Τέλος διαπραγμάτευσης ή αρχή μιας νέας διαδικασίας συνομιλιών σε άλλο πλαίσιο; Το συγκεκριμένο ερώτημα διατυπώνεται μετά το σερβικό «όχι» σε «στοιχεία της πρότασης» της επικεφαλής της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια Κάθριν Αστον, σχετικά με το καθεστώς διοίκησης των Σέρβων του βόρειου Κοσσυφοπεδίου και την «πλήρη ομαλοποίηση» των σχέσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας που δόθηκε το βράδυ της περασμένης Δευτέρας.

Η εξέλιξη ήταν το αποτέλεσμα μιας σκληρής και μαραθώνιας διαπραγμάτευσης δύο ετών και οκτώ διαπραγματευτικών γύρων σε Βιέννη και Βρυξέλλες υπό το άγρυπνο βλέμμα και τις συνεχείς πιέσεις Ουάσιγκτον - Βερολίνου - Βρυξελλών κυρίως έναντι της σερβικής ηγεσίας...- προκειμένου να επιτευχθεί μία «τελική» συμφωνία και να κλείσει η υπόθεση «Κοσσυφοπέδιο» με αντάλλαγμα την έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας ανάμεσα σε Σερβία και ΕΕ και ενδεχομένως μακροπρόθεσμα και ανάμεσα σε Κοσσυφοπέδιο και ΕΕ... Ωστόσο, φαίνεται πως ούτε οι πιέσεις, ούτε οι συνεχείς υποχωρήσεις της σερβικής πλευράς απέτρεψαν το επερχόμενο διαπραγματευτικό «ναυάγιο» κυρίως γιατί τα «χαρτιά» των συνομιλιών παρέμεναν «σημαδεμένα» δεδομένης της απροκάλυπτης «κάλυψης» που παρείχαν στην ηγεσία των Κοσσοβάρων Αλβανών αξιωματούχοι των ιμπεριαλιστικών κέντρων σε Ουάσιγκτον - Βερολίνο και Βρυξέλλες (για τους δικούς τους λόγους και σίγουρα όχι για το καλό του κοσσοβάρικου λαού)...

Η απόρριψη μέρους της πρότασης Αστον από τη Σερβία συνοδεύτηκε με την επεξήγηση αφενός πως το Βελιγράδι δεν μπορεί να συναινέσει σε κάτι «που δεν μπορεί να εφαρμόσει», ούτε σε κάτι που δεν παρέχει εγγυήσεις και προστασία στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην ασφάλεια των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου. Αφετέρου, διευκρινίστηκε ότι το σερβικό «όχι» δε σημαίνει και άρνηση μιας περαιτέρω διαπραγματευτικής διαδικασίας καθώς συνοδεύτηκε και από το «επείγον αίτημα» της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ιβιτσα Ντάσιτς για συνέχιση της διαπραγμάτευσης με την Αστον και την κυβέρνηση του πρωθυπουργού των Κοσσοβάρων Αλβανών Χασίμ Θάτσι.

Αν και η πρόταση της Αστον καλύπτεται από πέπλο μυστικότητας με φανερή την απροθυμία Σέρβων και Κοσσοβάρων Αλβανών αξιωματούχων να κάνουν σαφείς και εκτενείς αναφορές στο περιεχόμενό της, διακρίνει κανείς ως βασικό σημείο αιχμής που οδήγησε στην απόρριψή της από τη Σερβία, την ουσιαστική απαίτηση Βρυξελλών (και Ουάσιγκτον που παρακολουθεί στενά, σε δεύτερο φόντο, τη διαδικασία) να αναγνωρίσει η Σερβία τα ...κυριαρχικά δικαιώματα του Κοσσυφοπεδίου, από τη στιγμή μάλιστα που το προτεκτοράτο αναφέρεται ως σήμερα στο σερβικό σύνταγμα σαν αναπόσπαστο τμήμα της σερβικής επικράτειας!

