Κυριακή 30 Δεκέμβρη 2012
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Εργασιακό Μεσαίωνα βιώνουν οι ηθοποιοί

Η πλειοψηφία του ΣΕΗ, όπως έδειξαν και οι δύο πρόσφατες ημερίδες που διοργάνωσε για την «Κρίση στο Θέατρο», καλεί στο συμβιβασμό και την υποταγή

Από παλιότερη κινητοποίηση των ηθοποιών μαζί με το αγωνιστικό ταξικό κίνημα ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική
Από παλιότερη κινητοποίηση των ηθοποιών μαζί με το αγωνιστικό ταξικό κίνημα ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική
Την πιο σκληρή, την πιο άγρια λιτότητα βιώνουν οι ηθοποιοί, όπως και όλοι οι εργαζόμενοι. Σε μια περίοδο κλιμάκωσης της επίθεσης για απελευθέρωση της «αγοράς εργασίας» από κάθε «αναχρονιστικό» εμπόδιο με σκοπό την πιο στυγνή εκμετάλλευση των εργαζομένων - κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, απελευθέρωση των απολύσεων, μείωση μισθών και συντάξεων, νέα φορολογική επιδρομή, επέκταση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων, όπως η ωρομισθία, τα δελτία, η πληρωμή με ποσοστά επί των εισιτηρίων, όλοι, ως εργάτες της Τέχνης, γίνονται μάρτυρες μιας επιθετικής πολιτικής, μιας πολιτικής που στόχο έχει το μυαλό και τα αντανακλαστικά αντίστασης του ανθρώπου.

Τα γεγονότα αποδεικνύουν με τον πιο «λαμπρό» τρόπο πως τους καλλιτέχνες τους θέλουν στη γωνία, δειλούς, μοιραίους, νικημένους, παραδομένους και υποταγμένους. Το επάγγελμα του ηθοποιού μπορεί να είναι τρόπος ζωής, μεράκι, αγάπη, πόνος, προσπάθεια, θέληση, μελέτη, αλλά δεν παύει να είναι επάγγελμα με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Δεν παύει να είναι ο ηθοποιός δικαιολογημένα δέσμιος της ανάγκης για βιοπορισμό. Η βιοσυντήρηση, ως επαγγελματικό ζητούμενο και αξία αποκατάστασης καθιστά τη δουλειά του ηθοποιού πολύπαθη Οδύσσεια.

Και ενώ η ανάγκη για αληθινή τέχνη που μπορεί να εξυψώσει και να εμψυχώσει τους εργαζόμενους θα αυξάνεται, ο λαός μας χτυπημένος από τη φτώχεια, όλο και λιγότερο θα βρίσκει το δρόμο για το θέατρο. Ηδη με την κατάργηση της Εργατικής Εστίας και των εργατικών εισιτηρίων αυτό θα εκφραστεί δραματικά.

