Με σενάρια και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις για το βάθος της ελεγχόμενης ελληνικής χρεοκοπίας είναι στρωμένος ο δρόμος για τη Σύνοδο Κορυφής στις 23 Οκτώβρη. Μέσα σε οξύτατους ανταγωνισμούς και αντιθέσεις, οι κυβερνήσεις των καπιταλιστικών κρατών - μελών της Ευρωζώνης επιδιώκουν έναν ακόμα συμβιβασμό για τον τρόπο επιμερισμού της ζημιάς που συνεπάγεται για τις τράπεζες και τους μονοπωλιακούς ομίλους κάθε χώρας η απαξίωση κεφαλαίου από το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους.

Σύμφωνα με συνέντευξη που έδωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος Ολι Ρεν, μετά τη Σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της G-20, η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ θα καταλήξει στους «βασικούς άξονες του ευρωπαϊκού σχεδίου», το οποίο θα παρουσιαστεί στη Σύνοδο της G-20 στις Κάννες, στις 3-4 Νοέμβρη. Οι λεπτομέρειες του σχεδίου αναμένεται να οριστικοποιηθούν «μετά από βδομάδες», ύστερα από νέα παζάρια και συμβιβασμούς. Σύμφωνα, εξάλλου, με τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, Β. Σόιμπλε, η έκθεση της τρόικας για την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας θα δημοσιοποιηθεί αύριο Τετάρτη.

«Η μείωση του ελληνικού χρέους θα είναι πιθανότατα μεγαλύτερη από εκείνη που αποφασίστηκε το καλοκαίρι», δήλωσε ο ίδιος στη δημόσια γερμανική τηλεόραση και φανερώνοντας τα παζάρια στο παρασκήνιο, πρόσθεσε ότι «επιδιώκουμε, εφόσον είναι δυνατόν, μια συμφωνία με τις τράπεζες».

Για τη συμμετοχή των τραπεζών στο «κούρεμα», η πιο πιθανή λύση που συζητιέται είναι η μετατροπή του EFSF σε Ταμείο Ασφάλισης (European Sovereign Insurance Mechanism), πρόταση την οποία έχει καταθέσει ο πολυεθνικός ασφαλιστικός όμιλος Allianz. Σύμφωνα με την πρόταση, ο ESIM θα εγγυάται ως ένα συγκεκριμένο ποσοστό τα ομόλογα, της Ελλάδας, ώστε σε περίπτωση χρεοκοπίας, οι ομολογιούχοι να εισπράττουν αυτό το ποσοστό από το μηχανισμό.

Η πρόταση προβλέπει την εγγύηση των ομολόγων Ελλάδας και Πορτογαλίας σε ποσοστό 40% περίπου και των ομολόγων Ιταλίας και Ισπανίας σε ένα μικρότερο ποσοστό, για παράδειγμα 25%. Προβλέπεται ακόμα αύξηση των κεφαλαίων του μηχανισμού στο 1 τρισ. ευρώ, ποσό που οι τεχνοκράτες θεωρούν επαρκές για τη στήριξη των κρατικών ομολόγων των παραπάνω χωρών. Σύμφωνα, ωστόσο, με ανάλυση που δημοσιεύει το πρακτορείο Bloomberg,«περί τα 3 τρισ. ευρώ θα ήταν ένα ελάχιστο ποσό για το οποίο πρέπει να δεσμευτούν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ώστε να σταματήσει η κρίση».

Σύμφωνα, εξάλλου, με πληροφορίες από τον ευρωπαϊκό Τύπο, το σχέδιο της ΕΕ για το ελληνικό χρέος, προβλέπει «κούρεμα» μέχρι και 40% έως 50%, χωρίς όμως να ακυρωθεί ο «εθελοντικός χαρακτήρας» συμμετοχής των ιδιωτών, προκειμένου οι καπιταλιστικές αγορές να μην κηρύξουν «πιστωτικό γεγονός», ανεξέλεγκτη δηλαδή χρεοκοπία. Προβλέπει ακόμα την κεφαλαιακή ενίσχυση του «μηχανισμού ευρωστήριξης», την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, μέτρα για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και αλλαγές στην ευρωπαϊκή συνθήκη, προκειμένου να ενισχυθεί η «οικονομική διακυβέρνηση».