Φαίνεται έτσι ότι Σέρβοι και Κοσσοβάροι Αλβανοί τα «έσπασαν» ως επί το πλείστον γύρω από τις αρμοδιότητες της υπό συγκρότηση «Ενωσης» σερβικών δήμων Κοσσυφοπεδίου. Οι πρώτοι φέρεται πως ήταν πρόθυμοι να αναγνωρίσουν - τυπικά τουλάχιστον...- την εξουσία της αρχής των Κοσσοβάρων Αλβανών και στους σερβικούς δήμους του βορείου Κοσσυφοπεδίου, με αντάλλαγμα την εξασφάλιση ουσιαστικών δικαιωμάτων ευρείας αυτονομίας, καθώς και ένα ξεχωριστό δικαστικό σύστημα και αστυνομία για τους Σέρβους της περιοχής παράλληλα με τις δικαστικές και αστυνομικές δομές των Κοσσοβάρων Αλβανών. Οι δεύτεροι ήθελαν πλήρη διάλυση των λεγόμενων «παράλληλων διοικητικών δομών», με άλλα λόγια ολοκληρωτικό έλεγχο της εκτελεστικής, δικαστικής και αστυνομικής αρχής των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου από το φόβο ότι τυχόν αυτονόμησή τους θα δημιουργούσε αργότερα το «θερμοκήπιο» για την απόσχιση του βόρειου τμήματος του προτεκτοράτου και την προσάρτησή του στη Δημοκρατία της Σερβίας, (όπως άλλωστε έκαναν τις προηγούμενες δεκαετίες κάποιοι ηγέτες Κοσσοβάρων Αλβανών με τις πλάτες και τη στήριξη δυτικών ιμπεριαλιστικών κέντρων που εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση, θέλοντας να βάλουν στο χέρι μια περιοχή που αντιστεκόταν ως τότε στα σχέδιά τους για πλήρη γεωπολιτικό και ενεργειακό έλεγχο σημαντικών οδών και πηγών στο μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης)... Οι δηλώσεις που έκανε ο πρωθυπουργός των Κοσσοβάρων Αλβανών Χασίμ Θάτσι την προπερασμένη βδομάδα στις Βρυξέλλες μετά τον όγδοο μαραθώνιο γύρο συνομιλιών της 4/4/13 (διάρκειας 13 ωρών) επιβεβαίωναν αυτό ακριβώς. Οπως είπε τότε ο Θάτσι, η Πρίστινα είναι υπέρ της συνέχισης του διαλόγου, αλλά θα εξακολουθεί να προωθεί προτάσεις με γνώμονα το κοσσοβάρικο σύνταγμα και τους νόμους...

Ο δε Σέρβος πρωθυπουργός Ιβιτσα Ντάσιτς είπε από την πλευρά του ότι δεν μπορεί να συναινέσει στην παραβίαση του σερβικού συντάγματος, επαναλαμβάνοντας ότι «δε θα συναινέσουμε ποτέ στη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου». Αργότερα, εξήγησε στη γερμανική εφημερίδα «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε», ότι το Βελιγράδι δεν επιθυμεί ένα μικρό κράτος στο Κοσσυφοπέδιο όπως αυτό της Σερβικής Δημοκρατίας στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη αλλά να επιτραπεί στους Σέρβους του προτεκτοράτου «να συνενωθούν σε περιφέρεια, που θα είναι μία από τις πολλές περιφέρειες του Κοσσυφοπεδίου».

Σε άλλο σημείο, ο Ντάσιτς αναφέρθηκε στα «προβλήματα», όπως είπε, που προέρχονται από το ίδιο το σερβικό σύνταγμα στο οποίο έως σήμερα το Κοσσυφοπέδιο χαρακτηρίζεται «αναπόσπαστο τμήμα της σερβικής επικράτειας», επαναλαμβάνοντας ότι «η πραγματικότητα στο Κοσσυφοπέδιο είναι εντελώς διαφορετική». Εμφανίστηκε θετικός ακόμη και μπροστά σε μία ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, λέγοντας ωστόσο ότι οι ΗΠΑ ορθώνουν εμπόδια γιατί θεωρούν πως αυτό θα προκαλούσε μεταξύ άλλων «έκρηξη πολέμου» στην ΠΓΔΜ.

Μετά από όλα αυτά, το ζήτημα συνέχισης ή όχι της διαπραγμάτευσης για την εξεύρεση λύσης στο Κοσσυφοπέδιο σχετικά με την «πλήρη ομαλοποίηση» των σχέσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας παραμένει μετέωρο. Εντούτοις, είναι σχεδόν βέβαιο ότι κανείς, ούτε οι Αμερικανοί, ούτε οι Γερμανοί, ούτε η ΕΕ θα θελήσουν να πάνε χαμένα δύο χρόνια συνομιλιών, ιδιαίτερα δε όταν η Ουάσιγκτον έχει επιλέξει να μετατοπίσει τις επόμενες δεκαετίες το κέντρο βάρους της ιμπεριαλιστικής πολιτικής της στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας - Ειρηνικού και θα επιθυμούσε μια «εδραίωση» της ΝΑΤΟικής «ειρήνης» στα δυτικά Βαλκάνια και εξουδετέρωση συνθηκών που θα μπορούσαν να επαναφέρουν την περιοχή σε φάση αποσταθεροποίησης και έντασης.

