Eurokinissi

Μετά τις ανθρώπινες απώλειες που είναι το τραγικότερο στοιχείο της φονικής έκρηξης, τεράστιες είναι και οι υλικές καταστροφές

Οι υλικές ζημιές που αποκάλυψε η επόμενη μέρα στην ευρύτερη περιοχή είναι τεράστιες ενώ καταστράφηκε η ηλεκτροπαραγωγική μονάδα του Βασιλικού, που βγήκε εκτός λειτουργίας και θα αποκατασταθεί σε ένα χρόνο με σοβαρές επιπτώσεις και στην υδροδότηση της περιοχής. Η κυβέρνηση προχώρησε στην αποδέσμευση κονδυλίων για την αποκατάσταση των ζημιών και την ανακούφιση των πληγέντων.

Το χρονικό της κατάσχεσης των 98 κοντέινερ, όπως διέρρευσε από την ιστοσελίδα του Wikileaks, είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικό. Οσο για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες σημειώθηκε τελικά η έκρηξη τελούν υπό διερεύνηση δημιουργώντας σειρά ερωτηματικών, χωρίς να αποκλείεται η περίπτωση να ήταν σκόπιμη ενέργεια και όχι απλά ατύχημα. Η κυπριακή κυβέρνηση από την πλευρά της δήλωσε αρχικά ότι «εκ πρώτης» δε διακρίνεται δολιοφθορά.

Ας δούμε όμως πώς έφτασε το φονικό φορτίο στην Κύπρο. Ο καπετάνιος του - ρωσικών συμφερόντων με ιρανικό φορτίο - πλοίου «Μόντσεγκιορσκ» έδωσε άδεια σε Αμερικανούς ελεγκτές, το Γενάρη του 2009 να πραγματοποιήσουν έρευνα στο φορτίο του πλοίου, αποκαλύπτοντας τα εκρηκτικά. Η είδηση κοινοποιήθηκε στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών. Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, σε τηλεγράφημά της προς τον Αμερικανό πρέσβη στην Κύπρο, έκανε σαφή με τον πιο απόλυτο τρόπο την απαίτηση της Ουάσιγκτον το πλοίο να ακινητοποιηθεί από τις κυπριακές αρχές και να κρατηθεί στην Κύπρο το φορτίο του.

Συγκεκριμένα, ο Αμερικανός πρέσβης υπογράμμισε «τις υποχρεώσεις της Κύπρου ως κράτους σημαίας του πλοίου» και σημείωσε ότι «το ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για το συγκεκριμένο θέμα ήταν το υψηλότερο δυνατόν». Χαρακτηριστικό είναι το τηλεγράφημα προς την αμερικανική πρεσβεία στην Κύπρο, με υπογραφή της Χίλαρι Κλίντον, στο οποίο διατυπωνόταν ευθεία απειλή προς την Κυπριακή Δημοκρατία ότι αν το πλοίο φτάσει στη Συρία, με την κυπριακή κυβέρνηση να μην εφαρμόζει τα όσα ζητήθηκαν, «η αμερικανική κυβέρνηση δε θα μπορέσει να απεικονίσει τις ενέργειες της κυπριακής κυβέρνησης με τον πιο θετικό τρόπο».

Το πλοίο τελικά μπήκε στα κυπριακά χωρικά ύδατα με το διευθυντή του διπλωματικού γραφείου της Κυπριακής Προεδρίας, Λεωνίδα Παντελίδη, να ζητά την άμεση μεταφορά του φορτίου από δυνάμεις του ΟΗΕ. Σε μήνυμά του προς τις ΗΠΑ, ο Αμερικανός πρέσβης στην Κύπρο Φ. Ούρμπανσιτς, ανέφερε πως «είναι ξεκάθαρο ότι η κυπριακή κυβέρνηση νιώθει πιεσμένη και θέλει να αποφύγει μία αναμέτρηση με τη Συρία και το Ιράν... Αφήνουμε τους ειδικούς της Ουάσιγκτον και της Νέας Υόρκης να εξετάσουν αν η ιδέα Παντελίδη για τα σώματα του ΟΗΕ στο Λίβανο ή κάποιες άλλες διευθετήσεις που εμπλέκουν τα Ηνωμένα Εθνη είναι εφαρμόσιμες».

