Κυριακή 14 Νοέμβρη 2010
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 3
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ
«Η τέχνη είναι αστραπή, είναι πόνος, είναι γέννα... »

Αναδρομική έκθεση έργων της μεγάλης δημιουργού φιλοξενείται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

«Γυρισμός από τα χωράφια 1» (ξυλογραφία)
«Γυρισμός από τα χωράφια 1» (ξυλογραφία)
Τα «αντρίκεια χέρια της» χάραξαν για ολόκληρες δεκαετίες μορφές και δρόμους. Χάραξαν παράθυρα ανοιχτά στην ομορφιά του αύριο. Χάραξαν το κεφαλαίο Αλφα στις λέξεις Ανθρωπος, Αγώνας, Αξιοπρέπεια. Η Βάσω Κατράκη (1914-1988) λάμπρυνε την ελληνική χαρακτική και τη ζωή του τόπου, υπηρετώντας την με αφοσίωση και γνώση. Μεγάλη δημιουργός πρόσφερε τόσο στην τέχνη, όσο και στην Ελλάδα, μέσα από τις γραμμές της Αριστεράς. Στο έργο της, που γνώρισε όχι μόνο πανελλήνια, αλλά και παγκόσμια αναγνώριση, κυριάρχησαν τα πρόσωπα της καθημερινής ζωής και τα ανθρωπιστικά μηνύματα, οι αξίες και τα ιδανικά της. Μαχητική παρουσία σε όλα τα μεγάλα γεγονότα και τους αγώνες του λαού μας, στην Αντίσταση, στα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια, στη δικτατορία, η Βάσω Κατράκη συμπορεύτηκε όλη της τη ζωή με το λαϊκό κίνημα, με τόλμη και αποφασιστικότητα, με σεμνότητα, ήθος, αξιοπρέπεια.

Το φωτεινό άσπρο της ψυχής της και το μαύρο της επαναστατικής αντίθεσης, της πίκρας και του πάθους, «έντυσαν» τις ψηλόλιγνες αρχετυπικές μορφές της, τις μάνες με τα παιδιά στην αγκαλιά, τις κατακόρυφες πτώσεις Ικάρων, την απόφαση της Αντιγόνης να σκεπάσει τους νεκρούς αδελφούς της παρά την απαγόρευση του Κρέοντα, τις «Μάνες πλατυτέρες», μάνες ακρωτηριασμένες, χωρίς κεφάλι και χέρια με το υπόλοιπο σώμα τους ασπίδα προστασίας στα πληγωμένα παιδιά τους, τους ακρωτηριασμένους κορμούς - σώματα με τα συρματοπλέγματα γύρω τους, τον ήλιο πίσω από σίδερα, αλλά και τα περιστέρια της ειρήνης...

«Κατάσταση 1» (1970, χάραξη σε πέτρα)
«Κατάσταση 1» (1970, χάραξη σε πέτρα)
Εκατόν δέκα έργα, που διατρέχουν το σύνολο της δημιουργίας της κορυφαίας Ελληνίδας χαράκτριας, περιλαμβάνει η έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Νεοφύτου Δούκα 4). Σε επιμέλεια του ιστορικού Tέχνης Γιάννη Μπόλη και της αρχαιολόγου Μαρίας Δόγκα-Τόλη, παρουσιάζει ένα μεγάλο δείγμα του συνολικού έργου της Β. Κατράκη, η οποία όχι μόνο συνέβαλε στην ανανέωση και την απελευθέρωση της χαρακτικής, αλλά και έδωσε ένα πρωτότυπο, διαχρονικό και πανανθρώπινο έργο. Με τίτλο «Πνοή στην πέτρα», σε συνεργασία με το Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών - Μουσείο Βάσως Κατράκη στο Αιτωλικό, από το οποίο προέρχεται ο δανεισμός των περισσότερων έργων, παρουσιάζονται ξυλογραφίες των χρόνων της Κατοχής και της Αντίστασης, αλλά και εκείνες με θέματα τους ψαράδες και τα τοπία του Μεσολογγίου (συμπεριλαμβανομένων και των σπάνιων δειγμάτων της σύντομης ενασχόλησής της με την τοπιογραφία), χαρακτικά σε πέτρα (ανάμεσά τους και αυτά του βραβείου της Μπιενάλε), ζωγραφικά σχέδια (παρουσιάζονται για πρώτη φορά), ζωγραφισμένα βότσαλα από τα χρόνια της εξορίας, καθώς και οι εμβληματικές σειρές έργων που θα ακολουθήσουν, φωτογραφίες και υλικό τεκμηρίωσης.

Το σημαντικότερο στοιχείο της έκθεσης είναι η κοινή παρουσίαση σε πολλές περιπτώσεις του χαρακτικού μαζί με τη μήτρα - τη λαξευμένη πέτρα, που αποτελεί αυτόνομο έργο και για πολλούς είναι ωραιότερο ακόμα και από το τυπωμένο αποτέλεσμα.

Την επιλογή των παρουσιαζόμενων έργων καθόρισαν δύο βασικοί άξονες: Ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας της δημιουργίας της και η «συνάφεια» της χαρακτικής της Βάσως Κατράκη στην πέτρα με τα γλυπτά έργα της κυκλαδικής τέχνης του προϊστορικού Αιγαίου. Ταυτόχρονα, η επιθυμία να δοθεί μια όσον το δυνατόν πληρέστερη εικόνα της συνολικής δημιουργίας της. «Η τέχνη δεν είναι παιχνίδι για αργόσχολους. Είναι αστραπή, είναι πόνος, είναι γέννα». Η φράση αυτή, από τις χειρόγραφες σημειώσεις της δημιουργού, υποδέχεται τους επισκέπτες στο χώρο του Μουσείου. Οι παρουσιαζόμενες δημιουργίες είναι χωρισμένες σύμφωνα με τις δύο καλλιτεχνικές περιόδους της: Της πρώτης 15ετίας, όταν βασικό υλικό ήταν το ξύλο και της 35ετίας που ακολούθησε, με τα χαρακτικά στην πέτρα, τα οποία η χαράκτρια δουλεύει - όπως και οι γλύπτες - με σμίλη.

Αυτοπροσωπογραφία (1941, λάδι σε μουσαμά)
Αυτοπροσωπογραφία (1941, λάδι σε μουσαμά)
Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο τεχνοκριτικός Κώστας Σταυρόπουλος: «Το έργο της Βάσως Κατράκη έχει μία απόκλιση γραφής προς τη μακραίωνη κυκλαδική τέχνη. Δανείστηκε απ' αυτή την τέχνη τη μερική αφαίρεση, που λειτουργεί έξω από τα εφήμερα κινήματα τέχνης με ημερομηνία λήξης. Το κυκλαδικό έργο τέχνης κουβαλάει φορτία του διαχρονικού εικαστικού ανθρώπινου αισθήματος. Τη γονιμική σχέση του έργου τέχνης της Βάσως με τη μακραίωνη εικαστική παιδεία της κυκλαδικής τέχνης την κατέκτησε αφήνοντας πίσω τη χαρακτική στο παραδοσιακό ξύλο και περνώντας στο σκληρό υλικό, την πέτρα, κι έτσι της δόθηκε η ευκαιρία να υιοθετήσει στην τέχνη της τη μερική αφαίρεση και ν' απελευθερώσει σε πολλά επίπεδα τον εικαστικό λόγο των μορφών της χαρακτικής τέχνης στην Ελλάδα και στον κόσμο».


Κορυφή σελίδας
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