Οι Θέσεις της ΚΕ για το 19ο Συνέδριο, με τις οποίες συμφωνώ, είναι σε σωστή κατεύθυνση, εξετάζουν ουσιαστικά τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και διεθνώς. Αναπτύσσουν τη σωστή στρατηγική του Κόμματος με το σχέδιο Προγράμματος. Μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν βάση και υλικό για να προβληματιστούμε δημιουργικά πώς θα ξεπεράσουμε τις αδυναμίες μας, πώς θα δουλέψουμε αποτελεσματικότερα με τη στρατηγική μας στην εργατική τάξη, τα φτωχά μεσαία στρώματα και τη νεολαία. Θα ήθελα να αναπτύξω ορισμένες σκέψεις όσον αφορά στην ιδεολογική δουλειά του Κόμματος.

Η ιδεολογική δουλειά ως στοιχείο της κομματικής οικοδόμησης, της ανασύνταξης του εργατικού - λαϊκού κινήματος (Θ. 31) είχε εντοπιστεί και απασχόλησε και το 18ο Συνέδριο και την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη για τη δουλειά του ΚΚΕ στην Εργατική Τάξη και στο Συνδικαλιστικό Κίνημα: «Η πάλη του εργατικού κινήματος θα είναι πάντα περιορισμένη και χωρίς προοπτική, αν δε διεξάγεται συνδυασμένα με όλες τις μορφές, ιδεολογική, πολιτική, οικονομική, αν ο αγώνας δεν υποτάσσεται στη συγκέντρωση και προετοιμασία της εργατικής τάξης για τη νίκη σε επίπεδο εξουσίας, για την κατάργηση της εξουσίας των μονοπωλίων και της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Απαιτείται, επομένως, πιο βαθιά ιδεολογική και πολιτική δουλειά, για να αποκαλύπτονται οι μηχανισμοί εκμετάλλευσης και κυρίως οι όροι για την κατάργησή τους [...] Η πολιτικοποίηση, η πολιτική πάλη, πρέπει να συμβάλει στη συνειδητοποίηση της λύσης του βασικού προβλήματος που είναι το πρόβλημα της εξουσίας».

Η ουσιαστική ανάπτυξη και βελτίωση της ιδεολογικής δουλειάς είναι ένα ζήτημα ουσίας που πρέπει να απασχολήσει τα καθοδηγητικά όργανα ενόψει του 19ο Συνέδριου και μετά τη λήξη του. Πρέπει να κερδίζει έδαφος αυτή η κατεύθυνση σε βάρος του πρακτικισμού, του διαχωρισμού της συζήτησης, του σχεδίου, της δράσης στις ΚΟΒ και στα όργανα από την ιδεολογικοπολιτική συζήτηση.

Παρόλο που στο συγκεκριμένο ζήτημα υπάρχει βελτίωση, πρέπει με βάση τις απαιτήσεις της ταξικής πάλης, σήμερα και στο μέλλον να μετρήσουμε περισσότερα βήματα. Και λέω μελλοντικά διότι το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού κομματικού και ΚΝίτικου δυναμικού θα είναι το στελεχικό δυναμικό του Κόμματος που θα βρεθεί πιθανά μπροστά σε συνθετότερες συνθήκες. Η ικανότητα ανάλυσης και σωστής ερμηνείας των κοινωνικοοικονομικών και πολιτικών εξελίξεων δεν κατακτιέται σε μια νύχτα, ούτε επειδή είναι διασφαλισμένη σήμερα είναι και μελλοντικά κατοχυρωμένη.

Πολλές φορές, η ιδεολογική δουλειά κατανοείται αφενός ως μαθήματα, διαλέξεις μέσα στο Κόμμα, αφετέρου ως συζητήσεις και εκδηλώσεις που αφορούν ανθρώπους εκτός Κόμματος. Σωστά είναι αυτά και πρέπει να συνεχιστούν και μάλιστα να πληθύνουν.

Ομως, αν δούμε μονόπλευρα την ιδεολογική δουλειά θα καταλήξουμε σε αυτό που αναφέρουν οι Θέσεις «η ιδεολογική δουλειά κινδυνεύει από τη ρουτίνα και την τυποποίηση» (σελ.28), δηλαδή να μη γίνεται σε κάθε όργανο μέχρι την ΚΟΒ και ΟΒ, ζωντανή βάσει των εξελίξεων, δουλειά κατανόησης και εκλαΐκευσής τους εφαρμόζοντας τη μαρξιστική λενινιστική κοσμοθεωρία.

Τέτοια προσπάθεια πραγματοποίησαν μέσα στο 2012 οι οργανώσεις σε σχολές οικονομικών επιστημών ΑΕΙ-ΤΕΙ. Ηταν προσπάθεια για να γίνουν αναπόσπαστα στοιχεία της καθημερινής μας παρέμβασης: η γνώση της μαρξιστικής πολιτικής οικονομίας αλλά και της διδασκόμενης αστικής, η γνώση των ιδεολογημάτων που προωθεί το επιστημονικό προσωπικό της αστικής τάξης, οι νεολαίες των ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ ειδικά γύρω από τα αίτια της οικονομικής κρίσης και τη διέξοδο από αυτή, να εξετάζεται πώς τα παραπάνω επιδρούν στη διαμόρφωση της συνείδησης του φοιτητή, στην προσπάθειά μας για να κινητοποιούνται και να οργανώνονται για τα καθημερινά προβλήματά τους, πώς θα δίνεται βαθύτερο περιεχόμενο στην πάλη τους.