Οι δύο τελευταίες προβλέψεις επιβεβαιώνουν ότι κάθε «λύση» που προτείνεται για τη σωτηρία της πλουτοκρατίας, έχει στον παρονομαστή της μέτρα για την άγρια χρεοκοπία του λαού.

Αλλο σενάριο που συζητιέται είναι η ανταλλαγή των υφιστάμενων ομολόγων με νέους τίτλους χαμηλότερης ονομαστικής αξίας, με την εγγύηση του EFSF ή ακόμα και το «κούρεμα» χωρίς εγγυήσεις από τον ευρωμηχανισμό. Ακόμα, συζητείται το ενδεχόμενο να δοθεί στην Ελλάδα πενταετής περίοδος χάριτος, κατά την οποία δεν θα καταβάλει τόκους για τα δάνεια. Οι τεχνοκράτες αναλυτές της ΕΕ εκτιμούν ότι για να είναι αποδοτικό το «κούρεμα» δεν θα πρέπει να περιοριστεί μόνο στους ιδιώτες, αλλά να επεκταθεί στα ομόλογα που έχει η ΕΚΤ στο χαρτοφυλάκιό της (ονομαστικής αξίας 60 δισ. ευρώ) και στα δάνεια που έχουν δώσει τα κράτη της Ευρωζώνης, στο πλαίσιο του πρώτου πακέτου στήριξης.

Επιπλέον, υπογραμμίζουν ότι αν επιλεχθεί η λύση ενός μικρού και περιορισμένου «κουρέματος», τότε δε θα προκύψει σημαντική μείωση του δημόσιου χρέους, ενώ στο μέλλον δε θα αποφευχθεί ένα νέο «κούρεμα». Σύμφωνα, εξάλλου, με ανάλυση που συζητήθηκε στην G20, αν η συμφωνία της 21ης Ιουλίου για την Ελλάδα διατηρηθεί ως έχει, τότε το κρατικό χρέος θα εκτοξευθεί στο 200% του ΑΕΠ το 2012.

Στην ίδια Σύνοδο, που έγινε το Σάββατο, οι υπουργοί οικονομικών και οι κεντρικοί τραπεζίτες των 20 ισχυρότερων καπιταλιστικών οικονομιών του κόσμου, δήλωσαν «δεσμευμένοι στο να λάβουμε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για τη διατήρηση της σταθερότητας των τραπεζικών συστημάτων και των χρηματοπιστωτικών αγορών (...) Θα διασφαλίσουμε ότι οι τράπεζες έχουν επαρκή κεφάλαια και την απαραίτητη πρόσβαση σε χρηματοδοτικές πηγές».

Στα αξιόλογα της Συνόδου, συγκαταλέγεται η διαμάχη για την αύξηση των κεφαλαίων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που κατευθύνονται για τη διαχείριση της κρίσης στην ΕΕ. Ορισμένες από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες ζήτησαν περισσότερη χρηματοδότηση, ενώ αντίθετες δήλωσαν οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες. Στην καταληκτική ανακοίνωση γίνεται λόγος για «μεγιστοποίηση της επίδρασης του EFSF, προκειμένου να αποφευχθεί η διάχυση της κρίσης», ρίχνοντας το μπαλάκι στις χώρες - μέλη της Ευρωζώνης και της ΕΕ, που καλούνται να υποστούν τη μεγαλύτερη ζημιά από την ελεγχόμενη χρεοκοπία χωρών - μελών τους.

Επιπλέον, η G20 συμφώνησε πως οι χώρες με πλεονάσματα, όπως η Γερμανία και η Κίνα, πρέπει να τονώσουν την εγχώρια ζήτηση, καθώς και ότι οι αναπτυσσόμενες οικονομίες με μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειες για να γίνουν τα νομίσματά τους πιο ευέλικτα. Την ανησυχία της για το γεγονός ότι «η αδύναμη οικονομική κατάσταση των ανεπτυγμένων οικονομιών πλέον επεκτείνεται και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες», κατέθεσε στη Σύνοδο η Κρ. Λαγκάρτ, επικεφαλής του ΔΝΤ, επιβεβαιώνοντας τον παγκόσμιο και συγχρονισμένο χαρακτήρα της κρίσης, εξαιτίας του μεγάλου βαθμού αλληλοδιαπλοκής και αλληλεξάρτησης ανάμεσα στις καπιταλιστικές οικονομίες.

