του λαού; Τρίτο: μα ποιος καθορίζει τη συνείδησή του; Θα στο πω: οι αφεντάδες τη διαθέτουν και μάλιστα από την κούνια τους. Τέταρτο: επιτρέπεται λοιπόν στα σκυλόψαρα του Χρηματιστηρίου σ' αυτούς που ξερνούν μελάνι στον πουλημένο τύπο, στους χασάπηδες με στολή και σ' όλες τις μικρότερες βδέλλες, επιτρέπεται λοιπόν σ' αυτούς να συγκεντρώνονται στις Βερσαλλίες και Πέμπτο: να «διαδηλώνουν τη σκέψη τους» εναντίον μας, με την κατοχύρωση μάλιστα του σημείου πέντε; Δηλαδή, είναι κατοχυρωμένη και η ελευθερία του ψεύδους ακόμα; Στο σημείο έξι επιτρέπουμε στους ψεύτες να εκλέγονται από ένα λαό που το σχολείο του, η Εκκλησία, ο Τύπος και οι πολιτικοί, διαστρεβλώνουν όλες τις ιδέες. Και πού το βρήκανε λοιπόν γραμμένο να κατέχουν την Τράπεζα της Γαλλίας, μ' όλο τον πλούτο, που 'χουμε μαζέψει με τα ίδια μας τα χέρια; Μ' αυτά τα χρήματα θα μπορούσαμε, ν' αγοράσουμε όλους τους στρατηγούς κι όλους τους πολιτικούς τόσο τους δικούς μας όσο και του Βίσμαρκ. Μόνο ένα άρθρο χρειαζότανε; Το δικαίωμά μας στη ζωή!!

ΖΕΝΕΒΙΕΒ: Γιατί δεν το κάναμε;

ΛΑΝΖΕΒΕΝ: Εξαιτίας της ελευθερίας που την έχουμε παρεξηγήσει. Δεν είμαστε ακόμα αρκετά ώριμοι, για να απαρνηθούμε την προσωπική μας ελευθερία, ως τη νίκη της κοινής ελευθερίας όπως κάνει κάθε στρατιώτης που πολεμάει για τη ζωή του.

ΖΕΝΕΒΙΕΒ: Μήπως θέλαμε απλώς να μη βάψουμε τα χέρια μας με αίμα;

ΛΑΝΖΕΒΕΝ: Ναι, αλλά, σ' αυτή τη μάχη Δε γίνεται αλλιώς, ή θα 'χουμε βαμμένα χέρια ή θα 'χουμε κομμένα χέρια.

13. Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΙΓΚΑΛ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΑΤΟΒΑΜΜΕΝΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΜΑΪΟΥ

ΛΑΝΖΕΒΕΝ: Δεν υπάρχει κανείς. Είναι όλοι στα οδοφράγματα. Ο Ντελεκλύζ σκοτώθηκε στην πλατεία του Σατώ - ντ' Ω. Ο Βερμοράλ είναι πληγωμένος, ο Βαρλέν πολεμάει στην οδό Λαφαγιέτ. Γίνεται τέτοιο μακελειό στο σταθμό του Βορρά που οι γυναίκες τρέχουν στο δρόμο, χαστουκίζουν τους αξιωματικούς και πάνε από μόνες τους και στήνονται στον τοίχο.

(Φεύγει μαζί με το παιδί)

ΖΑΝ: Δεν πάμε καλά, αφού ξέχασε να ρωτήσει νέα για τη μαμά.

(Η μαντάμ Καμπέ και η Μπαμπέτ φέρνουν σούπα).

ΜΑΝΤΑΜ ΚΑΜΠΕ: Παιδιά, πρέπει να φάτε, μα δεν υπάρχει σκόρδο. Και γιατί φοράτε τα πηλήκιά σας, θα σας αναγνωρίζουν. Εσύ θα πιεις με την κούπα...

(Λυγάει τη στιγμή που απλώνει την κουτάλα στο Ζαν).

ΖΑΝ: Μαμά!

ΦΡΑΝΣΟΥΑ: Χτυπούν απ' τις στέγες!

ΠΑΠΑ: (Κραυγάζοντας). Φυλαχτείτε! Στο χέρι χτυπήθηκε.

(Τρέχει και τραβάει τη Μαντάμ Καμπέ στο σπίτι. Η Μπαμπέτ μαζεύει τα πιάτα μηχανικά. Στη μέση του δρόμου πέφτει αυτή).

ΖΕΝΕΒΙΕΒ: (Συγκρατώντας το Ζαν). Οχι Ζαν. Δεν πρέπει να πας.

ΖΑΝ: Μα δεν είναι βαριά πληγωμένη.

