Ο συγγραφέας δεν μπαίνει βαθιά στην ψυχολογία του κυνηγημένου αγωνιστή - δραπέτη. Ο συγγραφέας αναλύει πολύ τους άλλους χαρακτήρες που αντιπροσωπεύουν ταυτόχρονα πολλές στάσεις ζωής, καλύπτοντας όλες τις επιλογές στις τότε αντίξοες συνθήκες επιβίωσης και χωρίς να καταδικάζει κανένα. Ο αναγνώστης παίρνει μια εικόνα από τους ανθρώπους και τα ανθρωπάκια μιας κοινωνικής, ιστορικής συγκυρίας που δεν επέτρεψε τη φιλήσυχη ζωή, αλλά επέβαλε οδυνηρές επιλογές. Οι ανώμαλες συνθήκες (Κατοχή, Εμφύλιος, το «καθάρισμα» από την αντίδραση) δεν άφησαν τους πολίτες να κάνουν επιλογές «κανονικές». Τους έβαλε μπροστά στην απόλυτη επιλογή: ή να γίνουν δουλοπρεπείς, να γίνουν ακόμα και προδότες ή να γίνουν ήρωες με όλες τις συνέπειες.

Η οδυνηρή επιλογή ανάμεσα στο Λεωνίδα και τον Εφιάλτη, που ουσιαστικά δεν έπαψε από την αρχαιότητα να υπάρχει στη χώρα, από την οποία οι εκάστοτε μεγάλες δυνάμεις ζητούν «γην και ύδωρ», έβαλε τη σφραγίδα μιας τραχιάς κληρονομιάς που ακόμα στις σημερινές συνθήκες παίζει το ρόλο της.

Στο μυθιστόρημα άλλοι φυλάνε Θερμοπύλες, άλλοι τις παραδίδουν. Ούτε, όμως, η δραπέτευση από το ηθικό χρέος τούς εγγυάται ομαλή επιβίωση. Αντίθετα, μπορεί να σκοτωθούν, αλλά χωρίς την αξιοπρέπεια του εκτελεσμένου αγωνιστή. Μπορεί να επιβιώσουν, αντιμετωπίζοντας τον άθλιο εαυτό τους. Ακραίες συνθήκες επιβάλλουν ακραίες επιλογές.

Ο Μανώλης Κορνήλιος πέτυχε την ψυχογραφία των ανθρώπων και το «κλίμα» αυτής της κοινωνίας, αποδείχνοντας πόσο σημαντικά ιστορικά μαθήματα μπορεί να δώσει η λογοτεχνία. Οι επόμενες γενιές δεν μπορούν να αρκεστούν στο διάβασμα ντοκουμέντων και ιστορικών βιβλίων. Είναι απαραίτητο το «ζωντάνεμα» και με τη μορφή κάποια τέχνης, που παραστατικά και γλαφυρά απαθανατίζει την ιστορία και διδάσκει στις επόμενες γενιές να μη δραπετεύουν από το δύσκολο αγώνα για τις Θερμοπύλες...