Συναντάμε σοβαρά εμπόδια από ορισμένα ιδεολογήματα όπως: «Η κυβέρνηση περιορίζεται στο να διεκπεραιώνει τα καθήκοντα που της αναθέτουν οι τροϊκανοί» και «η χώρα πρέπει να διαθέτει ένα «σχέδιο Β» για την περίπτωση που υπάρξει βαθύτερη κρίση και κατάρρευση της ΕΕ» (Κοτζιάς) κ.α. Με αυτά ανάγεται η αιτία της οικονομικής κρίσης στην κυβερνητική πολιτική και όχι στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, καλλιεργούνται αυταπάτες ότι η εργατική τάξη μπορεί να έχει συμφέρον από μία εναλλακτική αστική διαχείριση της κρίσης συμπεριλαμβανομένης και μίας εξόδου από την ΕΕ/Ευρωζώνη μέσα στον καπιταλισμό. Βεβαίως, ο προβληματισμός των αστών έχει πραγματική βάση. Αυτή είναι η ανισόμετρη ανάπτυξη των καπιταλιστικών κρατών, οι αντιθέσεις μεταξύ τους στο πεδίο της οικονομίας που αντανακλώνται στην πολιτική.

Ακόμα πιο επικίνδυνα είναι τα ίδια ιδεολογήματα περί φιλολαϊκής εξόδου από την Ευρωζώνη/ΕΕ, με αναπροσανατολισμό των διεθνών συμμαχιών και στα πλαίσια των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και του αστικού κράτους, από αριστερή κυβέρνηση. Αυτή η δήθεν διέξοδος ντύνεται με «αριστερή» «επαναστατική» φρασεολογία και πλασάρονται ως αιτήματα πάλης για τους φοιτητές και εργαζόμενους, από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ και άλλους.

Από αυτήν την άποψη, ο προβληματισμός ορισμένων για μία κυβέρνηση αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων - «που θα μπορούσε να συμβάλει στην πάλη του λαού, θα τον ανακούφιζε» ή ακόμα «που θα έφερνε πιο κοντά επαναστατικές συνθήκες» - στην ουσία του δεν διαφέρει από την πρόταση εναλλακτικής διαχείρισης του καπιταλισμού. Αποτελεί μία άλλη εκδοχή της θεωρίας των σταδίων προσαρμοσμένη στη σύγχρονη διαπάλη, ώστε να μη φαίνεται η «σκουριά» της. Είναι θεωρητικά λάθος και δεν έχει επιβεβαιωθεί από την ιστορική πείρα.

Αντίθετα, η χρησιμοποίηση ιστορικών παραδειγμάτων όπως π.χ. των Λαϊκών Δημοκρατιών στα οποία αναφέρονται ορισμένοι για να υποστηρίξουν ότι ένα ΚΚ μπορεί να αξιοποιήσει τη συμμετοχή του σε μία κυβέρνηση σε αστικό έδαφος για την επαναστατική διαδικασία, αποτελεί καθαρά υποκειμενική ερμηνεία της Ιστορίας, που δεν λαμβάνει υπόψη τις συγκεκριμένες συνθήκες που διαμορφώθηκαν σε αυτές τις χώρες μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με τις σημερινές.

Χρήσιμη είναι η ιστορική πείρα του Κόμματος και τα συμπεράσματα από αυτή, τα οποία δίνονται από τον Β' Τόμο του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, και αφορούν στην λανθασμένη ανάλυση του Κόμματος για την εξέλιξη του ελληνικού καπιταλισμού (εξαρτημένος από τις ΗΠΑ και γι' αυτό και καθυστερημένος), τον προσδιορισμό του χαρακτήρα της επανάστασης και εξουσίας (προηγείται ένα αστικοδημοκρατικό στάδιο εξουσίας πριν το σοσιαλισμό), την πολιτική συμμαχιών (δημιουργία της ΕΔΑ), κ.α.

Από αυτή τη δουλειά των Οργανώσεών μας πλήθυναν τα παιδιά λαϊκών οικογενειών, οι νέοι εργαζόμενοι που προσέγγισαν το ΚΚΕ μέσα στους αγώνες, συζήτησαν την πολιτική του πρόταση, τις υλικές δυνατότητες που καθιστούν το σοσιαλισμό αναγκαίο σήμερα, κάποια από αυτά εντάχθηκαν στην ΚΝΕ.

Ενας τέτοιος τρόπος δουλειάς πρέπει να γενικεύεται, να πηγαίνει χέρι-χέρι με την ένταξη στα συνδικάτα, στους συλλόγους, με την ανάπτυξη αγώνων στη βάση των καθημερινών προβλημάτων. Είναι ένας δύσκολος ανηφορικός δρόμος που αποτελεί μονόδρομο για την πολιτικοποίηση της πάλης, για την προετοιμασία του υποκειμενικού παράγοντα για το (μακρινό;) μέλλον.