ΑΓΚΥΡΑ.-

Η πολιτική κρίση στην Αγκυρα ούτε «ξαφνική» είναι, ούτε οφείλεται σε κάποιου είδους «προσωπική παρεξήγηση» μεταξύ του Προέδρου Σεζέρ και του πρωθυπουργού Ετζεβίτ. Είναι απόρροια των πολιτικών διαφορών ανάμεσά τους, που εκπορεύονται από τα -φαινομενικά ταυτόσημα, αλλά στην πράξη συγκρουόμενα - οικονομικοπολιτικά συμφέροντα που επέλεξαν να υπηρετήσουν.

Ιστορικά οι μηνιαίες συνεδριάσεις του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας χαρακτηρίζονται ως ανιαρές, αφού για τα σημαντικότερα θέματα οι αποφάσεις είναι σχεδόν πάντα προειλημμένες και οι αντιθέσεις στρατού - πολιτικών έχουν λυθεί από πριν.

Μόνο που η «κρίσιμη» χτεσινή συνεδρίαση, που θα εκπονούσε τα εθνικά σχέδια για την ένταξη στην ΕΕ, το κουρδικό ζήτημα και τα οικονομικά «μακροοικονομικά» προγράμματα, δεν άρχισε και φυσικά δεν τελείωσε ποτέ, αφού σύμφωνα με τις πληροφορίες που μετέδωσε το «CNN-Turk», ο Πρόεδρος Αχμέντ Νετζντέτ Σεζέρ πριν αρχίσει τη συνεδρίαση εξαπέλυσε μια κατά μέτωπον επίθεση όσον αφορά το ζήτημα της «διαφθοράς» και της εναντίον της ακολουθούμενης πολιτικής, χαρακτηρίζοντας «εξαιρετικά παθητικό» τον πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετζεβίτ ενώπιον των συμμετεχόντων, εμμέσως πλην σαφώς κατηγορώντας τον για «ανοχή» έναντι εγκληματικών στοιχείων στο οικονομικό και πολιτικό πεδίο επειδή μέρος τους στηρίζει την κυβέρνησή του. Ακόμη, κατά την ίδια πηγή, ο Σεζέρ (πρώην γενικός εισαγγελέας και γνωστός εκφραστής μιας τάσης «εκσυγχρονισμού» στην πολιτική ζωή της Τουρκίας) μίλησε για «προσπάθεια παρεμπόδισης έρευνας όσον αφορά τη διαφθορά στις τράπεζες» και για «παράβαση» των νόμων και του Συντάγματος από τον πρωθυπουργό! Ο Ετζεβίτ, φυσικά, και παρ' όλη την παροιμιώδη ψυχραιμία του, εξερράγη και αποχώρησε.

Λίγα λεπτά αργότερα, πλαισιωμένος από υπουργούς της κυβέρνησής του που επίσης αποχώρησαν της συνεδρίασης, ο Ετζεβίτ υπεραμύνθηκε της επιλογής του, αν και παραδέχτηκε ότι προκαλείται, έτσι, «σοβαρή (πολιτική) κρίση»: όπως είπε, «ο αξιότιμος πρόεδρος... μου απηύθυνε οξύτατες κατηγορίες, κάνοντας χρήση αγενούς γλώσσας... θα μπορούσα να απαντήσω στον ίδιο τόνο ή να βγω έξω. Ετσι, προτίμησα να εγκαταλείψω τη συνάντηση».

Μόλις έγιναν γνωστές οι εξελίξεις, ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αξιών της Κωνσταντινούπολης αντέδρασε σα να έφαγε κλοτσιά στο στομάχι, πέφτοντας 11% μέσα σε μερικά λεπτά και κλείνοντας τελικά με ένα μίνι-κραχ (-16%). Μάλιστα, όπως έγινε γνωστό, η Κεντρική Τράπεζα προσπάθησε να συγκρατήσει τον πανικό και «έριξε» στη μάχη 4,6 δισ. δολάρια, χωρίς να αποφευχθεί πάντως το κύμα των πωλήσεων, σύμφωνα με το «BBC News Online». Παράλληλα τα διατραπεζικά επιτόκια δανεισμού αυξήθηκαν από 40% σε 317%.

Οι «αγορές» κώφευσαν στις απελπισμένες προσπάθειες του Ετζεβίτ αλλά και του κυβερνητικού του συμμάχου -αντιπροέδρου της κυβερνήσεως- Μεσούτ Γιλμάζ να πείσουν ότι «η κυβέρνηση δεν παραιτείται» και η «πολιτική σταθερότητα» δε διαταράσσεται. Υπάρχει λόγος, όπως εξήγησε μιλώντας στο «Associated Press» ο οικονομολόγος Ενίς Μπερμπέρογλου: «από το Νοέμβρη, οι ξένοι επενδυτές δεν εμπιστεύονται την τουρκική αγορά. Με το παραμικρό, αρχίζουν να τρέχουν». Το Νοέμβρη, όταν η κυβέρνηση είχε πάρει τον έλεγχο 13 τραπεζών, είχαν οδηγήσει σε ομοιάζουσα προς την ασιατική του 1997 «κρίση» τη χρηματομεσιτική αγορά της γειτονικής χώρας (πτώση 40%, αύξηση επιτοκίων δανεισμού 1.700%, εκροή 6 δισ. δολαρίων από την Κεντρική Τράπεζα) και, εν συνεχεία, δάνεια του ΔΝΤ (κατά ειρωνική σύμπτωση, ο Ετζεβίτ επρόκειτο χτες να συναντηθεί με τον Στάνλεϊ Φίσερ του ΔΝΤ, για να συζητήσει το αντιπληθωριστικό, αλλά και το μακροοικονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησής του).

Ενας από τους λόγους που προκάλεσε την «κρίση» ήταν ότι ο Σεζέρ, όπως σημείωσε η εφημερίδα «Hurriyet» με τον εύγλωττο τίτλο «Επιδρομή της Προεδρίας», όρισε επιθεωρητές που θα εξετάσουν από πλευράς Κρατικού Ελεγκτικού Συμβουλίου (που υπάγεται στον Πρόεδρο), την κατάσταση στις χρεοκοπημένες τράπεζες και ποιοι ενέχονται σε σκάνδαλα, κι έτσι «εκνεύρισε την κυβέρνηση».