Το Σχέδιο Προγράμματος έχει τις βάσεις να αποτελέσει πολύτιμη παρακαταθήκη για το κομμουνιστικό κίνημα.

Μερικές παρατηρήσεις: Λείπει από το Πρόγραμμα η αναφορά στο καθήκον αφού τσακιστεί/καταργηθεί το αστικό κράτος, να εκκινήσει η διαδικασία για τη συνολική απονέκρωση και του προλεταριακού κράτους. Εχει καίρια σημασία η εμπέδωση του ότι το εργατικό κράτος δεν είναι απλά το αντίθετο του αστικού, αλλά τελείως νέος σχηματισμός («μισοκράτος»), που οφείλει να οδεύει στην αταξική κοινωνία, συνεπώς στην απονέκρωση και αυτού του ιδίου.

Δεύτερη έλλειψη, τα βασικά μας καθήκοντα στην προεπαναστατική περίοδο. Μπαίνει, προγραμματικά, μόνο ο στρατηγικός στόχος και τα καθήκοντα κατά την επαναστατική κατάσταση. Η ουσία της Λαϊκής Συμμαχίας (ΛΣ), οι βασικές της κατευθύνσεις, πρέπει να αποτελούν μέρος του Προγράμματος. Ως πρόπλασμα της επαναστατικής συμμαχίας, οι βασικές της αρχές, συνοψίζουν την αναγκαιότητα το Κόμμα να οργανώσει την εργατική τάξη ως αυτοτελή τάξη για τον εαυτό της, και να συσπειρώσει δίπλα της τα σύμμαχα στρώματα. Καθήκον μόνιμο και διαχρονικό για κάθε ΚΚ.

Ορθή είναι η αντιμονοπωλιακή-αντικαπιταλιστική γραμμή συμμαχίας. Η συμμαχία της εργατικής τάξης (ΕΤ) με τα μικροαστικά στρώματα είναι αναγκαία. Είναι αυτοσκοπός; Οχι. Πρέπει από αυτήν να υπηρετείται η στρατηγική. Η αντιμονοπωλιακή πάλη συσπειρώνει τα μικροαστικά στρώματα, σε κοινό έδαφος δράσης με την εργατική τάξη, αλλά δεν τα φτάνει ως το τέλος. Για να ηγείται η εργατική τάξη της συμμαχίας πρέπει να ηγείται και ιδεολογικά. Η ΕΤ είναι η μόνη επαναστατική τάξη, και έχει απόλυτο αντικειμενικό συμφέρον από την ανατροπή του καπιταλισμού. Αρα, το ΚΚΕ, ως πρωτοπορία της ΕΤ, πρέπει να ζυμώνει την αντικαπιταλιστική κατεύθυνση στη δράση της ΛΣ, να βαθαίνει η αντιμονοπωλιακή πάλη, ώστε να επικαθορίζουν τη Συμμαχία η ιδεολογία και τα συμφέροντα της ΕΤ, αλλιώς θα καταλήξει η ΕΤ να αγωνίζεται για συμφέροντα μικροαστικά, για δήθεν επιστροφή σε προμονοπωλιακό στάδιο.

Προβληματική είναι, όμως, η συντακτική και γραμματική ασάφεια που εντοπίζεται στις Θέσεις, στο διαχωρισμό μεταξύ: των καθηκόντων των κομμουνιστών μέσα στη ΛΣ και του χαρακτήρα αυτής. Ιδιαίτερα οι Θέσεις 62 - 64 παρατίθενται χωρίς ιεράρχηση, ενώ εύστοχα αναλύεται σε συσκέψεις ότι η αντικαπιταλιστική κατεύθυνση της ΛΣ δεν αφορά «προαπαιτούμενες ιδεολογίες», αλλά στόχο των κομμουνιστών, οι οποίοι πρέπει να δουλεύουν με έναν τέτοιο τρόπο, που να ζυμώνουν το περιεχόμενο αυτό των Θέσεων, ώστε να ριζοσπαστικοποιείται η ΛΣ. Αυτό αποτυπώνεται ορθά στη Θ. 65, παρ. 4: «...Ο καθοδηγητικός ρόλος του ΚΚΕ ... και ο ηγετικός ρόλος της εργατικής τάξης θα κατακτώνται στην πράξη, δεν εξαρτώνται από πολιτικές συμφωνίες...».

Ομως, στη Θ. 62 αναφέρεται: «Η Λαϊκή Συμμαχία έχει σαφή αντιμονοπωλιακό αντικαπιταλιστικό προσανατολισμό...» και στη Θ. 63: «...(η ΛΣ)... Υιοθετεί την κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων (...) Συμφωνεί με την αποδέσμευση της Ελλάδας από την ΕΕ...». Η ΛΣ, όμως σύντροφοι, ΔΕΝ ΕΧΕΙ ακόμα αντικαπιταλιστικό χαρακτήρα. Η διατύπωση αυτή δε βοηθάει, και είναι λανθασμένος γενικά ο «ενεστώτας» χρόνος που χρησιμοποιείται στις Θέσεις 62-65, συγχύζοντας την πολιτική ουσία. Οι κομμουνιστές παλεύουν ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΚΤΑ αντικαπιταλιστικό χαρακτήρα η ΛΣ, για να βαθαίνουν τα αντιμονοπωλιακά χαρακτηριστικά, να μην θολώνει το ζήτημα της εξουσίας, αναφορά που πρέπει να υφίσταται στην Απόφαση ρητά, διότι αποτελεί νευραλγικό καθημερινό μας καθήκον. Το αυτό αναφέρεται ορθώς σε σημεία των Θέσεων 63, 64 (ανοδική εξέλιξη ωρίμανσης, δυνάμωμα πολιτικής πείρας), αλλά χάνεται μέσα στην ασαφή διατύπωση και ιεράρχηση.

