Αιφνίδια, στις 10/7/2012, πληροφορήθηκε το ΕΕΤΕ για την ύπαρξη Απόφασης του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ - 26804 ΦΕΚ 1327/16-6-2011, και η τροποποίησή της ΥΑ 22186/4-5-2012), με θέμα «Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων», όταν κλήθηκε από αρμόδια επιτροπή του υπουργείου να πάρει μέρος στην εφαρμογή της.

Με αυτή την Απόφαση, που αναφέρεται σε ένα «νέο πλαίσιο διενέργειας αρχιτεκτονικών διαγωνισμών...», παραβιάζονται δύο θεμελιακοί νόμοι που αφορούν στα καλλιτεχνικά έργα στο δημόσιο χώρο και τα δημόσια κτίρια. Ο νόμος 1218/81 και ο νόμος 2557/97, άρθρο 2, παράγρ. 5.

Οπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του ΔΣ του ΕΕΤΕ, «η Υπουργική αυτή Απόφαση ανοίγει το δρόμο στα μεγάλα κατασκευαστικά και άλλα οικονομικά συμφέροντα, στο μεγάλο κατασκευαστικό κεφάλαιο, να καθορίζουν τα δημόσια καλλιτεχνικά έργα και τη δημόσια αισθητική στο σύνολό της, αφού πλέον, με την Υπουργική αυτή Απόφαση, στους διαγωνισμούς θα μπορούν να μετέχουν και εταιρείες και όχι μόνο φυσικά πρόσωπα εικαστικοί καλλιτέχνες. Καταργείται η προστασία του δημοσίου συμφέροντος ότι τα καλλιτεχνικά έργα τα αναλαμβάνει ο ίδιος ο δημιουργός τους και μόνο, ως φυσικό πρόσωπο, και όχι κοινοπραξίες και επιχειρήσεις στις οποίες οι καλλιτέχνες θα εργάζονται ως υπάλληλοι. Στην προσπάθεια να διαχειρισθεί την οικονομική κρίση υπέρ των μεγαλοεργολάβων του χώρου, το ΥΠΕΚΑ ανοίγει το δρόμο όχι μόνο στη στυγνή οικονομική εκμετάλλευση του καλλιτεχνικού δυναμικού του τόπου μας, αλλά και στη χειραγώγηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας από εξωκαλλιτεχνικούς παράγοντες, όπως η κερδοφορία των επιχειρήσεων και η καταστρατήγηση της εικαστικής έρευνας και της καλλιτεχνικής έκφρασης. Και αυτό θα πλήξει τη σύγχρονη ελληνική τέχνη στο σύνολό της».

Επίσης, παραβιάζεται ο νόμος 1218/81 του ΕΕΤΕ, άρθρο 9, βάσει του οποίου «μόνο μέλη του ΕΕΤΕ δύνανται να αναλαμβάνουν αναθέσεις για καλλιτεχνικά έργα για λογαριασμό του Δημοσίου, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της Εκκλησίας, Ερανικών Επιτροπών κ.λπ.», νόμος που διασφαλίζει το δημόσιο χρήμα εξασφαλίζοντας ότι αυτός που αναλαμβάνει ένα καλλιτεχνικό έργο έχει τις προϋποθέσεις δημιουργίας καλλιτεχνικών έργων, είναι κατά τεκμήριο καλλιτέχνης.

Από την άλλη, αγνοεί το νόμο 2557/97, άρθρο 2, παράγρ. 5, βάσει του οποίου «το 1% της συμβατικής δαπάνης των δημοσίων κτιρίων και του περιβάλλοντος αυτά χώρου διατίθεται για τη δημιουργία και τοποθέτηση έργων εικαστικών τεχνών... στις δε κριτικές επιτροπές μετέχει εκπρόσωπος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος». Οπως αγνοεί και την ισχύουσα Υπουργική Απόφαση του 2001 (ΥΠΠΟ/ΚΑΤΕΧΝ/Γ/29570/26-6-2001, ΦΕΚ Β ΑΡ.806), που προβλέπει τη διαδικασία εφαρμογής του στη βάση των προϋποθέσεων που θέτει ο νόμος του ΕΕΤΕ. Ο νόμος αυτός, που ακόμα δεν έχει εφαρμοστεί, ψηφίστηκε προκειμένου να ανταποκριθεί η πολιτεία στις συνταγματικές της υποχρεώσεις απέναντι στην Τέχνη (άρθρο 16).

Ενώ αγνοεί παντελώς την από το 2011 κατατεθειμένη στα συναρμόδια υπουργεία ΠΕΧΩΔΕ και Πολιτισμού, από το ΔΣ του ΕΕΤΕ, πρόταση αναμόρφωσης της σχετικής ΚΥΑ για το 1% της συμβατικής δαπάνης των δημοσίων κτιρίων και των δημόσιων χώρων, την οποία και ουδέποτε η πολιτική ηγεσία συζήτησε. Παραβιάζει τον κανονισμό του τρόπου λειτουργίας και του έργου των επιτροπών που αφορούν στα καλλιτεχνικά έργα, σε επίπεδο Περιφέρειας.

«Το ΕΕΤΕ - εξηγεί η ανακοίνωση - είναι ο φορέας εκείνος που διασφαλίζει κατ' ελάχιστο το κοινωνικό σύνολο, το δημόσιο χρήμα, από τα ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα. Διαφορετικά η όλη διαδικασία και οι όποιοι "κριτές" δυνητικά θα μπορεί να είναι στην υπηρεσία των εταιρειών, των επιχειρήσεων και κάθε άλλου είδους "αφεντικών" τους που θα αναλαμβάνουν τα μεγάλα αρχιτεκτονικά - κατασκευαστικά έργα. Γίνεται σαφές ότι η Υπουργική Απόφαση του 2011 επιδιώκει σιωπηρώς να εντάξει την Τέχνη στη διαδικασία των μειοδοτικών διαγωνισμών, που διαχειρίζονται ορισμένα εργολαβικά μεγαλογραφεία, διεθνή και εγχώρια. Παραβιάσθηκε επίσης ο νόμος 1218/81, "Περί Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος", βάσει του οποίου το ΕΕΤΕ είναι σύμβουλος της πολιτείας και γνωμοδοτεί για τα ζητήματα πολιτικής στις εικαστικές τέχνες».

Και καταλήγει η ανακοίνωση: «Δεν ερωτηθήκαμε ως όφειλαν. Δεν ενημερωθήκαμε, έστω και εκ των υστέρων, με το πρόσχημα ότι αυτές οι αλλαγές αναρτώνται στη "Διαύγεια", παρόλο που δεν είναι η ανάρτηση στη "Διαύγεια" ο νόμιμος τρόπος ενημέρωσης των φορέων του Δημοσίου. Η ραγδαία διάβρωση κοινωνικών αξιών τις τελευταίες δεκαετίες οπωσδήποτε εκφράζεται και στη διάβρωση πολιτισμικών αξιών. Το ΕΕΤΕ αντιστέκεται στη μεταμόρφωσή τους σε τομείς κερδοφόρων επενδύσεων. Ζητάμε την άμεση απόσυρση αυτής της απαράδεκτης Απόφασης. Ζητάμε να εφαρμοστούν επιτέλους οι υπάρχοντες νόμοι που οι εικαστικοί καλλιτέχνες έχουν κατακτήσει».

Σύμφωνα με απόφαση που εκδόθηκε από υπηρεσιακή υπουργό Πολιτισμού - Τουρισμού, την κα Καραπαναγιώτη Τ., μόλις δυο μέρες πριν τις βουλευτικές εκλογές της 17ης Ιούνη (στις 15 Ιούνη 2012, με την απόφαση ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΔΜΕΕΠ/Γ2/Φ32-Φ56/56729/595), αφαιρέθηκε από τους εικαστικούς καλλιτέχνες και τους εκπαιδευτικούς το δικαίωμα ελεύθερης εισόδου στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους! Από εκείνους δηλαδή που, λόγω του ειδικού αντικειμένου και του παιδευτικού τους ρόλου, έχει μεγάλη σημασία το να μπορούν να έχουν μια διαρκή επαφή με την ιστορία και την πολιτιστική παράδοση.

Το ΔΣ του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας καταγγέλλει την κατάργηση της ελεύθερης εισόδου στα δημόσια μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους για τους εικαστικούς καλλιτέχνες, θεωρώντας την παράνομη δεδομένου ότι: «Ανέκαθεν οι εικαστικοί καλλιτέχνες είχαν το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία, γιατί είναι αυτονόητο το ότι πρέπει να είναι σε μια συνεχή επαφή με την ιστορία του τόπου μας και την καλλιτεχνική παράδοση την οποία πρέπει διαρκώς να μελετούν και πάνω της να οικοδομούν την τέχνη τους», όπως τονίζει σε ανακοίνωσή του, και προσθέτει: «Ο καλλιτέχνης σε όλα τα στάδια της δουλειάς του, από τα πρώτα χρόνια των σπουδών του μέχρι τα γεράματά του, εμπνέεται από την πολιτιστική μας κληρονομιά, τη σπουδάζει διαρκώς, αναφέρεται σε αυτήν και αυτήν εξελίσσει, δημιουργώντας τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό μέσα στο παγκόσμιο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι. Και μάλιστα, το οξύμωρο είναι το ότι (βάσει της ΥΑ) οι εικαστικοί καλλιτέχνες της Ελλάδας δε θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας μας, όταν σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις της UNESCO, οι ξένοι επισκέπτες καλλιτέχνες μπορούν να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της Ελλάδας και αντίστοιχα οι Ελληνες καλλιτέχνες έχουν ελεύθερη πρόσβαση στα μνημεία στο εξωτερικό... Οι Ελληνες καλλιτέχνες δηλαδή θα μπορούν ελεύθερα να έχουν πρόσβαση στις κλεμμένες από τον Ελγιν ελληνικές αρχαιότητες στο Βρετανικό Μουσείο και δε θα μπορούν ελεύθερα να έχουν πρόσβαση στα μνημεία στον τόπο μας!!!».

«Με την απόφασή της αυτή - συνεχίζει η ανακοίνωση - η πολιτική ηγεσία αποδεικνύει ότι αντιμετωπίζει τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους όχι ως χώρους καλλιέργειας του λαού, της νεολαίας και γενικότερα της κοινωνίας, αλλά ως επιχειρήσεις, απαξιώνοντας τη συμβολή και τον αναγκαίο ρόλο τους για την παιδεία του κοινού. Απαιτούμε την άμεση απόσυρση της Υπουργικής Απόφασης. Πιστεύουμε ότι δικαίωμα της δωρεάν πρόσβασης στα μουσεία και στους αρχαιολογικούς τόπους πρέπει να έχουν ανεξαιρέτως όλοι οι Ελληνες πολίτες. Τα μουσεία δεν πρέπει να λειτουργούν μόνο για λίγους. Είναι ενάντια στη μόρφωση γενικότερα του λαού και στην επαφή του με την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά, όταν για να πάει μια τετραμελής οικογένεια σε ένα μουσείο χρειάζεται στην καλύτερη περίπτωση να δώσει πάνω από 20 ευρώ».

Και καταλήγει η ανακοίνωση: «Με την πράξη της αυτή η πολιτεία προσπαθεί για μια ακόμη φορά (κοντά στα άλλα που πρόσφατα έχει προωθήσει) να υποβαθμίσει τους καλλιτέχνες και το ρόλο τους, αποκαλύπτοντας ότι η πολιτική ηγεσία δημιουργεί τους όρους για μια τέχνη ξεκομμένη από τον πολιτισμό και την ιστορία και υποταγμένη στις ανάγκες της αγοράς και στην πολιτιστική βιομηχανία».