Κέρδη περισσότερα από 9.000 ευρώ από κάθε εργαζόμενο έχουν οι βιομήχανοι του κλάδου Τροφίμων - Ποτών! Αυτό το αποκαλυπτικό στοιχείο προκύπτει με βάση τα στοιχεία του ΙΟΒΕ για το 2006 από την ετήσια έκθεση του 2008 με τίτλο «Ελληνική Βιομηχανία Τροφίμων - Ποτών». Επιπλέον, με βάση τα στοιχεία της ICAP για το 2009 (χρονιά έντασης της κρίσης), που σήμερα παρουσιάζει ο «Ρ», προκύπτει πως ο κλάδος Τροφίμων - Ποτών είναι απ' τους πλέον ισχυρούς, με υψηλή κερδοφορία και μεγάλα περιθώρια κέρδους. Ακόμη και στην περίοδο της κρίσης, ο κλάδος παραμένει εξαιρετικά ισχυρός με υψηλή αποδοτικότητα και ταυτόχρονα είναι ο ισχυρότερος κλάδος στο σύνολο της μεταποίησης. Ο κύκλος εργασιών παραμένει υψηλός, όπως υψηλά παραμένουν επίσης και τα κέρδη προ φόρων.

Την ίδια στιγμή ο κλάδος μονοπωλείται από μια χούφτα μεγάλων μονοπωλιακών επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν τη μερίδα του λέοντος απ' τα κέρδη του. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο συνέχισης των κερδών, η εργοδοσία έχει εξαπολύσει μια άγρια αντεργατική επίθεση, με πρόσχημα ακριβώς την κρίση, αλλά με στόχο τα κέρδη. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο στη ΦΑΓΕ έχουν γίνει περίπου 130 απολύσεις, μέσα σε ένα μόλις χρόνο. Ταυτόχρονα, εντείνονται οι διαδικασίες συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης στον κλάδο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εξαγορά της ΜΕΒΓΑΛ από τον όμιλο VIVARTIA.

Ωστόσο - και παρά τα τεράστια κέρδη τους - οι εργοδοτικές ενώσεις, το 2010, αρνήθηκαν να υπογράψουν κλαδική ΣΣΕ, με πρόσχημα και πάλι την κρίση, αξιοποιώντας ταυτόχρονα και την υπογραφή, από τον εργοδοτικό - κυβερνητικό συνδικαλισμό, της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης που προέβλεπε τριετές πάγωμα (δηλαδή μείωση) μισθών. Ετσι, η ταξική Ομοσπονδία Γάλακτος, Τροφίμων και Ποτών εντείνει τη μάχη της για την υπογραφή κλαδικής ΣΣΕ, που να ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων του κλάδου. Σύμβαση που θα έχει αναδρομική ισχύ από το 2010 και για το 2011.

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ για την Ελληνική Βιομηχανία Τροφίμων - Ποτών, προκύπτει πως το 2006, τη χρονιά δηλαδή πριν το ξέσπασμα της κρίσης, στον κλάδο απασχολούνταν συνολικά 85.750 εργαζόμενοι (στοιχεία Eurostat). Την ίδια ακριβώς χρονιά (2006), με βάση τη μελέτη του ΙΟΒΕ, τα κέρδη των επιχειρήσεων προ φόρων έφτασαν τα 791,059 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, οι βιομήχανοι κέρδισαν (προ φόρων) 9.225 ευρώ από κάθε εργαζόμενο!