Για τις εκλογές: Αποδείχτηκε ότι υπάρχει σε μεγάλο μέρος του κύκλου επιρροής αφυδατωμένη κατανόηση του ρόλου του ΚΚΕ, μόνον ως δικλίδας ασφαλείας των λαϊκών κατακτήσεων μες στον καπιταλισμό. Αυτό σημαίνει ότι και μέρος του Κόμματος είχε αυταπάτες, ανέβαλλε ή αρνούνταν τη ζύμωση, τη θεωρητική σύγκρουση με λανθασμένες αντιλήψεις στον κύκλο μας, προσέμενε και αυτό σε μια σταδιακή αύξηση ποσοστών. Η γραμμική αντίληψη σταδιακής κοινοβουλευτικής ανόδου και ειρηνικού περάσματος συνιστά ακόμα εμπόδιο και χρειάζεται δουλειά στην κατανόηση του ρόλου και της συμμετοχής ενός ΚΚ στο κοινοβούλιο.

Πρέπει, εδώ, να δει η ΚΕ αυτοκριτικά τη στάση της το φθινόπωρο του '11, όταν μετά την «πτώση Παπανδρέου» και πριν την εκλογή κυβέρνησης Παπαδήμου, κάλεσε λανθασμένα σε εκλογές. Σωστή είναι η αξιοποίηση της εκλογικής μάχης, αλλά σημαίνει ότι δεν είχε γίνει αντιληπτό το βάθος των κοινοβουλευτικών αυταπατών στις γραμμές μας. Εδωσε μήνυμα, άθελά της, για αναμονή μέχρι τις εκλογές χωρίς να ξεκαθαρίζει τι ζητάει από αυτές. Επίσης, αδικαιολόγητο το αίτημα για εκλογές αμέσως μετά τις εκλογές του Απριλίου 2012. Και πάλι δόθηκε η εντύπωση ότι αυτές θα φέρουν μια κάποια λύση. Αυτά δεν είχαν ουσιώδη επιρροή στο αποτέλεσμα, αλλά μάλλον είχαν στη μετέπειτα αντιμετώπισή του από μέλη και φίλους. Γνώμη μου είναι πως το ΚΚΕ οφείλει να μη δίνει ποτέ τέτοια κατεύθυνση, ασχέτως αν κι αυτές πρέπει να αξιοποιούνται.

Στα καθήκοντα, επίσης, της ΚΕ, αναφορικά με την πραγματοποίηση Συνδιάσκεψης για τη Νεολαία, να προστεθεί ο έλεγχος των αποφάσεων της προηγούμενης αντίστοιχης Συνδιάσκεψης του 2005.

Η επαναστατική κατάσταση: Η ταξική πάλη και οι καμπές της δεν μπορούν να προβλεφθούν πλήρως. Η εμφάνιση χαρακτηριστικών επαναστατικής κατάστασης μπορεί να μην είναι κάτι το οφθαλμοφανές. Οι λαϊκές και εργατικές μάζες είναι σχεδόν σίγουρο ότι δε θα δρουν με κεντρικό σύνθημά τους την εργατική εξουσία, ή την κοινωνικοποίηση, αλλά προβάλλοντας, αρχικά, ακόμα και αντιφατικά οικονομικά συνθήματα, ή γενικώς αντιπλουτοκρατικά κλπ. Μάλλον οι δυνάμεις της ΛΣ δε θα 'χουν αρχικά τον ηγετικό ρόλο τότε. Πρέπει, όμως, πρώτον, το Κόμμα να έχει γερή σύνδεση με τις λαϊκές μάζες, για να αντιληφθεί την κατάσταση και τις διαθέσεις τους και δεύτερον η ΛΣ με τη δουλειά και δράση της το προηγούμενο διάστημα να έχει καταστεί μαχητική, να έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη, για να μετατραπεί σε κέντρο επαναστατικής δράσης.

Επιπλέον, να μη δοθεί μονόπλευρα βάρος στο ότι μόνο με ξέσπασμα ιμπεριαλιστικού πολέμου θα εκδηλωθεί επαναστατική κατάσταση, καθώς τα ενδεχόμενα είναι πολλά. Να έχουμε, επίσης, ξεκάθαρη την απαιτούμενη ευελιξία τακτικής σε περίπτωση πολέμου, για να μην απομακρυνθούμε από την εφικτότητα του στόχου μας κινούμενοι βουλησιαρχικά. Γι' αυτό ας έχουμε κατά νου και την πείρα, βάσει της οποίας στη Ρωσία και στην Ελλάδα δεν προέκυψε επαναστατική κατάσταση με την έναρξη του πολέμου, το '14 και το '41, αλλά προς το τέλος, το 1917 και το 1944 αντίστοιχα.

Τέλος, απαιτείται, όπως πράττουμε και για το ζήτημα του πολέμου, να συζητήσουμε και ξεκαθαρίσουμε άμεσα τα καθήκοντα του ΚΚΕ, σε σχέση με το εξαιρετικά πιθανό ενδεχόμενο κατάλυσης της τυπικής δημοκρατίας και επιβολής δικτατορίας, με σκοπό τη λαϊκή συμμαχία υπό το σύνθημα: «Ανατροπή της δικτατορίας και εξουσίας των αστών».

Χωρίς ανυπομονησία, αλλά ούτε επανάπαυση! Ζήτω το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ!