• Σχετικά με το Σχέδιο Προγράμματος

Ο σωστός καθορισμός του χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού και της θέσης του στο ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι, αναμφισβήτητα, μια από τις βασικές προϋποθέσεις για να χαράξει το Κόμμα ορθή και αποτελεσματική πολιτική γραμμή. Με βάση αυτό το σκεπτικό, θα ήθελα να κάνω τις εξής παρατηρήσεις:

α) Σχετικά με το χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού

Αν και ο ελληνικός καπιταλισμός βρίσκεται στην κρατικομονοπωλιακή βαθμίδα ανάπτυξής του, στο Σχέδιο Προγράμματος χαρακτηρίζεται ελλιπώς ως μονοπωλιακός. Είναι γνωστό πως ο Κρατικομονοπωλιακός Καπιταλισμός (ΚΜΚ) αποτελεί την ολοκλήρωση του μονοπωλιακού καπιταλισμού (συγχώνευση του αστικού κράτους με τα μονοπώλια), την τελευταία φάση ανάπτυξης του ιμπεριαλιστικού σταδίου του καπιταλισμού, «το σκαλοπάτι εκείνο μεταξύ του οποίου και του σκαλοπατιού που λέγεται σοσιαλισμός, δεν υπάρχει καμιά άλλη ενδιάμεση βαθμίδα». Το συγκεκριμένο γεγονός, ενώ επιβεβαιώνει την επιστημονικά τεκμηριωμένη θέση μας σχετικά με την ωρίμανση των αντικειμενικών συνθηκών στην Ελλάδα για τη σοσιαλιστική επανάσταση χωρίς ενδιάμεσα στάδια, παραλείπεται και την αποδυναμώνει.

Επίσης, παρά τη σωστή επισήμανση των «ισχυρών εξαρτήσεων του ελληνικού καπιταλισμού από την ΕΕ και τις ΗΠΑ», χρησιμοποιείται ο όρος «ανισότιμη αλληλεξάρτηση», που υποβαθμίζει το προαναφερόμενο χαρακτηριστικό. Πρέπει να τονιστεί ξεκάθαρα πως ο ελληνικός καπιταλισμός είναι εξαρτημένος, αφού:

Η εξάρτηση αποτελεί βασικό οργανικό και ιστορικό χαρακτηριστικό του ελληνικού καπιταλισμού. Είναι συνειδητή, στρατηγική επιλογή της ελληνικής αστικής τάξης που δεν της επιβλήθηκε από «έξω». Αυτό σημαίνει πως ο αγώνας ενάντια στην εξάρτηση ταυτίζεται αναγκαστικά με την αντιιμπεριαλιστική, αντικαπιταλιστική πάλη και θα ολοκληρωθεί με τη σοσιαλιστική επανάσταση και την εργατική - λαϊκή εξουσία. Εξάλλου, στις εξαρτημένες καπιταλιστικές χώρες, όπου η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα υφίστανται διπλή εκμετάλλευση (από τα ντόπια και τα ξένα μονοπώλια), οξύνονται σε μεγαλύτερο βαθμό η βασική αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας αλλά και οι δευτερεύουσες αντιθέσεις (π.χ. λαός - μονοπώλια), γεγονός που ευκολότερα τις καθιστά «αδύναμους κρίκους», όπως είναι σήμερα η Ελλάδα.

Η εξάρτηση του ελληνικού καπιταλισμού επιβεβαιώνεται σήμερα, μεταξύ άλλων, και από:

α) Την ένταση της διείσδυσης του ξένου μονοπωλιακού κεφαλαίου (γερμανικού, γαλλικού, αμερικανικού, κινεζικού, ρωσικού) σε συνθήκες ανελέητου ανταγωνισμού για τον έλεγχο στρατηγικών τομέων της οικονομίας (ενέργεια, μεταφορές, υδρογονάνθρακες), σε συνεργασία φυσικά με τα ντόπια μονοπώλια.