Πρόκειται για ένα εξωφρενικό ποσό, ενδεικτικό των τεράστιων κερδών που απομυζούν και απομυζούσαν όλα τα προηγούμενα χρόνια οι βιομήχανοι του κλάδου απ' τους εργάτες και τις εργάτριες. Σήμερα, λοιπόν, κι ενώ έχουν φουσκώσει από τα κέρδη όλα τα προηγούμενα χρόνια, επιτίθενται με σφοδρότητα στις εργατικές κατακτήσεις και δικαιώματα. Αυτό μάλιστα, όταν ακόμη και στην κρίση, όχι μόνο παραμένει ο ισχυρότερος κλάδος της μεταποίησης στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα - και παρά την κρίση - εξακολουθεί να εμφανίζει κέρδη, αύξηση του ενεργητικού και αύξηση του κύκλου εργασιών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ICAP για το 2009, ο κλάδος των Τροφίμων - Ποτών είναι ο ισχυρότερος κλάδος της ελληνικής μεταποιητικής παραγωγής. Οπως προκύπτει, στον κλάδο Τροφίμων - Ποτών συνολικά υπάρχουν 1.159 επιχειρήσεις, με ενεργητικό που φτάνει τα 16,845 δισ. ευρώ (ενεργητικό είναι το σύνολο της περιουσίας μιας εταιρείας). Πρόκειται για τον κλάδο με το μεγαλύτερο ενεργητικό από όλους τους κλάδους της μεταποίησης, με δεύτερο τον κλάδο των «προϊόντων από μη μεταλλικά ορυκτά» που έχει 6,264 δισ. ευρώ. Και αυτό, όταν το σύνολο του ενεργητικού για όλους τους κλάδους της μεταποίησης (όπου εντάσσεται και ο κλάδος Τροφίμων - Ποτών) φτάνει τα 68,233 δισ. ευρώ.

Δηλαδή, ο κλάδος Τροφίμων - Ποτών έχει 24,7% του ενεργητικού επί του συνόλου της μεταποιητικής δραστηριότητας. Αυτό σημαίνει πως η περιουσία των εταιρειών του κλάδου αντιστοιχεί στο 1/4 του συνόλου της περιουσίας όλων των εταιρειών της μεταποίησης. Συνεπώς, ο κλάδος Τροφίμων - Ποτών είναι ο σημαντικότερος κλάδος της ελληνικής μεταποίησης και ένας απ' τους σημαντικότερους συνολικά.

Αντίστοιχα, ο κλάδος έχει τα υψηλότερα προ φόρων κέρδη από το σύνολο της μεταποιητικής δραστηριότητας. Συγκεκριμένα, και πάντα για το 2009, έχει κύκλο εργασιών 11,517 δισ. ευρώ, με μεικτά κέρδη 3,363 δισ. ευρώ και κέρδη προ φόρων 508,4 εκατομμύρια ευρώ. Ολα τα παραπάνω είναι τα υψηλότερα, σε σχέση με το σύνολο της μεταποιητικής δραστηριότητας. Οπως προκύπτει από τον ΠΙΝΑΚΑ 1, στο σύνολο του κύκλου εργασιών της μεταποίησης έχει το 24,4%, ενώ στο σύνολο των μεικτών κερδών το 33,1%. Κύρια, όμως, έχει το 42,8% των κερδών (προ φόρων) από το σύνολο των αντίστοιχων κερδών του συνόλου της μεταποιητικής δραστηριότητας.

Τι συμβαίνει όμως στη διάρκεια της καπιταλιστικής κρίσης και πόσο έχουν «χτυπηθεί» οι βιομήχανοι του κλάδου Τροφίμων - Ποτών σε σχέση με το σύνολο της μεταποιητικής δραστηριότητας; Και εδώ τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά και δείχνουν πως η μείωση κερδών που έχουν είναι κατά πολύ μικρότερη από τη συνολική πτώση. Ετσι ο κύκλος εργασιών του κλάδου μειώθηκε από το 2008 στο 2009 κατά 4,23%, ενώ την ίδια χρονιά, η συνολική μείωση του κύκλου εργασιών στη μεταποίηση φτάνει το 18%. Αντίστοιχα, τα κέρδη προ φόρων στον κλάδο Τροφίμων - Ποτών μειώθηκαν κατά 9,58%, όταν η αντίστοιχη συνολική μείωση έφτασε στο 23,47% και σε ορισμένους κλάδους, όπως για παράδειγμα στα είδη ένδυσης, η μείωση αυτή έφτασε το 66,11%.