Το πιθανότερο, λοιπόν, είναι το σερβικό όχι - που δεν αποκλείεται να έχει ως άμεσο κόστος μια ακόμη αναβολή στην ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών συνομιλιών της Σερβίας με την ΕΕ - να οδηγήσει είτε σε ένα συμπληρωματικό κύκλο διαπραγμάτευσης (έστω και σε επίπεδο υπουργών ή κατώτερων αξιωματούχων), είτε σε ένα νέο πλαίσιο «διαλόγου» στον οποίο δεν θα έχει το γενικό και αποκλειστικό πρόσταγμα μόνον η ΕΕ αλλά ίσως και ο ΟΗΕ, όπως πρότεινε την περασμένη Τετάρτη ο Ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ κατά την εκεί επίσκεψη και θερμή υποδοχή του Σέρβου ομολόγου του Ιβιτσα Ντάσιτς στη Μόσχα. Μάλιστα, ο Ρώσος πρωθυπουργός πρόσφερε την πλήρη πολιτική υποστήριξη της Μόσχας στο Βελιγράδι, σημειώνοντας ότι «πάντα θα υποστηρίζουμε τη θέση των Σέρβων αξιωματούχων για το Κοσσυφοπέδιο», ότι το «ζήτημα θα πρέπει να τεθεί και υπόψη του ΟΗΕ και στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ», αν και επισήμανε ότι ενίοτε η σερβική πλευρά «έχει πολλές προσδοκίες από τη Μόσχα» μολονότι το Βελιγράδι είναι αυτό που θα πρέπει να προωθήσει την επίλυση του ζητήματος.

Πάντως, προς το τέλος της βδομάδας οι πληροφορίες πολλών σερβικών ΜΜΕ ανέφεραν ως πιθανή μία νέα επίσκεψη της αξιωματούχου της ΕΕ, Κάθριν Αστον, σε Σερβία και Κοσσυφοπέδιο από τις 17 έως 22 τρέχοντος μηνός όχι μόνον για να καταθέσει το σχέδιό της για το πώς θα καταλήξει η υπόθεση Κοσσυφοπέδιο αλλά και αναφορικά με την (πιθανώς αρνητική) γνωμοδότησή της για τη χορήγηση ή όχι μίας ημερομηνίας έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Σερβίας - ΕΕ. Δημοσίευμα της σερβικής εφημερίδας «Vecernje Novosti» αναφέρει ότι η Αστον έχει ήδη πάρει οδηγίες «πλεύσης» από Παρίσι, Βερολίνο, Λονδίνο και Ρώμη για τα περαιτέρω βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσει στο ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου.

Επιπλέον, ο Αμερικανός πρέσβης στο Βελιγράδι Μάικλ Κίρμπι διέβλεψε την Πέμπτη «σημάδια» συνέχισης των συνομιλιών για το Κοσσυφοπέδιο, εμφανιζόμενος «αισιόδοξος για την εξεύρεση μιας μόνιμης λύσης». Δεν παρέλειψε βεβαίως να εκφράσει την «ισχυρή υποστήριξη» των ΗΠΑ στη μεσολάβηση της ΕΕ, θυμίζοντας με τρόπο ότι ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Φίλιπ Ρίκερ έχει στενότατη και συνεχή συνεργασία με όλους τους αρμόδιους Σέρβους και Κοσσοβάρους Αλβανούς αξιωματούχους και ότι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι έχει πλήρως ενημερωθεί και διαβουλευτεί με την Κάθριν Αστον. Ο Κίρμπι, μάλιστα, συνέστησε, σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του σερβικού δικτύου Β92, «να μην βγάλει κανείς βιαστικά συμπεράσματα στην περίπτωση που οι συνομιλίες δεν ξαναρχίσουν άμεσα την Κυριακή, τη Δευτέρα ή την Τετάρτη»...

Σε κάθε περίπτωση, το ζήτημα φαίνεται πως θα παραμείνει για αρκετό ακόμη καιρό «ανοικτό» καθώς οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις θα επιχειρήσουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο «κουκούλωμα» της παρούσας κρίσης με απώτερο στόχο να εξασφαλίσουν νέα κέρδη στα μονοπώλιά τους και νέα δεινά για τους λαούς της περιοχής.