Τετάρτη 8 Φλεβάρη 2012
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 20
Θέατρο
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
Ενδιαφέροντα σκηνικά εγχειρήματα

«Ενας όμηρος»
«Ενας όμηρος»
«Ερωτόκριτος» στο «Ακροπόλ»

Μετά την αλησμόνητης σκηνοθετικής, σκηνογραφικής - ενδυματολογικής και υποκριτικής ομορφιάς παράσταση του Σπύρου Ευαγγελάτου, με το νεοσύστατο τότε «Αμφι-Θέατρό» του, η πιο ενδιαφέρουσα - έκτοτε - «πρόταση» σκηνικής μεταφοράς του «Ερωτόκριτου», (του αριστουργηματικά στιχουργημένου και μυθοπλασμένου, 10.052 δεκαπεντασύλλαβων στίχων, αφηγηματικού ποιήματος του Βιτσέντζου Κορνάρου, που αποτέλεσε το δημοφιλέστερο και μαζικότερο λαϊκό ανάγνωσμα του κρητικού λαού επί τέσσερις αιώνες περίπου), «κατατίθεται» με την παράσταση του Στάθη Λιβαθινού στο ανακαινισμένο θέατρο «Ακροπόλ». Ο σκηνοθέτης δεν προσέφυγε στη συνήθη «λύση» - δηλαδή σε διασκευαστική παρέμβαση, τη μετατροπή του σε θεατρικό κείμενο, με απόσπαση των αφηγούμενων από τον ποιητή διαλόγων μεταξύ διαφόρων προσώπων και τη διατήρηση ελάχιστων αφηγηματικών μερών (του προλόγου, του επιλόγου και μικρών άλλων αφηγηματικών κομματιών) του εκτενέστατου ποιήματος. Αντίθετα, σεβάστηκε και κατέδειξε τον αφηγηματικό χαρακτήρα του πρωτοτύπου. Με τη συνεργασία της Ελσας Ανδριανού (δραματουργική επεξεργασία) και τους διαλόγους αξιοποίησε, αλλά και τη συνεχή παρουσία του ποιητή - αφηγητή, που μιλά και ως αυτοτελές πρόσωπο, ενταγμένο και αυτό στη σκηνική δράση, αλλά και μέσω των προσώπων του μύθου. Η σκηνοθεσία, για να υπογραμμίσει τον αφηγηματικό χαρακτήρα του έργου, κατέστησε αφηγητές όλους, ανεξαιρέτως, τους ηθοποιούς, οι οποίοι εναλλασσόμενοι και στους κύριους και σε πολλούς μικρούς ρόλους «αφηγούνται», «παριστάνουν», δεν ενσαρκώνουν ρεαλιστικά το χαρακτήρα, τα συναισθήματα, την κατάσταση, τις πράξεις των προσώπων. Εμπνεόμενος από τις λαϊκές, ερασιτεχνικές παραστάσεις του «Ερωτόκριτου» σε χωριά της Κρήτης, ο Στάθης Λιβαθινός έστησε μια χυμώδη, ευφρόσυνη, νεανικής φρεσκάδας παράσταση ως παιγνιώδες «παραμύθι», στηριζόμενος τα μέγιστα από τα ευφάνταστα, καλαίσθητα, πολύχρωμα κοστούμια και το ευφυές σκηνικό της Ελένης Μανωλοπούλου, τους εξαιρετικούς φωτισμούς του Αλέκου Αναστασίου, τη σφριγηλή κινησιολογία της Ζωής Χατζηαντωνίου και τη μουσική του Δημήτρη Μαραμή. Με τις μιμήσεις και το σκηνικό παιχνίδι τους ευφραίνονται οι ίδιοι και ευφραίνουν το θεατή και οι δεκατρείς ταλαντούχοι ηθοποιοί: Μελέτης Ηλίας, Δημήτρης Ημελλος, Στέλιος Ιακωβίδης, Νίκος Καρδώνης, Νεφέλη Κουρή, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Μαρία Ναυπλιώτου, Μαρία Σαββίδου, Χρήστος Σουγάρης, Αρης Τρουπάκης, Σπύρος Τσεκούρας, Γιώτα Φέστα, Γιώργος Χριστοδούλου.