β) Τη σοβαρή αποδυνάμωση της παραγωγικής του βάσης με την υποβάθμιση ή καταστροφή βασικών κλάδων της ελληνικής βιομηχανίας στα πλαίσια των σχεδιασμών των κυρίαρχων στην ΕΕ γερμανικού και γαλλικού ιμπεριαλισμού, που προκρίνουν για την Ελλάδα την ανάπτυξη, κυρίως, του τομέα των υπηρεσιών και, δευτερευόντως, ορισμένων βιομηχανικών κλάδων.

Τον περιορισμό των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων του ελληνικού αστικού κράτους με την εθελούσια εκχώρησή τους από την ελληνική αστική τάξη σε υπερεθνικούς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς (ΕΕ, ΔΝΤ, ΝΑΤΟ). Η αυξανόμενη συμμετοχή των ιμπεριαλιστών στον έλεγχο της ελληνικής οικονομίας (βλ. «τρόικα») για την προστασία της κερδοφορίας του ελληνικού και ξένου μονοπωλιακού κεφαλαίου, καθώς και ο περιορισμός της εθνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο στα πλαίσια των γενικότερων σχεδιασμών του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, δε σημαίνουν σε καμιά περίπτωση «ξένη κατοχή», όπως ισχυρίζονται ο ΣΥΡΙΖΑ, αριστερίστικες οργανώσεις, οι λεγόμενες «πατριωτικές» αστικές δυνάμεις και οι φασίστες. Αντίθετα, αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα των... εκπτώσεων που κάθε αστική τάξη είναι διατεθειμένη να κάνει στον «πατριωτισμό» της για τη διασφάλιση της ταξικής της κυριαρχίας. Συνεπώς, δε χωράει καμιά αυταπάτη για... δυνατότητα συμμαχίας με μια ανύπαρκτη «εθνική αστική τάξη», που δήθεν ενδιαφέρεται για «αυτοδύναμη εθνική ανάπτυξη».

Τα παραπάνω σημαίνουν πως το ελληνικό μονοπωλιακό κεφάλαιο συμμετέχει στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα με όρους που καθορίζονται από τις ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και όχι πως η Ελλάδα είναι ιμπεριαλιστική χώρα. Οι υπαρκτές ιμπεριαλιστικές τάσεις των στενότερα συνδεδεμένων με τα ξένα μονοπώλια τμημάτων του (κυρίως εφοπλιστικού και τραπεζικού κεφαλαίου) δεν αναιρούν τον εξαρτημένο χαρακτήρα του ελληνικού ΚΜΚ ως συνόλου.

Αρα, η Λαϊκή Συμμαχία, θα πρέπει να έχει αντιιμπεριαλιστικό, αντιμονοπωλιακό, αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο. Αντιιμπεριαλιστικοί στόχοι όπως η αποδέσμευση από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, αποδυναμώνουν εκ των πραγμάτων την αστική εξουσία, αφού, παρά το «φλερτ» τμήματος του ελληνικού κεφαλαίου με άλλους ιμπεριαλιστές (π.χ. ρωσικό κεφάλαιο), η παραμονή της Ελλάδας στους συγκεκριμένους οργανισμούς αποτελεί στρατηγική επιλογή της αστικής τάξης και όλων των κομμάτων της, ανεξαρτήτως απόχρωσης.

• Σχετικά με το ζήτημα των συμμαχιών

Στη Θέση 61 αναφέρεται πως στη Λαϊκή Συμμαχία (ΛΣ) έχουν θέση και οι «φτωχοί αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες». Αν σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και όσοι απασχολούν περιστασιακά ή σε μικρό βαθμό μισθωτή εργασία (αποσπώντας φυσικά υπεραξία), τότε δεν τίθεται θέμα. Αν, όμως, αποκλεισθούν τα συγκεκριμένα τμήματα των μεσαίων στρωμάτων από τη ΛΣ, αυτό σημαίνει στένεμα της κοινωνικής βάσης της και «χάρισμά» τους, ουσιαστικά, στην αστική τάξη.

