Σκίτσο την εποχή της Κομμούνας. Αναγράφει: «Λαϊκή Δικαιοσύνη. Κομμούνα». Συμβολίζει την Κομμούνα να σκοτώνει τους υποστηρικτές του βασιλιά και της κυβέρνησης, τους οποίους ο σκιτσογράφος αναπαριστά ως μύγες

Η Κεντρική Επιτροπή της Εθνοφρουράς, από τις 18 έως τις 26 Μάρτη, εκπληρώνει καθήκοντα προσωρινής κυβέρνησης. Η πραγματική Ιστορία της Κομμούνας αρχίζει στις 27 Μάρτη, όταν η Κεντρική Επιτροπή παραδίνει την εξουσία στο εκλεγμένο Συμβούλιο της Κομμούνας.

Ο Μαρξ, στο περίφημο έργο του το οποίο αποτελείται από τις δύο διακηρύξεις για τον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο του 1870 και τη διακήρυξη για τον εμφύλιο πόλεμο στη Γαλλία το 1871 του Γενικού Συμβουλίου της Διεθνούς Ενωσης Εργατών (Α' Διεθνής), της οποίας ιδρυτές ήταν οι Μαρξ - Ενγκελς, δίνει ανάγλυφα όλη την Ιστορία της Κομμούνας, τα διδάγματα από την επαναστατική της πείρα, επίκαιρα και για το σήμερα.

«Ο μεγαλειώδης ηρωισμός ανδρών, γυναικών, ακόμα και παιδιών, στην πρώτη εργατική έφοδο για την κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, που έδωσαν απλόχερα τη ζωή τους για μια νέα κοινωνία, η εμπειρία της Παρισινής Κομμούνας, καθώς και τα διδάγματα από τη δράση στις 72 μέρες (18 Μάρτη έως 28 Μάη 1871) της πρώτης εργατικής εξουσίας στον κόσμο, παραμένουν επίκαιρα.

Εξίσου επίκαιρη είναι και η συνειδητοποίηση, η γνώση της αγριότητας της αστικής τάξης, που έδειξε ότι είναι ικανή να διαπράξει τα μεγαλύτερα εγκλήματα, προκειμένου να διασώσει την εξουσία του κεφαλαίου. Συμμάχησε με τον εισβολέα πρωσικό στρατό, με τον οποίο βρισκόταν σε πόλεμο, κατασφάζοντας την εργατική τάξη του Παρισιού. Την άμυνα του Παρισιού ανέλαβε η εργατική τάξη. Κάτι ανάλογο που έγινε και στην Ελλάδα τα χρόνια της Κατοχής, ανάμεσα σε μεγάλα τμήματα της ελληνικής αστικής τάξης και τους Γερμανοϊταλούς κατακτητές, καθώς και στη συνέχεια ανάμεσα στο σύνολο του αστικού κόσμου και τις Μ. Βρετανία - ΗΠΑ.

Η Παρισινή Κομμούνα είναι η απάντηση σε όλους τους ηττοπαθείς και συμβιβασμένους, που βλέπουν το συσχετισμό δυνάμεων στατικό, που αρνούνται την αντικειμενική όξυνση των ταξικών αντιθέσεων και την ωρίμανση της ταξικής πάλης σε άμεση σύγκρουση με τους εκμεταλλευτές.

Τα διδάγματα της Κομμούνας γενικεύθηκαν θεωρητικά από τους Μαρξ και Ενγκελς και πολύ περισσότερο από τον Λένιν και συνέβαλαν στη διαμόρφωση επαναστατικής στρατηγικής. Αυτή έδωσε τη δυνατότητα στους μπολσεβίκους, το 1917, να αξιοποιήσουν σωστά τις συνθήκες της επαναστατικής κατάστασης στη Ρωσία και να ηγηθούν της εργατοαγροτικής πάλης για την πραγματοποίηση της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης.

Ο καπιταλισμός έχει κοινωνικοποιήσει την παραγωγή σε πρωτοφανή κλίμακα. Ομως, τα μέσα παραγωγής, τα προϊόντα της κοινωνικής εργασίας αποτελούν καπιταλιστική ιδιοκτησία. Αυτή η αντίφαση είναι η μήτρα όλων των φαινομένων της κρίσης των σύγχρονων καπιταλιστικών κοινωνιών: Ανεργία και φτώχεια, που παίρνουν εκρηκτικές διαστάσεις όταν εκδηλώνονται οικονομικές κρίσεις, καταστροφές από τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, μη ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών σύμφωνα με την πρόοδο των επιστημών, προκλητική καταστροφή του περιβάλλοντος. Η παραπάνω αντίφαση αναδείχνει και την ανάγκη να αντιστοιχηθούν οι σχέσεις παραγωγής με το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Αυτό σημαίνει κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας σε όλα τα μέσα παραγωγής, αρχίζοντας από τα συγκεντρωμένα, κοινωνικοποίησή τους, κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας από την επαναστατική εργατική σοσιαλιστική εξουσία, εργατικός έλεγχος.