«Απλά περίπλοκος»
«Απλά περίπλοκος»
«Ενας όμηρος» από το θέατρο «Τρένο στο Ρουφ»

Παρότι αιώνες κατακτημένος, καταπιεσμένος και εκμεταλλευόμενος από την Αγγλία, ο περήφανος και αγωνιστής ιρλανδικός λαός, γέννησε σπουδαίους δημιουργούς. Ανάμεσά τους και ο επαναστάτης, από το 1939 και για πολλά χρόνια αντάρτης του ΙΡΑ, τιμωρημένος για τη συμμετοχή του στον απελευθερωτικό αγώνα στα δεκάξι του με τρίχρονο εγκλεισμό σε αναμορφωτήριο, με συνεχείς συλλήψεις, καταδίκες και φυλακίσεις μέχρι το 1947 (οπότε δόθηκε γενική αμνηστεία στους πολιτικούς κρατουμένους), ποιητής, πεζογράφος, δραματουργός Μπρέταν Μπίαν (1923-1964). Δεκατριάχρονος έγραψε το υπέροχο ποίημα «Το γελαστό παιδί» («Ηταν πρωί τ' Αυγούστου, κοντά στη ροδαυγή/ βγήκα να πάρω αέρα στην ανθισμένη γη ...»), για τον φίλο της μητέρας του, εκτελεσμένο, το 1922, ηγετικό στέλεχος του ΙΡΑ Μάικλ Τζον Κόλινς. Το 1957 ο Μπίαν γράφει στα ιρλανδικά, την απαγορευμένη γλώσσα του, το σπουδαίο δραματουργικά - η πλοκή διαρθρώνεται με ποιήματα, τολμηρό θεματολογικά, πολιτικού περιεχομένου, θεατρικό έργο «Ενας όμηρος», στο οποίο περιέλαβε και το «Γελαστό παιδί». Ενα καθαρόαιμα λαϊκό έργο - «τοιχογραφία» της καθημερινότητας του ιρλανδικού λαού. Με τη φτώχεια, τα κουσούρια, το μόχθο, τον πόθο του για λευτεριά, τα έθιμα, τα γλέντια, τους χορούς, τα τραγούδια και τα μεθύσια του. Με τον απελευθερωτικό αγώνα του, τους φυλακισμένους και παράνομους αγωνιστές του, τους ριψάσπιδες και τους βολεμένους, υποταγμένους στον Αγγλο κατακτητή. Με την -εκατέρωθεν- παρουσία του θανάτου, με το χαμό και νεαρών Αγγλων που επιστράτευε η πολεμική «μηχανή» του αγγλικού ιμπεριαλισμού. Το έργο του Μπίαν ήταν φυσικό να αγαπηθεί από το προοδευτικό ελληνικό κοινό, από το 1962 που το πρωτοανέβασε ο Λεωνίδας Τριβιζάς, στο «Κυκλικό Θέατρο Αθήνας», σε μετάφραση Βασίλη Ρώτα - Βούλας Δαμιανάκου, μουσική Μίκη Θεοδωράκη, σκηνικά - κοστούμια Γιάννη Τσαρούχη, όπως και στα επόμενα ανεβάσματά του. Αυτό το χειμώνα, με το έργο του Μπίαν, με την ίδια μετάφραση και με τα μελοποιημένα από τον Μίκη Θεοδωράκη πολυαγαπημένα τραγούδια του έργου (ο συνθέτης εμπλούτισε την τωρινή παράσταση με δύο, ακόμη, νέα τραγούδια), δοκιμάστηκε σκηνοθετικά η Τατιάνα Λύγαρη, με συνεργάτες τους Ντόρα Λελούδα - Δανάη Κουρέτα (κοστούμια, σκηνικό), Ζωή Χατζηαντωνίου (χορογραφίες), Δημήτρη Θεοδωρόπουλο (φωτισμοί), Γιάννη Σαμπροβολάκη (ενορχήστρωση - διασκευή). Στο ατμοσφαιρικό, αλλά δύσκολο για την ανάπτυξη της σκηνικής πράξης, μακρόστενο βαγόνι, η σκηνοθεσία κατάφερε να κινήσει γοργόρυθμα, δραστικά, λαϊκότροπα, την πολυπρόσωπη, πολυεπίπεδη χωρο-χρονικά και διαδραστική (με μουσική, χορούς και τραγούδια) δράση. Η προσεγμένη και στις λεπτομέρειες σκηνοθεσία απέσπασε και συνολικά καλές ερμηνείες, με καλύτερες των Δάφνης Καφετζή (φυσική, απλή, αληθινή Τερέζα), Κωνσταντίνου Κωτσαδάμ (στον αγνό, τρυφερό, αδικοχαμένο Λέσλι), Εβελίνας Αραπίδη (δυναμικά λαϊκή Μεγκ), Ελενας Χατζηαυξέντη (με αίσθηση του χιούμορ υποδύθηκε την υποκρίτρια, θρησκόληπτη, κουτοπόνηρη και ερωτήλα Τζίλκριστ). Θετικές είναι οι υποκριτικές προσπάθειες και των Βασίλη Πουλικάκου, Θανάση Βλαβιανού, Μιχάλη Αφολογιάν, Κωστή Τζανοκωστάκη.