Από διαδήλωση των ηθοποιών το Φλεβάρη του 2010
Από διαδήλωση των ηθοποιών το Φλεβάρη του 2010
Ο κλάδος των ηθοποιών χτυπιέται, όπως το σύνολο των εργαζομένων. Πολλοί ηθοποιοί δοκιμάζονται από τη φτώχεια, καθώς η ανεργία γιγαντώνεται. Η απλήρωτη εργασία είναι καθεστώς, ενώ, όταν συμπράττουν σε ομάδες, πληρώνονται με κάποια ποσοστά από τις εισπράξεις του θεάτρου όπου εμφανίζονται (δηλαδή ουσιαστικά νοικιάζουν, ακόμη κι όταν αυτό βαφτίζεται «συμπαραγωγή»). Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως πληρώνουν από την τσέπη τους. Συμβάσεις που καταπατούνται. Πληρωμή με το «κομμάτι», δηλαδή την παράσταση. Απλήρωτες πρόβες. Απλήρωτα εκτός έδρας. Αμοιβές χωρίς ένσημα ή μόνο με ένσημα, χωρίς αμοιβή. Part time απασχόληση. Στο ελεύθερο θέατρο, οι επιχειρηματίες με άλλοθι την κρίση έκλεισαν πριν ξεκινήσει η σεζόν συμφωνίες με τις χαμηλότερες δυνατές αμοιβές. Οι συλλογικές συμβάσεις καταπατούνται συστηματικά στο ελεύθερο θέατρο, σε μέρος των ΔΗΠΕΘΕ και σε ένα κομμάτι του επιχορηγούμενου θεάτρου. Οι ετήσιες αμοιβές των ηθοποιών σήμερα είναι χειρότερες από του ανειδίκευτου εργάτη, που αμείβεται με τον κατώτερο μισθό. Η ελάχιστη σύμβαση στο θέατρο είναι τρίμηνη. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται τρεις ή τέσσερις συμβάσεις το χρόνο για να μπορεί κανείς να πει πως έχει πλήρη εργασία και ζει σαν άνθρωπος. Για τους περισσότερους είναι όνειρο άπιαστο. Οι νέοι ηθοποιοί δεν πληρώνονται ούτε με το βασικό. Αν μιλήσουν ή καταγγείλουν παραβίαση, την επόμενη σεζόν θα είναι "κομμένοι"».

Τα κρατικά θέατρα ζουν σε καθεστώς οικονομικής ασφυξίας. Εκοψαν τους μισθούς, αντιμετωπίζοντάς τα αρχικά ως ευρύτερο δημόσιο φορέα. Την ίδια ώρα το κράτος, με τη μέγκενη του δελτίου παροχής υπηρεσιών που τους υποχρέωσε να βγάλουν, κυνηγάει τους ηθοποιούς ως μικροεπιχειρηματίες και κλέφτες της εφορίας, ενώ εκείνοι είναι απλώς κατά 94% άνεργοι και δεν έχουν κόψει ούτε ένα δελτίο... Υποχρεώνονται όμως να πληρώσουν 500 ευρώ, και τώρα 650, το χρόνο και δεν μπορούν ούτε να το κλείσουν αν δεν έχουν πληρώσει. Στην όξυνση της κατάστασης αυτής, μεγάλο ρόλο παίζει η μονοπωλιακή θέση συγκεκριμένου επιχειρηματικού ομίλου, της ΕΛΘΕΑ, με αρκετά θέατρα στη διάθεσή του, που καταστρατηγεί τα πάντα και πληρώνει μεροκάματο σε νέους ηθοποιούς που ανέρχεται στο... ιλιγγιώδες ποσό των 10 ευρώ την παράσταση! Οσο για το φαινόμενο του «εθελοντισμού», νέοι ηθοποιοί αναγκάζονται να υπογράψουν ότι συμμετέχουν σε παραστάσεις... εθελοντικά. Παρόμοιο φαινόμενο παρατηρείται και στα ΔΗΠΕΘΕ, όσα λειτουργούν ακόμα, βέβαια, τα οποία βασίζονται όλο και συχνότερα στη συμμετοχή ερασιτεχνών, προκειμένου να βγάλουν πέρα παραστάσεις.