Το 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ προσδιόρισε την επικείμενη επανάσταση στην Ελλάδα ως σοσιαλιστική. Προσδιόρισε επίσης τον αντιιμπεριαλιστικό, αντιμονοπωλιακό, δημοκρατικό χαρακτήρα του Μετώπου (ΑΑΔΜ) ως την κοινωνικοπολιτική συμμαχία της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, η οποία, κάτω από μια σειρά προϋποθέσεις και με την καθοδήγηση του ΚΚΕ, μπορεί να εξελιχθεί σε επαναστατικό μέτωπο διεξαγωγής της σοσιαλιστικής επανάστασης. Τα επόμενα Συνέδρια, ιδιαίτερα το 16ο, εμπλούτισαν το προγραμματικό περιεχόμενο του Μετώπου, ενώ το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ εμπλούτισε την προγραμματική του αντίληψη για το σοσιαλισμό, αξιοποιώντας τα συμπεράσματα από την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στη Σοβιετική Ενωση και τη νίκη της αντεπανάστασης 1989 - 1991.

Στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ αναφέρεται ανάμεσα σε άλλα:

"Η επαναστατική εργατική εξουσία (...) έχει ως καθήκον να παρεμποδίσει τις προσπάθειες της αστικής τάξης και της διεθνούς αντίδρασης να παλινορθώσει την εξουσία του κεφαλαίου (...) η λειτουργία της δεν είναι μόνο κατασταλτική - οργανωτική. Είναι οικονομική, πολιτική, πολιτιστική, διαπαιδαγωγητική, αμυντική (...) Ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός είναι θεμελιακή αρχή στη συγκρότηση και λειτουργία του σοσιαλιστικού κράτους, στην ανάπτυξη της σοσιαλιστικής δημοκρατίας, στη διεύθυνση της παραγωγικής μονάδας, κάθε κοινωνικής υπηρεσίας. (...) Η επαναστατική εργατική εξουσία θα στηριχθεί στους θεσμούς που θα γεννήσει η επαναστατική πάλη της εργατικής τάξης και των συμμάχων της".

Σήμερα, σε συνθήκες υποχώρησης, ήττας, αλλά και διαμόρφωσης προϋποθέσεων που μπορούν να οδηγήσουν σε μια νέα επαναστατική άνοδο, η αφομοίωση των διδαγμάτων της Κομμούνας, αλλά και όλης της επαναστατικής πάλης του κομμουνιστικού κινήματος στον 20ό αιώνα, αποτελεί παρακαταθήκη για τη στρατηγική και προγραμματική ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος σε επαναστατική βάση» (Από την ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 140 χρόνια απο την Παρισινή Κομμούνα, «Κυριακάτικος Ριζοσπάστης, 22/5/2011).

Το έργο του Μαρξ «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία» αποδεικνύει με σαφήνεια και επιστημονική τεκμηρίωση, όχι μόνο το αντικειμενικά αναπόφευκτο της Κομμούνας στην εποχή της, αλλά και το γιατί και πώς η εργατική τάξη βρέθηκε στο προσκήνιο του κοινωνικοπολιτικού αγώνα ως «τάξη για τον εαυτό της», για τα δικά της γενικά συμφέροντα, αλλά και για το σύνολο των λαϊκών συμφερόντων ενάντια στην αστική τάξη. Ο Μαρξ, μαζί με την ανάλυση των ιστορικοπολιτικών στοιχείων της εποχής που συνέβαλαν στο ξέσπασμα της πρώτης προλεταριακής επανάστασης, κάνει ανάλυση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της εποχής, μελετώντας και αποδεικνύοντας τη συνύπαρξη των υλικών και αντικειμενικών προϋποθέσεων με τον υποκειμενικό παράγοντα στην επανάσταση. Αναφέρει τις ώριμες υλικές προϋποθέσεις για τη συγκεκριμένη εξέλιξη, αλλά και για τις ταξικές σχέσεις, το ρόλο των τάξεων, το περιεχόμενο των αντιθέσεων και την έκφρασή τους στη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, την αφορμή, για να πάρουν οι προλετάριοι την κατάσταση στα χέρια τους, αλλά και το κοινωνικοοικονομικό περιεχόμενο της πρώτης προλεταριακής επανάστασης και την εμφάνιση της πρώτης μορφής δικτατορίας του προλεταριάτου, ως εξουσίας για την πραγματοποίησή της. Αναδεικνύει, επίσης, την προσπάθεια της εργατικής τάξης να τραβήξει τα μικροαστικά στρώματα σε συμμαχία ενάντια στην αστική τάξη, προκειμένου να απελευθερωθεί συνολικά η κοινωνία από την εκμετάλλευση.

Η εξέγερση των κομμουνάρων είναι η πρώτη στην ιστορία προλεταριακή επανάσταση και η Κομμούνα η πρώτη εργατική εξουσία. Η «ζωή» της μπορεί να κράτησε μόνο 72 μέρες. Εγκαθιδρύθηκε στις 18 Μάρτη και ανατράπηκε στις 28 Μάη του 1871. Αλλά το ιστορικό της έργο είναι τεράστιο. Ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει σήμερα ένα ιστορικό αφιέρωμα για τα 130 χρόνια της Κομμούνας, που περιλαμβάνει έργα με εκτιμήσεις των κλασικών του μαρξισμού - λενινισμού για το έργο της Κομμούνας, τη σχέση της με την Ελλάδα, τη σχέση της επανάστασης του Παρισιού με την Τέχνη και τα διδάγματά της για τις σύγχρονες συνθήκες.