Τις προσπάθειες απομάκρυνσης του φορτίου από την Κύπρο, σύμφωνα με τους κανονισμούς που επιβάλλει ο ΟΗΕ επιβεβαίωσε και ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου, τονίζοντας ότι η Κυπριακή Δημοκρατία διαχειρίστηκε το θέμα του φορτίου του «Μόντσιεγκορσκ» «με το γράμμα του νόμου του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ». Οπως δημοσιοποίησε ο Κύπριος εκπρόσωπος, η Λευκωσία είχε διαβιβάσει στον ΟΗΕ και την πρόταση της Γερμανίας να διαχειριστεί το υλικό, χωρίς να λάβει απάντηση. Τόνισε ότι «η βασική θέση της κυβέρνησης διαχειριζόμενη ένα δύσκολο και ευαίσθητο διπλωματικό θέμα, ήταν το υλικό να μην κρατηθεί στην Κύπρο, γι' αυτό είχαν γίνει συγκεκριμένες προτάσεις από την κυβέρνηση προς το Συμβούλιο Ασφαλείας και προς όλους τους τότε εμπλεκόμενους και συνομιλητές της, με πρόταση να αναλάβει το θέμα η UNFIL, η δύναμη του ΟΗΕ στο Λίβανο», κάτι που επίσης δεν έγινε αποδεκτό. Στη συνέχεια, η κυπριακή κυβέρνηση εισηγήθηκε το φορτίο να πάει στη Μάλτα, χωρίς επίσης να πάρει απάντηση.

Ωστόσο, οι χειρισμοί του ΟΗΕ, που ακολούθησαν τις απαιτήσεις της Ουάσιγκτον, αποδεικνύουν ότι τα Ηνωμένα Εθνη μάλλον δεν επιθυμούσαν απομάκρυνση των επικίνδυνων υλικών από την Κύπρο, προς χώρες που είχαν τη δυνατότητα διαχείρισης ή καταστροφής.

Εγγραφα που διαρρέουν αποσπασματικά στον κυπριακό Τύπο αναφέρονται σε διαβήματα αξιωματικών προς το υπουργείο Αμυνας, που διαβιβάστηκαν και στο υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο και ήταν το αρμόδιο για τις διαπραγματεύσεις, δεδομένου ότι το φορτίο κατασχέθηκε στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Ωστόσο, το φορτίο κατέληξε να παραμένει επί 2,5 χρόνια στη ναυτική βάση στο Μαρί, όπου αποθηκεύτηκε προσωρινά και κατέληξε να εκρήγνυται σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή για το Κυπριακό, καθώς και για την ευρύτερη περιοχή.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας, δεσμεύτηκε σε διάγγελμά του ρητά για ολοκληρωμένη έρευνα, αποκαλύψεις για τις αιτίες και τους υπαίτιους με πλήρη απόδοση ευθυνών. Το Υπουργικό Συμβούλιο διόρισε τον Πόλυ Πολυβίου, ως επικεφαλής ερευνητικής επιτροπής.

Την ίδια στιγμή, ο Εισαγγελέας εξέφρασε την απαίτηση ΜΜΕ και πολιτικοί να μην προσπαθούν να υποκαταστήσουν ρόλο δικαστή, προτρέποντας όποιος έχει στοιχεία για την υπόθεση ή ενδείξεις καταστροφής αποδείξεων αναφορικά με τα αίτια της τραγωδίας, να τα δώσει στις αρχές.

Ωστόσο, την τραγωδία στη Ναυτική Βάση έσπευσαν να εκμεταλλευθούν συγκεκριμένες εθνικιστικές ομάδες, προκαλώντας επεισόδια και απειλώντας ακόμα και να κάψουν το Προεδρικό Μέγαρο, θυμίζοντας στην Κύπρο και το λαό της «οικεία κακά». Οι συγκεκριμένες ενέργειες προκάλεσαν και την αντίδραση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια, ο οποίος κάλεσε σε ενότητα υπογραμμίζοντας ότι δεν «μπορεί ακραίες εθνικιστικές ακροδεξιές ομάδες να εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο και την πίκρα των πολιτών για να οχλαγωγούν, να επιχειρούν να κάψουν το Προεδρικό και να αμαυρώνουν ειρηνικές εκδηλώσεις, που αποτελούν δημοκρατικό δικαίωμα των πολιτών το οποίο σεβόμαστε και υπερασπιζόμαστε».