Αλλες οι επιδιώξεις από την πλειοψηφία του ΔΣ του ΣΕΗ

Εχοντας τόσα σοβαρά προβλήματα να αντιμετωπίσει το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ), εγκαταλείποντας και την ιδέα πραγματοποίησης της καθιερωμένης εκδήλωσης της «Μέρας του Ηθοποιού», η πλειοψηφία της Διοίκησης του Σωματείου, αποφάσισε να την αντικαταστήσει με δύο ημερίδες. Ο γενικός τίτλος της διοργάνωσης ήταν «Θέατρο σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης», ενώ οι ημερίδες έχουν ως θέματα «Θέατρο και κοινωνία στην κρίση» και «Απορρύθμιση εργασιακών σχέσεων - θεσμοί και ηθοποιός». Από την αρχή η «Δημοκρατική Ενότητα Ηθοποιών» έθεσε δύο όρους. Ο βασικότερος ήταν το σωματείο, ως οργανωτής και έχοντας ήδη επεξεργασμένες θέσεις μέσα από συλλογικές διαδικασίες πάνω στη θεματολογία των ημερίδων, έπρεπε να θέσει το πλαίσιο και τη δική του αντίληψη για τα θέματα. Και ο δεύτερος, να υπάρξει περισσότερος χρόνος για την προετοιμασία τους. Και οι δύο όροι απορρίφθηκαν από την πλειοψηφία («Ενωμένοι» - «Κίνηση Ηθοποιών» - «Ελεύθερη Εκφραση»).

Μάλιστα απαγορεύτηκε ρητά στα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη του ΔΣ του ΣΕΗ και σε όσα μέλη του που ανήκουν σε κόμματα, να εισηγηθούν. Οι περισσότεροι εκ των εισηγητών -εργοδότες ή φιλοεργοδοτικοί- στις δύο ημερίδες, ούτε λίγο ούτε πολύ, έκαναν σεμινάρια ταξικής συνεργασίας, προσπαθώντας να αμβλύνουν τις διαφορές μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Πολλές τοποθετήσεις (Κατσικονούρη, Χουβαρδά, Ρέππα, Αρχοντούλας Παπαπαναγιώτου - ΕΛΘΕΑ) προκάλεσαν την έκρηξη παρευρισκομένων, με χαρακτηριστικότερη την αποχώρηση του Στέφανου Ληναίου. Πολλοί από τους εισηγητές μάλιστα (Ρέππας, Καφετζόπουλος, Νούλας, Παπαναγιώτου) προσπάθησαν να απαξιώσουν το θέμα της κρατικών επιχορηγήσεων των αστικών μη κερδοσκοπικών θιάσων (που έτσι κι αλλιώς το ίδιο το κράτος τις έχει πια μειώσει με στόχο την οριστική κατάργησή τους), λασπολογώντας και γενικεύοντας. Μη έχοντας άλλο επιχείρημα για να υπερασπιστούν ουσιαστικά την κυβερνητική επιλογή της κατάργησης, προέβαλαν την άποψη ότι επιχορηγούμενοι πλούτισαν ή κερδοσκόπησαν...

Τέτοιου είδους γενικεύσεις είναι «βούτυρο στο ψωμί» των ιθυνόντων για την πλήρη κατάργηση των επιχορηγήσεων, που θα οδηγήσει σε κλείσιμο πολλά θέατρα (ήδη έχουν κάποια αναστείλει τη λειτουργία τους «Αμφιθέατρο», «Απλό» κ.ά.), ενώ κάποια άλλα θα ανεβάζουν ολιγοπρόσωπες παραστάσεις για να μειώσουν το κόστος, ή, ακόμη χειρότερα, θα προσλαμβάνουν ηθοποιούς με ποσοστά, με απλήρωτες πρόβες, χωρίς ασφάλεια, ό,τι δηλαδή κάνουν οι περισσότεροι στο λεγόμενο εμπορικό θέατρο.

Με τις επιχορηγήσεις οι θίασοι ήταν υποχρεωμένοι να έχουν ηθοποιούς με τη συλλογική σύμβαση, ανεξάρτητα αν κάποιοι ελάχιστοι αυτό το παραβίαζαν. Προκλητικότεροι από όλους τους εισηγητές ήταν ο Μιχάλης Ρέππας και η Αρχοντούλα Παπαπαναγιώτου (ΕΛΘΕΑ), γνωστοί και οι δύο από τις σχεδόν μόνιμες συνεργασίες τους πολλά χρόνια τώρα, που υπερασπίστηκαν την εταιρεία που περισσότερο από όλους παραβιάζει ό,τι οι ηθοποιοί με αγώνα έχουν κερδίσει. Η Α. Παπαπαναγιώτου με έπαρση παραδέχτηκε ότι δεν καταθέτει στο ΣΕΗ τα συμβόλαια με τους ηθοποιούς, ότι δεν είναι δυνατόν (κατά την άποψή της) σε πολυπρόσωπες παραγωγές να δίνει το μισθό της συλλογικής σύμβασης και ότι δεν είναι υποχρεωμένη να πληρώνει τη συλλογική σύμβαση που συνάπτεται με την Πανελλήνια Ενωση Ελεύθερου Θεάτρου (ΠΕΕΘ), καθώς δεν ανήκει σ' αυτήν.

Απόφαση Γενικής Συνέλευσης για απεργία

Δύο μέρες μετά το «σόου» και της δεύτερης ημερίδας, πραγματοποιήθηκε έκτακτη Γενική Συνέλευση των ηθοποιών (19/12), με θέμα την υπογραφή νέας Συλλογικής Σύμβασης, για την οποία οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του ΔΣ του ΣΕΗ και της Πανελλήνιας Ενωσης Ελευθέρου Θεάτρου (ΠΕΕΘ) απέβησαν άκαρπες.

Η απόκλιση μεταξύ της πρότασης του ΣΕΗ και της αντιπρότασης της ΠΕΕΘ είναι πραγματικά πολύ μεγάλη. Το Σωματείο των ηθοποιών διεκδικεί 10% αύξηση, ενώ η ΠΕΕΘ προτείνει την κατώτατη Εθνική Συλλογική Σύμβαση (586 ευρώ) συν 30% επί του ποσού αυτού (δηλαδή 175 ευρώ). Οπερ σημαίνει 755 ευρώ μεικτά. Ποιος αλήθεια μπορεί να ζήσει με ένα τέτοιο μισθό και με δεδομένο ότι οι συμβάσεις είναι από τρίμηνες, έως 6μηνες στην καλύτερη περίπτωση. Μέσα σε αυτό το κλίμα οι ηθοποιοί με τη Γενική τους Συνέλευση αποφάσισαν να προχωρήσουν σε απεργία σε συντονισμό με τους εργαζόμενους των άλλων ειδικοτήτων στο χώρο του θεάματος.

Η πρόταση που έγινε δεκτή από την πλειοψηφία της ΓΣ είναι για διεκδίκηση 10% αύξησης, επέκταση της τρίμηνης διάρκειας σύμβασης (που ίσχυε μέχρι σήμερα, ως ελάχιστη διάρκεια) σε τετράμηνη. Επίσης, αποφασίστηκε να γίνει αντικείμενο πάλης η σύμβαση, που θα υπογραφεί, να είναι υποχρεωτικής ισχύος για το σύνολο του κλάδου.

Θα πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους ότι όσο ο λαός θα καταπιέζεται οικονομικά και πνευματικά, όσο ο πολιτισμός θα αποτελεί εμπόρευμα και πεδίο πλουτισμού και κερδοσκοπίας, οι ηθοποιοί θα νιώθουν ολοένα πιο ασφυκτικά το άγχος της επιβίωσης και τη στέρηση της δημιουργικότητάς τους. Για να μπορέσουν να πάρουν τη θέση που τους αξίζει στην κοινωνία, θα πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε το θέατρο και γενικότερα η τέχνη να «ανοίξει» για όλους και προπαντός για το λαϊκό κόσμο της εργατικής γειτονιάς, της φτωχής υπαίθρου, τους μαθητές, τους φοιτητές, τους στρατιώτες, τους ηλικιωμένους, όλους αυτούς που σήμερα στερούνται την ικανοποίηση από την αληθινή τέχνη και υποχρεώνονται να καταναλώνουν τα πολιτιστικά απόβλητα της εμπορευματοποίησης, που συχνά φορά... τη μάσκα της πρωτοπορίας.


Α. Π.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