«Ερωτόκριτος»
«Ερωτόκριτος»
«Απλά περίπλοκος» στο «Θέατρο Τέχνης»

Ο, πρόωρα χαμένος, Αυστριακός πεζογράφος και δραματουργός Τόμας Μπέρνχαρντ, μια ύπαρξη πληγωμένη από το γεγονός ότι ήταν νόθος, αηδιασμένη από το φιλοναζισμό των γονιών του και γενικά της αριστοκρατικής οικογένειάς του, οξύτατα επικριτική απέναντι στην αμετανόητα αντιδραστική και μεταπολεμικά αστική τάξη της πατρίδας του, επόμενα και ύπαρξη μοναχική, έχοντας αγαπήσει έναν ηλικιωμένο συγγενή του, παλιό ηθοποιό, ανεπιθύμητο στην οικογένεια λόγω της κομμουνιστικής ιδεολογίας του, το 1976 γράφει το θεατρικό μονόλογο «Μινέτι», προς τιμήν του Γερμανού ηθοποιού Μινέτι, και το 1986 το μονόλογο «Απλά περίπλοκος», τον οποίο αφιερώνει επίσης στον Μινέτι. Πρόσωπο του έργου είναι ένας υπερήλικας ηθοποιός. Θέμα του η ιδιαίτερη ψυχοπνευματική ιδιοσυγκρασία του καλλιτέχνη. Τα γεράματα, η ανημπόρια, η απραξία και η παραξενιά τους. Η ψυχοβόρα - ιδιαίτερα στα γεράματα - μοναξιά και η αίσθηση του επερχόμενου τέλους. Η μνήμη και ο απολογισμός της περασμένης πια ενεργούς ζωής. Η έμφυτη ανάγκη του ηλικιωμένου ανθρώπου να μιλήσει σε κάποιον άλλον και εκείνος να τον ακούσει, να πιστέψει όσα λέει για τις αλλοτινές ερμηνευτικές του δόξες και κρατώντας τον στη μνήμη του να «απαθανατίσει» το πέρασμά του στη ζωή και την τέχνη. Το παραληρηματικό πρόσωπο που έπλασε ο Μπέρνχαρντ, ανοίγει την πόρτα του μόνο σε ένα μικρό κοριτσάκι, που του ζητά να του αγοράζει γάλα - αν και δεν το πίνει - μόνο και μόνο για να του μιλά για το παρελθόν του και το πρότυπό του, τον Μινέτι. Ο Γιώργος Κιμούλης μετέφρασε, σκηνοθέτησε και ερμήνευσε το γέρο ηθοποιό, τιμώντας το δικό «πρότυπο», τον Αλέξη Μινωτή. Η εύστοχη και συγκινητική αφιέρωση στον Μινωτή, υπηρετήθηκε με τη λιτή, φυσική, αλλά και επιβλητική, με πικρό χιούμορ, στοχασμό και πνευματικότητα επεξεργασμένη ερμηνεία του. Μια ερμηνεία βάθους, με την οποία προσπάθησε - και σε σημαντικό βαθμό το πέτυχε - να μη βασιστεί στις μεγάλες εκφραστικές ευκολίες του και να αποφύγει τις μανιέρες του. Εξαιρετικά μεταμορφωτικό το μακιγιάζ του Χάρη Χαραλαμπάκη. Λιτή η σκηνογραφική και ενδυματολογική δουλειά της Κατερίνας Σωτηρίου, Ατμοσφαιρικοί οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου.


ΘΥΜΕΛΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