Δεδομένου ότι 15 Ιούλη ήταν η επέτειος του προδοτικού πραξικοπήματος της ελληνικής χούντας και της ΕΟΚΑ Β', που οδήγησαν στην εισβολή και την κατοχή από την Τουρκία, ενώ στις 20 Ιούλη είναι η επίσης μαύρη επέτειος της πρώτης φάσης της τουρκικής εισβολής, ο Δ. Χριστόφιας τόνισε ότι «δεν επιτρέπεται το Προεδρικό να αποτελεί στόχο και να προκαλούνται επεισόδια, που παραπέμπουν σε τραυματικές για τον τόπο εποχές οι οποίες αποτυπώθηκαν στο κατεστραμμένο από τη Χούντα και την ΕΟΚΑ Β' Προεδρικό και στην τουρκική εισβολή και κατοχή που ακολούθησε». Παράλληλα, ο Κύπριος Πρόεδρος διαβεβαίωσε ότι ευθύνες θα αναζητηθούν και θα αποδοθούν όπου και αν υπάρχουν, ενώ ο Σ. Στεφάνου άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο και παραίτησης του Δ. Χριστόφια εάν αποδειχθεί ότι φέρει ευθύνες, απαντώντας σε ΔΗΣΥ, ΕΔΕΚ και ΔΗΚΟ, που έμμεσα ή άμεσα έχουν πολλάκις ζητήσει την παραίτηση του Προέδρου, αναφερόμενοι σε «εγκληματική αμέλεια».

Το ότι εθνικιστικές και ακροδεξιές ομάδες επιχειρούν να εκμεταλλευθούν την κατάσταση, αποκαλύπτει και δημοσίευμα της «Χαραυγής», σύμφωνα με το οποίο «ανθυπίλαρχος της Εθνικής Φρουράς, ο οποίος υπηρετεί ως μόνιμος σε στρατόπεδο της επαρχίας Λευκωσίας είναι ανάμεσα στους συλληφθέντες που συμμετείχαν στην προχθεσινή οργανωμένη επίθεση εναντίον του Προεδρικού Μεγάρου». Ο συγκεκριμένος «βρέθηκε στην "ειρηνική" εκδήλωση των αγανακτισμένων με μαχαίρι και παραλυτικό σπρέι», επιβεβαιώνοντας όπως τονίζει η εφημερίδα ότι εντός του στρατεύματος λειτουργούν πυρήνες του Εθνικού Λαϊκού Μετώπου (εθνικιστικής - ακροδεξιάς ταυτότητας κόμμα).

Πληροφορίες σημειώνουν ότι το ΕΛΑΜ φέρει την ευθύνη για την κατάσταση που δημιουργήθηκε στη Λευκωσία τη νύχτα των επεισοδίων, με την κατάσταση να διογκώνεται από «ανεύθυνες», όπως αναφέρει η «Χαραυγή», «τοποθετήσεις πολιτικών προσώπων καθώς και τα μηνύματα, που απέστειλαν από κινητά στελέχη του ΔΗΣΥ εξωθώντας στη βία. Ανεξάρτητα από την εκδήλωση πολιτών στην πλατεία Ελευθερίας, το βράδυ της Τρίτης, ξεκίνησε παγκύπρια πορεία του ΕΛΑΜ από τα γραφεία του υπό το σύνθημα «Χθες ήταν μέρα μνήμης, σήμερα μέρα ΟΡΓΗΣ», ζητώντας το «θάνατο» του Προέδρου Χριστόφια σε ναζιστική παράταξη και φέροντας κράνη και ρόπαλα και ναζιστικούς χαιρετισμούς.

Ο Κύπριος Πρόεδρος, είπε ότι «απαίτηση όλων μας είναι η πλήρης διερεύνηση των συνθηκών, των αιτίων και των λόγων που τελικά προκάλεσαν τη μεγάλη τραγωδία. Η απαίτηση όλων είναι να εντοπιστούν και να αποδοθούν οι ευθύνες, όποιους κι αν αυτές βαρύνουν από το χαμηλότερο μέχρι το ανώτατο επίπεδο». Χαρακτήρισε δικαιολογημένο τον πόνο και την οργή του λαού και ζήτησε από όλους να μην ξεχάσουν την τραγωδία, αλλά να θυμούνται ότι μπροστά είναι η συνέχιση των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό και η εντατικοποίησή τους, καθώς τον Οκτώβρη ο γγ του ΟΗΕ αναμένει συγκλίσεις. Σε προσπάθεια δημιουργίας εμφυλιακού κλίματος αναφέρθηκε και ο ΓΓ του ΑΚΕΛ, Αντρος Κυπριανού, υπογραμμίζοντας ότι «κάποιοι επιχειρούν να προκαλέσουν οξύτατη πολιτική αντιπαράθεση και πολιτική αστάθεια» χρησιμοποιώντας «την τραγωδία ως ευκαιρία για τους κομματικούς τους στόχους και εκμεταλλευόμενοι τα δικαιολογημένα συναισθήματα πόνου και αγανάκτησης του λαού».