Το φαινόμενο της «ανενέργειας» του νόμου (κατ' άλλους αχρησ(τ)ία, αναποτελεσματικότητα, ineffective(γαλλ.), Papierrecht (χάρτινο δίκαιο, γερμ.) non applictation (και άλλες σχετικές στη διεθνή βιβλιογραφία) είναι τόσο παλιό όσο και το δίκαιο - με διαφορετική διάσταση σε διαφορετικούς κοινωνικοοικονομικούς σχηματισμούς.

Ο Δημ. Καλτσώνης, στο βιβλίο του (204 σελ.) διατρέχει μια ευρεία τυπολογία μορφών «ανενέργειας», δηλαδή στην ουσία παράβασης του νόμου από το ίδιο το «κράτος» που το ψήφισε, με την τεχνική της μη έκδοσης αναγκαίων πράξεων, της μη εξασφάλισης υλικοτεχνικής υποδομής. Ακόμα μέσω της άρνησης εφαρμογής δικαστικών αποφάσεων, στα πλαίσια ενδοκρατικών ανταγωνισμών, ή με την ανισότιμη πρόσβαση στη Δικαιοσύνη, αφού η προσφυγή σ' αυτή απαιτεί χρόνο και χρήμα.

Ιδιαίτερο, επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζει η προσέγγιση της «ανενέργειας» στο πλαίσιο της κοινωνικής εξέλιξης και των μορφών - ποσοτικές αλλαγές (μεταρρύθμιση) - ποιοτικά άλματα (επαναστατική μεταβολή). Αλλά και η συμβολή σ' αυτή της κρατικής γραφειοκρατίας, αφού αυτή είναι που δίνει τους ιδιαίτερους χρωματισμούς στη σχετική «αυτοτέλεια», που διαθέτει το κράτος και άρα στη διαδικασία της εφαρμογής ή μη εφαρμογής (ανενέργειας) του νόμου κατά την επιθυμία της κυρίαρχης τάξης μέσα από τεχνικές επίτασης - υποχώρησης της προσπάθειας, ή σύνθεσης επιμέρους και αλληλοσυγκρουομένων συμφερόντων τμημάτων της κυρίαρχης τάξης ή την αποφυγή κλιμάκωσης της αντίδρασης των κυριαρχουμένων.

Με χαρακτηριστικά παραδείγματα, διαγράφεται η επίδραση της ταξικής πάλης στην «ανενέργεια» - από την πλευρά των κυριαρχουμένων τάξεων, στα πλαίσια της διαλεκτικής κράτους -κοινωνίας, όπως με την κατάργηση στην πράξη του ν. 330/1976 και του διαβόητου άρθρου 4 του ν. 1365/1983.

Από την ενδιαφέρουσα αυτή μελέτη γίνεται ολοφάνερος ο ταξικός χαρακτήρας του Δικαίου και ακόμα - σήμερα - ότι η αστική τάξη δεν αρκείται στην ψήφιση κάποιων νόμων κομμένων και ραμμένων στα μέτρα της (και στα πλαίσια του συσχετισμού δυνάμεων), αλλά ουσιαστικά διυλίζει τον κώνωπα και καταπίνει την κάμηλο, φέρνοντας στα μέτρα της τη «νομιμότητα» και την «παρανομία».

Το βιβλίο περιέχει εισαγωγή και είναι χωρισμένο σε δυο μέρη. Το πρώτο μέρος για τις «Μορφές Εμφάνισης του φαινομένου» και το δεύτερο μέρος για τις «Αιτίες Ανενέργειας του Νόμου» συγκροτούνται σε δώδεκα κεφάλαια, τα οποία κλείνουν με συμπεράσματα. Το βιβλίο, το οποίο προλογίζει ο Θ. Κ. Παπαχρίστου, περιλαμβάνει και πλούσια ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία. (Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1998).