Στην τελική ευθεία για την ψήφισή του μπαίνει τη Δευτέρα 22 Αυγούστου το σχέδιο του νόμου - πλαισίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση με πρόθεση της κυβέρνησης να ψηφιστεί την ερχόμενη Τετάρτη. Η κυβέρνηση φέρνει ριζικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των πανεπιστημίων, συστηματοποιεί και θεσμοθετεί έναν άλλο τρόπο σπουδών με περιεχόμενο που θα καθορίζεται από την αγορά, σε μία περίοδο συνολικής βάρβαρης επίθεσης στα δικαιώματα του λαού με αφορμή την καπιταλιστική κρίση. Αποτελεί κομμάτι των αναδιαρθρώσεων που προχωρούν, στοχεύοντας όχι στην αντιμετώπιση της κρίσης, αλλά στην προσαρμογή στις νέες ανάγκες της καπιταλιστικής παραγωγής. Το νομοσχέδιο αποτελεί μία σύνοψη των κατευθύνσεων της ΕΕ και του μεγάλου κεφαλαίου για την ανώτατη εκπαίδευση και την έρευνα, όπως διατυπώθηκαν τα προηγούμενα χρόνια και στηρίχθηκαν από τα κόμματα της πλουτοκρατίας.

Ερχεται μέσα από τις διατάξεις του να αλλάξει τόσο τη δομή, όσο και το περιεχόμενο της ανώτατης εκπαίδευσης, διαλύοντας τα επιστημονικά αντικείμενα, παράγοντας το αυριανό επιστημονικό δυναμικό που έχει ανάγκη το μεγάλο κεφάλαιο και καθιερώνοντας την επιχειρηματική λειτουργία των ιδρυμάτων.

Ειδικότερα, συστηματοποιούνται οι τρεις κύκλοι σπουδών και θεσμοθετούνται τα τρία έτη ως ελάχιστο όριο για τη λήψη πτυχίου. Διαλύονται έτσι τα επιστημονικά αντικείμενα στο προπτυχιακό επίπεδο, το οποίο υποβαθμίζεται. Κοντά στα τρίχρονα πτυχία, εισάγονται μονοετή και διετή προγράμματα, προγράμματα διά βίου μάθησης με δίδακτρα που ανοίγουν το δρόμο για τα ιδρύματα να «πουλούν» εκπαιδευτικά προϊόντα και τα οποία απευθύνονται στη μεγάλη μάζα των παιδιών των λαϊκών οικογενειών, τα οποία θα καταρτίζονται ταχύρρυθμα για να δουλεύουν στη συνέχεια με μισθούς πείνας και ανύπαρκτα δικαιώματα. Λιγότερο θα είναι το υψηλά ειδικευμένο δυναμικό, που, ούτως ή άλλως, έχει ανάγκη η αγορά.

Αποσυνδέεται το πτυχίο από το επάγγελμα, ενώ τα τρίχρονα πτυχία θα ελέγχονται από την Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση για τη σύνδεσή τους με τις απαιτήσεις των επιχειρήσεων.

Δυσχεραίνουν οι όροι σπουδών για τη μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών. Από το ακαδημαϊκό έτος 2014 - 2015 σταματά η δωρεάν διανομή συγγραμμάτων, τα οποία βρίσκονται αναρτημένα στο διαδίκτυο. Επί πληρωμή θα γίνεται η προμήθεια των - απαραίτητων για τη μελέτη - βιβλίων. Η σίτιση και στέγαση των φοιτητών και σπουδαστών πρόκειται να λειτουργούν ακόμα πιο ανταποδοτικά, με τη δυνατότητα που δίνεται να υπαχθούν ως υπηρεσίες στο Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου που θα ιδρυθεί σε κάθε ίδρυμα και το οποίο θα διαχειρίζεται τους πόρους του. Ηδη, την ακαδημαϊκή χρονιά που πέρασε, δεν ήταν μεμονωμένες οι προσπάθειες επιβολής ενοικίου σε Εστίες, σε συνθήκες μάλιστα επίθεσης στο εισόδημα της λαϊκής οικογένειας. Τα «φοιτητικά δάνεια» που θεσμοθετούνται αποτελούν στην ουσία χτύπημα στις δωρεάν σπουδές, ενώ η αποπληρωμή τους διαρκεί για πολλά χρόνια μετά την ολοκλήρωση των σπουδών. Στο νομοσχέδιο υπάρχει μεν πρόβλεψη για τους εργαζόμενους φοιτητές οι οποίοι θα μπορούν να ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στο διπλάσιο χρόνο από τον προβλεπόμενο, ωστόσο σε συνθήκες άνθισης της «μαύρης» και ελαστικής εργασίας είναι ζήτημα αν θα κατορθώσουν να προσκομίσουν την απαραίτητη βεβαίωση ότι εργάζονται πάνω από 20 ώρες τη βδομάδα.

Ο νόμος - πλαίσιο περιλαμβάνει και ένα «οπλοστάσιο» για την αντιμετώπιση των αντιδράσεων στο πανεπιστήμιο της αγοράς. Το άσυλο καταργείται και οι κινητοποιήσεις που «διακόπτουν» λειτουργίες των ιδρυμάτων αντιμετωπίζουν συνέπειες. Με την καθιέρωση ενιαίων ψηφοδελτίων για τους αντιπροσώπους των φοιτητών στα όργανα του Ιδρύματος, του «Συνήγορου του Φοιτητή» που θα διερευνά και αυτεπαγγέλτως «τις περιπτώσεις διατάραξης της εύρυθμης λειτουργίας του ιδρύματος», επιχειρείται ένα σημαντικό χτύπημα, μια προσπάθεια πλήρους ενσωμάτωσης του φοιτητικού κινήματος. Πραγματικός στόχος των παραπάνω είναι το οργανωμένο πολιτικοποιημένο λαϊκό και φοιτητικό κίνημα.

Αλλωστε, η οργανωμένη διεκδίκηση δεν έχει θέση σε ένα πανεπιστήμιο που - σύμφωνα με τα όσα προβλέπει το νομοσχέδιο - θα λειτουργεί σαν επιχείρηση. Τους όρους λειτουργίας τους θα καθορίζει ο Οργανισμός και ο «εσωτερικός κανονισμός σπουδών» τους, την αξιοποίηση των πόρων τους θα αναλαμβάνει Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου «με τη μορφή Ανώνυμης Εταιρείας», ενώ στα συμβούλια διοίκησής τους θα συμμετέχουν και πρόσωπα εκτός ιδρύματος. Η όποια χρηματοδότηση από το κράτος θα γίνει με βάση την «ανταγωνιστικότητα» κάθε ιδρύματος.

Σε αυτό το πλαίσιο, καθιερώνονται οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις στους διδάσκοντες των ιδρυμάτων με αναθέσεις με συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, διάρκειας ενός έως τριών ακαδημαϊκών ετών, πλήρους απασχόλησης, σε εντεταλμένους διδασκαλίας.