Εξετάζοντας όμως το χτύπημα του κλάδου στην κρίση, σε διάρκεια μεγαλύτερη του έτους, προκύπτει αύξηση τόσο ως προς την περιουσία όσο και ως προς τα κέρδη. Ετσι, ο κλάδος τροφίμων - ποτών το 2006 (και πάλι με βάση στοιχεία της ICAP, ΠΙΝΑΚΑΣ 2):

-- Το ενεργητικό (περιουσία) του κλάδου ήταν 15,237 δισ. ευρώ. Το 2009, χρονιά κρίσης, ήταν 16,845 δισ. ευρώ. Αύξηση περιουσίας 10,55%.

-- Ο κύκλος εργασιών το 2006 ήταν 10,607 δισ. ευρώ και το 2009 έφτασε τα 11,517 δισ. ευρώ. Αύξηση κύκλου εργασιών 8,6%.

-- Τα κέρδη προ φόρων το 2006 ήταν 497,2 εκατ. ευρώ και το 2009 τα κέρδη έφτασαν 508,4 εκατ. ευρώ. Αύξηση κερδών προ φόρων 2,3%.

Συνεπώς μέσα σε τέσσερα χρόνια (2006-2009), δηλαδή πριν την κρίση και στη διάρκεια της κρίσης, προκύπτει πως οι βιομήχανοι του κλάδου ισχυροποιούνται. Εξακολουθούν να εμφανίζουν αύξηση κερδών, αύξηση ενεργητικού και αύξηση κύκλου εργασιών.

Σημαντικό τέλος είναι και το στοιχείο που αφορά στην αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων. Σύμφωνα με αυτό, η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων για το 2009 στον κλάδο ήταν 7,07% όταν στο σύνολο της μεταποίησης η αποδοτικότητα αυτή ήταν 4,3%. Δηλαδή, οι βιομήχανοι του κλάδου βγάζουν περίπου 65% παραπάνω τα χρήματα που βάζουν, σε σχέση με ό,τι συμβαίνει στους υπόλοιπους κλάδους της μεταποίησης!

Ενδεικτικά της μονοπώλησης του κλάδου είναι τα στοιχεία που παρουσιάζει η ICAP για τις 20 σημαντικότερες επιχειρήσεις του κλάδου (αναφέρουμε τις πέντε σημαντικότερες: COCA - COLA, VIVARTIA, ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ, ΦΑΓΕ, NESTLE). Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, για το 2009, το ενεργητικό των 20 αυτών εταιρειών αντιστοιχεί στο 45,75% του συνόλου του ενεργητικού των εταιρειών του κλάδου τροφίμων - ποτών και ο κύκλος εργασιών στο 33,99% του τζίρου του συνόλου των επιχειρήσεων. Το σημαντικότερο, ωστόσο, στοιχείο είναι πως τα κέρδη προ φόρων των 20 αυτών εταιρειών αντιστοιχούν στο 61,89% (δηλαδή στα 2/3) των κερδών του κλάδου συνολικά. Δηλαδή μια χούφτα μονοπώλια έχουν τη μερίδα του λέοντος στα κέρδη. Μάλιστα, όσο εξασφαλίζουν κέρδη, τόσο θα διαιωνίζεται η κερδοφορία τους συνολικά: «Οι κερδοφόρες επιχειρήσεις αυξάνουν τόσο τον κύκλο εργασιών τους, όσο και το ύψος των κερδών τους, ενώ στον αντίποδα οι ζημιογόνες επιβαρύνονται με 13,04% περισσότερες ζημιές», αναφέρει η ετήσια έκθεση ΙΟΒΕ για το 2008, αποτυπώνοντας την τάση που υπάρχει για συγκέντρωση τζίρου και κερδών σε όλο και λιγότερες επιχειρήσεις που γιγαντώνονται.