Στη Θέση 66 αναφέρεται η πιθανότητα εμφάνισης μικροαστικών πολιτικών δυνάμεων με τις οποίες το Κόμμα θα επιδιώξει συνεργασία μόνο στην περίπτωση που θα αποδεχθούν την αναγκαιότητα της εργατικής - λαϊκής εξουσίας, δηλαδή τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης. Κάτι τέτοιο αποτελεί αντίφαση, αφού η πρωτοπορία του προλεταριάτου και του κόμματός του μπορεί να αναγνωριστεί από τους μικροαστούς μόνο μέσα από τη ζύμωση σε κοινούς αντιιμπεριαλιστικούς, αντιμονοπωλιακούς αγώνες στα πλαίσια της ΛΣ και όχι προκαταβολικά.

Στη Θέση 67 αποκλείεται η εκλογική κάθοδος της ΛΣ με το επιχείρημα της «διατήρησης της αυτοτέλειας του Κόμματος». Στο μεσοπόλεμο, όμως, το ΚΚΕ πρωτοστάτησε σε εκλογικές συνεργασίες («Ενιαίο Μέτωπο Εργατών, Αγροτών και Προσφύγων» και «Παλλαϊκό Μέτωπο»), χωρίς να κινδυνεύσει στο ελάχιστο η αυτοτέλειά του. Η ύπαρξη ενός Κομμουνιστικού Κόμματος δεν απειλείται από τέτοιου είδους συμμαχίες, όταν αυτό έχει ξεκάθαρα επαναστατικά χαρακτηριστικά που κατοχυρώνονται μέσα από την ενότητα επαναστατικής θεωρίας και δράσης. Αντίθετα, το Κόμμα κινδύνευσε από την πολιτική συμμαχιών του μόνο την περίοδο 1989-1991 (ενιαίος «Συνασπισμός»), όταν στο εσωτερικό του δρούσε ισχυρή δεξιά οπορτουνιστική φράξια. Εφόσον οι αστικές εκλογές αποτελούν ένα, έστω δευτερεύον, πεδίο της πολιτικής πάλης, είναι λογικό οι όποιες συνεργασίες του Κόμματος να εκφράζονται και εκλογικά.

Τέλος, ας επισημανθεί, πως στην πορεία της συχνά απρόβλεπτης εξέλιξης της ταξικής πάλης, ένα Κομμουνιστικό Κόμμα πρέπει να χρησιμοποιεί και να εναλλάσσει έντεχνα κάθε μορφή αγώνα, νόμιμου και παράνομου, χωρίς κοινοβουλευτικές αυταπάτες και υποτάσσοντας την τακτική του στο στρατηγικό στόχο της σοσιαλιστικής επανάστασης. Ετσι, δεν πρέπει να αποκλείεται η, πράγματι ελάχιστη, πιθανότητα ανάδειξης κυβέρνησης της ΛΣ με κοινοβουλευτικό τρόπο σε συνθήκες όξυνσης της ταξικής πάλης και «μεγάλης φθοράς στην επιρροή των αστικών κομμάτων», όπως εκτενώς αναλύεται στο τωρινό Πρόγραμμα του Κόμματος και τις αποφάσεις του 16ου Συνεδρίου. Εννοείται πως μια τέτοια πιθανή κυβέρνηση καμιά σχέση δε θα έχει με την «αριστερή κυβέρνηση διαχείρισης του καπιταλισμού» του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε θα αποτελεί ξεχωριστό στάδιο και θα πρέπει γρήγορα να μετεξελιχθεί σε επαναστατική εργατική - λαϊκή εξουσία αλλιώς ή θα ανατραπεί (περίπτωση «Λαϊκής Ενότητας» στη Χιλή) ή θα ενσωματωθεί.

Συντροφικά