ΖΕΝΕΒΙΕΒ: Ναι, είναι βαριά.

ΖΑΝ: Οχι, δεν είναι βαριά.

ΦΡΑΝΣΟΥΑ: Ερχονται. Πυροβολήστε.

ΖΑΝ: (Ξανάρχεται στο οδόφραγμα και πυροβολεί). Σκυλιά, σκυλιά, σκυλιά...

(Ενας απ' τους δύο πολίτες φεύγει. Ο Παπά ξανάρχεται. Από τα αριστερά του δρόμου στρατιώτες προχωρούν, γονατίζουν και πυροβολούν. Ο Φρανσουά πέφτει. Οι πυροβολισμοί σκίζουν το πλακάτ. Ο Ζαν δείχνει το πλακάτ και πέφτει. Η Ζενεβιέβ παίρνει την κόκκινη σημαία του οδοφράγματος και τραβιέται στη γωνία όπου ο Παπά και ο Γερμανός ιππέας πυροβολούν. Ο ιππέας πέφτει. Η Ζενεβιέβ πληγώνεται).

ΖΕΝΕΒΙΕΒ: Ζήτω η...

(Πέφτει).

(Η μαντάμ Καμπέ σέρνεται έξω απ' το σπίτι βλέπει τα πεσμένα κορμιά. Ο Παπά κι ο πολίτης εξακολουθούν να πυροβολούν. Απ' όλους τους δρόμους προχωρούν στρατιώτες με εφ' όπλου λόγχη προς το οδόφραγμα).

14. ΣΤΗΝ ΤΑΡΑΤΣΑ ΤΩΝ ΒΕΡΣΑΛΛΙΩΝ

(Η μπουρζουαζία με φας - α - μεν και κιάλια θεάτρου παρακολουθεί το τέλος της Κομμούνας)

ΜΙΑ ΚΥΡΙΑ: Ο μοναδικός μου φόβος, είναι μήπως ξεφύγουν απ' τον Σαιντ - Ουέν.

ΕΝΑΣ ΚΥΡΙΟΣ: Μην έχετε κανένα φόβο κυρία μου. Πριν από δύο μέρες υπογράψαμε συμφωνία με την Κρονπρίτς της Σαξωνίας. Οι Γερμανοί δε θ' αφήσουν ούτε έναν να ξεφύγει. Αιμιλί, πού είναι το καλάθι με το πρόγευμα;

ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ: Τι μεγαλοπρεπές θέαμα! Αυτές οι πυρκαγιές, η μαθηματική ακρίβεια της κινήσεως των στρατευμάτων! Τώρα καταλαβαίνει κανείς τη μεγαλοφυία του Οσμάν. Τη ρυμοτομία του Παρισιού. Πολυσυζητήθηκε αν τα μπουλβάρ συντελούσανε στον εξωραϊσμό της πρωτεύουσας. Αλλά τώρα, δεν υπάρχει αμφιβολία: συντελούν τουλάχιστον στην ησυχία της.

(Ισχυρός κανονιοβολισμός. Ολοι χειροκροτούν).

ΜΙΑ ΦΩΝΗ: Η δημαρχία της Μονμάρτης, το πιο επικίνδυνο κρησφύγετο.

ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΣΣΑ: Ανί, τα κιάλια. (Παρατηρεί) Θαυμάσιο!

ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΚΥΡΙΑ: (Δίπλα της). Αν ο καημένος Αρχιεπίσκοπος ζούσε να απολαύσει αυτό το θέαμα. Ηταν λίγο σκληρό να μην τον ανταλλάξει ο Θιέρσος μ' αυτόν τον φρικώδη Μπλανκί!

ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΣΣΑ: Μα είστε παράλογη αγαπητή μου. Μας το εξήγησε περίφημα με μια λατινική σαφήνεια. Ενας θαυμαστής της βίας, όπως αυτός ο Μπλανκί, άξιζε για μας δυο σώματα στρατού. Ω, νάτος, έρχεται!

(Μπαίνει ο Θιέρσος, τον συνοδεύει ο υπασπιστής του Γκυ Σιτρύ. Χαμογελάει και υποκλίνεται).

ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΣΣΑ: Κύριε, Θιέρσε, κερδίσατε μια αθάνατη δόξα! Αποδώσατε στο Παρίσι τον πραγματικό του κυρίαρχο, το αποδώσατε στη Γαλλία.

ΘΙΕΡΣΟΣ: Η Γαλλία, κυρίες μου και κύριοι, είστε σεις!

* Το βιβλίο του Μπ. Μπρεχτ «Οι μέρες της Κομμούνας» έχει εκδοθεί από τις εκδόσεις ΗΡΙΔΑΝΟΣ, σε μετάφραση Στάθη Δρομάζου.