Σε ό,τι αφορά τις ευρωπαϊκές τράπεζες, ορισμένες από αυτές αναφέρουν ότι θα μπορούσαν να αντέξουν ένα κούρεμα έως 30% στα ελληνικά ομόλογα που κατέχουν, αντιδρώντας στις προτάσεις για 40% ή ακόμα και 50%, σύμφωνα με τον Dow Jones Newswires.

Μεταξύ αυτών, είναι όλες οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες, μαζί με τα ασφαλιστικά ταμεία, έχουν στην κατοχή τους περίπου 75 δισ. ευρώ σε ομόλογα από τα 200 δισ. ευρώ συνολικά. Ορισμένες από αυτές τις τράπεζες βάζουν τον πήχη του κουρέματος στο 21% που έχει ήδη συμφωνηθεί, με την υπόμνηση ότι αν ξεπεραστεί το 30%, «ορισμένες τράπεζες θα κρατικοποιηθούν και οι μικρότερες θα κλείσουν», ενώ «ο αντίκτυπος στα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης θα είναι τεράστιος».

Μέσα σ' αυτό το κλίμα, ο πρόεδρο της Deutsche Bank Γ. Ακερμαν φέρεται να βρίσκεται σε διαβουλεύσεις για εθελοντικό «κούρεμα» μέχρι 50%. Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Bild, η οποία επικαλείται πληροφορίες από οικονομικούς και κυβερνητικούς κύκλους ο Ακερμαν έχει αναλάβει κεντρικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις για την απομείωση του ελληνικού χρέους, ενώ και το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Μελετών καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το «βαθύ κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων είναι φθηνότερη λύση από τη «διάσωση» της Ελλάδας.

Από την πλευρά του, ο Γάλλος επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Κρ. Νόγιερ, δηλώνει σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση σε περίπτωση κουρέματος ότι «οι γαλλικές τράπεζες θα είναι σε θέση να καλύψουν πλήρως κάθε επιπρόσθετη κεφαλαιακή ανάγκη με δικά τους μέσα, είτε μέσω έκδοσης νέων μετοχών στους επόμενους εννέα μήνες, είτε μέσω διακράτησης κερδών».

Στο μεταξύ, τροχιοδεικτικές βολές για «κούρεμα» έως και 20% στα ισπανικά ομόλογα ρίχνουν τα νέα stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών, όπως μεταδίδει Dow Jones Newswires, επικαλούμενο δημοσιεύματα των ισπανικών εφημερίδων El Mundo και ABC. Τα νέα stress tests ετοιμάζονται από την European Banking Authority και θα ελέγξουν την ικανότητα των ευρωπαϊκών τραπεζών στην απορρόφηση ζημιών από ελληνικά, πορτογαλικά, ιρλανδικά και ισπανικά ομόλογα. Σύμφωνα με υπολογισμούς της El Mundo, ένα «κούρεμα» της τάξης του 20% στα ισπανικά ομόλογα θα επιφέρει ζημιές 46,33 δισ. ευρώ στις τράπεζες της χώρας.

«Η συνθήκη της Λισσαβόνας πρέπει να αλλάξει ώστε να εμποδίζει ένα μέλος από το να αποκλίνει και να δημιουργεί προβλήματα σε άλλες χώρες», δήλωσε από την πλευρά του ο απερχόμενος πρόεδρος της ΕΚΤ Ζ. Κ. Τρισέ, προσθέτοντας ότι τα αντιλαϊκά μέτρα είναι μονόδρομος για το κεφάλαιο, καθώς «όλες μας οι συστάσεις είναι προσανατολισμένες προς την ανταγωνιστικότητα και τη μεγαλύτερη δυνατή δημιουργία θέσεων εργασίας».

Ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας θα προκαλούσε παγκόσμιο οικονομικό «σοκ» αντίστοιχης κλίμακας με αυτό που ζήσαμε μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, δήλωσε ο επικεφαλής και συνιδρυτής της εταιρείας συμβούλων Roubini Global Economics LLC, N. Ρουμπινί, καθώς μια ανεξέλεγκτη χρεοκοπία ή έξοδος από το ευρώ μιας χώρας - μέλους της Ευρωζώνης θα είχε επιπτώσεις σε ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία.