Κυριακή 4 Μάρτη 2001
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 8
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΗΧΗΣΤΕ, ΟΙ ΣΑΛΠΙΓΓΕΣ...

(Ο θάνατος του Κωστή Παλαμά)

Η ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ώρα για τα 58χρονα της ΕΠΟΝ, μας φέρνει επίσης σε δύο μεγάλα γεγονότα, που αντάμωναν την ίδια σχεδόν στιγμή. Μιλάμε για το θάνατο του εθνικού ποιητή Κωστή Παλαμά και τη μεγάλη εκείνη διαδήλωση, τον παλλαϊκό εκείνο ξεσηκωμό, που, τελικά, ματαίωνε την πολιτική επιστράτευση που είχαν σχεδιάσει και αποφασίσει οι χιτλερικοί κατακτητές και οι συνεργάτες τους.

ΤΙΣ μνήμες για το θάνατο του Παλαμά και τη συγκλονιστική κηδεία, ζωντανές, ολοζώντανες, όπως τις έζησαν, τις ξετύλιξαν σε κοφτές, λιτές αναφορές, που έδωσαν την περασμένη εβδομάδα οι συναγωνιστές που βρέθηκαν στο σπιτάκι της Πλακεντίας, στο σπίτι του αξέχαστου δασκάλου Παναγή Δημητράτου, εκεί που έγινε η παράνομη σύναξη των οργανώσεων για την ίδρυση της ΕΠΟΝ.

ΗΤΑΝ μία κρύα μέρα του Φλεβάρη. Τρεις μέρες ύστερα από την ίδρυση της ΕΠΟΝ. Ψιλόβρεχε. Ετσι προσδιόρισε χρονικά μία παλιά ΕΠΟΝίτισσα (η Σάσα Τσακίρη, φοιτήτρια τότε της Φιλοσοφικής), την ώρα που εμείς στο Πανεπιστήμιο μαθαίνουμε την είδηση για το θάνατο του Κωστή Παλαμά.

ΘΥΜΑΜΑΙ πως το ίδιο εκείνο απόγευμα μάθαινα από «πρώτο χέρι» όλο το σχετικό ρεπορτάζ, καθώς τυχαία συναπαντιόμασταν με το νεαρό συνάδελφο και συναγωνιστή Νίκο Γιανναρά, που ήταν μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της παράνομης «Νέας Γενιάς». Ολες οι λεπτομέρειες, καθώς και όλα τα σχετικά με την κηδεία, που θα γινόταν την άλλη μέρα, δημοσιεύονταν, μαζί με πολλά βιογραφικά και άλλα υλικά, στην εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα».

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ του Παλαμά, το εθνικό εκείνο ξόδι, πρόσφερε την ευκαιρία να παρουσιαστούν στις εφημερίδες πολλά άρθρα φιλολογικά για το παλαμικό έργο. Ιδιαίτερα στην «Πρωία» δημοσιεύτηκαν μία σειρά επιφυλλίδες και χρονογραφήματα του Κώστα Βάρναλη. Θα ξεχωρίζαμε ακόμη τη λεπτομερή και πλούσια τεκμηριωμένη αναφορά, που έχει δώσει στις επιφυλλίδες του για τον εθνικό ποιητή ο καθηγητής Νίκος Βέης.

ΕΙΝΑΙ βασικά μία αναφορά του Ν. Βέη στον εορτασμό της πεντηκονταετηρίδος του Κωστή Παλαμά, που η Θεσσαλονίκη πήρε πρώτη την πρωτοβουλία να οργανώσει. Γράφει ο Νίκος Βέης: «...Η δευτέρα πρωτεύουσα του κράτους προς τιμήν του εθνικού ποιητή διοργάνωσε μεγαλοπρεπείς εορτάς, αι οποίαι διήρκεσαν τρεις ημέρας... Αλησμόνητος δε, θα παραμείνει εις τα φιλολογικά χρονικά η δεξίωσις του "τραγουδιστή των ελληνικών νιάτων" εκ μέρους του εκπαιδευτικού κόσμου και η σχετική ομιλία του Μίλτου Κουντουρά...».

ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ του 1927, οι γιορτές στη Θεσσαλονίκη για τα 50 χρόνια του ποιητή. Συνταξιδιώτης του ποιητή, που εξακολουθεί ακόμα να είναι γενικός γραμματέας του Πανεπιστημίου, ο Ν. Βέης, ως εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Στην ομάδα και τα δύο παιδιά του ποιητή: Ο Λέανδρος και η Ναυσικά.

ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ της διαδρομής από την Αθήνα στη συμπρωτεύουσα, δοσμένο με τη γραφίδα του Νίκου Βέη, που, όσες φορές είναι αναγκασμένος να κάνει αναφορά στον εαυτό του, χρησιμοποιούσε πάντα την πασίγνωστη φράση «η ταπεινότης μου», είτε βρισκόταν πάνω στην έδρα είτε έγραφε κείμενα.

«Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ απ' Αθηνών μέχρι Θεσσαλονίκης», γράφει ο καθηγητής Νίκος Βέης, «ήτο η μακροτέρα την οποία είχε κάνει. Προηγουμένως δεν είχε πατήσει τη βορειοτέραν ελληνική πατρίδα ο ποιητής των "Πατρίδων"». Πραγματικώς, δεν είχε προχωρήσει πέραν της Οθρυος εκείνος, ο οποίος με τα «φτερά της φαντασίας» είχε ταξιδέψει στα «τετραπέρατα του κόσμου».

«ΚΑΤΑ τον όρθρον της 17ης Δεκεμβρίου 1927 - ενθυμούμαι ζωηρώς - ενώ οι περισσότεροι επιβάται του σιδηροδρομικού συρμού ήσαν ακόμη παραδομένοι εις τον ύπνον, ο ποιητής ενεφανίσθη εις τον διάδρομο της κλιναμάξης, μ' εκαλημέρισε κι ήρχισε να βηματίζει και να ψιθυρίζει στροφάς του "Ορφικού Υμνου". "Είναι το μόνο τραγούδι μου - είπε στραφείς και πάλι προς την ταπεινότητά μου - που το ξέρω ολόκληρο απ' έξω. Από τ' άλλα τραγούδια μου μόνο στροφές ή και στίχους δω και κει μπορώ να θυμηθώ... Αλλά πού βρισκόμαστε;".

ΕΙΜΕΘΑ - απάντησα - στη Θεσσαλία, που, καθώς λέγουν, είναι ο τόπος των πατέρων σας, που έπειτα θα κατέβηκαν στο Μεσολόγγι. "Ναι, κι εγώ έχω ακούσει πως οι Παλαμάδες ήρθαν στο Μεσολόγγι από τη Θεσσαλία, μ' αυτό, χωρίς άλλο, δεν είναι αλήθεια", εψιθύρισε ο ποιητής...».

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, πολυταξιδεμένος, δείχνει στον ποιητή τον Ολυμπο και προσθέτει «σε λίγο θα περάσουμε και τα χιλιοτραγουδισμένα Τέμπη». Και ο ποιητής σιωπηλός εθαύμαζε πλέον τη χιονοσκεπή Εστία των Ολυμπίων και βραδύτερα το εξογκωμένο ρεύμα του Πηνειού, ενώ ο σιδηροδρομικός συρμός, ασθμαίνων, διέσχιζε το στενό των Τεμπών, ίνα μετ' ολίγον φθάσει εις την θαυμαστή παραλίαν του Θερμαϊκού. Ητένιζε τότε ο ποιητής τα μυστηριώδη βουνά της Χαλκιδικής, ωσάν να παρακολουθεί τα «Μεγάλα Οράματα»...

ΑΛΛΑ να ξαναγυρίσουμε στο σπιτάκι της ΕΠΟΝ, ύστερα από 58 χρόνια. Είναι ο ηθοποιός Γιώργος Χαραλαμπίδης, που απαγγέλλει τον παιάνα που έγραψε και απάγγειλε στο συγκλονιστικό εκείνο ξόδι τις στερνές μέρες του Φλεβάρη 1943 ο ποιητής Αγγελος Σικελιανός

«... Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές

δονήστε σύγκορμη τη χώρα, πέρα ως πέρα...

Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές

σημαίες της Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα!»

ΖΟΥΣΑΜΕ μια συγκλονιστική στιγμή, καθώς στο φέρετρο εκείνο ακουμπούσε η Ελλάδα. Και αγωνιστικά, με ελπίδες και πίστη, τα νιάτα, με μπροστάρηδες τους φοιτητές, αψηφώντας τις χιτλεροφασιστικές απαγορεύσεις, τιμούσαν το μεγάλο βάρδο της ρωμιοσύνης, τον ποιητή και το δάσκαλο, που, τον Οκτώβρη του 1940, τους είχε ορμηνέψει: Αυτό το λόγο θα σας πω, δεν έχω άλλον κανένα/ μεθύστε με τ' αθάνατο κρασί του Εικοσιένα.


Του
Νίκου ΚΑΡΑΝΤΗΝΟΥ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ(2008-03-02 00:00:00.0)
Για τον Κ. Παλαμά(2006-03-14 00:00:00.0)
Η ΘΡΥΛΙΚΗ ΕΠΟΝ(2006-02-19 00:00:00.0)
Δεν υπάρχει πρόβλημα, λέει το ΑΣΕΠ(2001-05-10 00:00:00.0)
ΠΟΤΕ ΔΕ ΓΕΡΑΣΑΝ...(2001-02-25 00:00:00.0)
Ανέκδοτη ποίηση του Ρίτσου(2000-01-16 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