Κυριακή 10 Οχτώβρη 2010
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 9
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Εκτίμηση των πρόσφατων εξελίξεων της οικονομικής κρίσης*

Δεύτερο μέρος

Οπως είχαμε έγκαιρα επισημάνει, το ευρώ αποτέλεσε νομισματική συγκόλληση οικονομιών κρατών - μελών με βαθιές ανισομετρίες στην ανάπτυξη και διάρθρωση των| βιομηχανικών κλάδων, επομένως της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητάς τους, καθώς και της στρατιωτικής και πολιτικής ισχύος τους. Σε συνθήκες κρίσης ήταν αναμενόμενο να δοκιμαστεί η συνοχή της Ευρωζώνης.

Η Γερμανία υπήρξε η μεγάλη ωφελημένη της προηγούμενης περιόδου από τη συγκρότηση της Ευρωζώνης. Από τη μια, διατήρησε ισχυρό το ευρώ και από την άλλη έδωσε διέξοδο στις εξαγωγές της στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, διατηρώντας εμπορικά πλεονάσματα, τη στιγμή που αντίστοιχα διευρύνονταν τα ελλείμματα σε Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία και όχι μόνο στην Ελλάδα. Είναι ένα από τα κεντρικά ζητήματα στα οποία εκφράζεται η αντίθεση Γερμανίας - Γαλλίας, με τη δεύτερη να προσανατολίζεται σε πιο σταθερές συμμαχικές σχέσεις με τα κράτη - μέλη του μεσογειακού Νότου.

Στη βάση αυτών των αντιθέσεων, μεταξύ των οικονομικών αναλυτών των προερχομένων από τις ΗΠΑ, περιλαμβάνεται στα ενδεχόμενα ακόμα και η «έξοδος της Γερμανίας από το ευρώ». Πρακτικά, η γερμανική αστική πολιτική αντιμετωπίζει το δίλημμα «εάν, σε ποιο ύψος και με ποιους όρους» θα επωμιζόταν τον κίνδυνο ενός διευρυμένου και παρατεταμένου δανεισμού των υπερχρεωμένων κρατών της Ευρωζώνης, για να διασωθεί η ζώνη του ευρώ, ενώ και η ίδια αντιμετωπίζει τον κίνδυνο μιας παρατεταμένης ύφεσης. Βεβαίως, στην περίπτωση της δανειοδότησης, που τελικά επέλεξε, την εξυπηρετούσε η ανάμειξη του ΔΝΤ και για το λόγο της κάλυψης ενός μέρους του δανείου και λόγω της τεχνογνωσίας του σε ζητήματα ελέγχου των δημοσιονομικών μεγεθών, που συνδέονται και με σοβαρές αλλαγές στις λειτουργίες κρατικών μηχανισμών, στον άξονα «κοινωνικών πολιτικών» (π.χ. ασφαλιστικό, εισοδηματική πολιτική κ.λπ.). Αλλωστε, οι αναδιαρθρώσεις και η επίθεση αφορά και τη δική της εργατική τάξη, με λάβαρο τη δημοσιονομική πειθαρχία.

Η θέση - επιχείρημα «γιατί μια χώρα παραγωγική και νοικοκυρεμένη, όπως η Γερμανία, να αναλάβει το κόστος δανειοδότησης σε βάρος του λαού της;» είναι πέρα για πέρα ψευδεπίγραφη και αποπροσανατολιστική για τους εξής λόγους:

  • Δανείζει με κέρδος, με επιτόκιο καθόλου ευκαταφρόνητο.
  • Από την απαξίωση ελληνικού δημοσίου χρέους θα χάσουν οι γερμανικές τράπεζες που κατέχουν σημαντικό μέρος.
  • Υπάρχει το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων που ακόμα δεν έχει δώσει.

Η τελευταία Σύνοδος του Eurogroup επιβεβαιώνει την όξυνση των αντιθέσεων στο εσωτερικό της Ευρωζώνης. Ο Γερμανός υπουργός Β. Σόιμπλε ανέπτυξε αίτημά του να εγγραφεί η δέσμευση μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος στο Σύνταγμα των άλλων κρατών - μελών.

Οι εκπρόσωποι αρκετών κρατών - μελών (Γαλλίας, Ιταλίας, Ισπανίας και Πορτογαλίας) επιφυλάχθηκαν. Αντίστοιχα τριβές προκαλούν οι γερμανικές προτάσεις του σχεδίου για τη σταθεροποίηση του ευρώ που προβλέπουν αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου και πρόστιμα για κράτη - συνειδητούς παραβάτες των ορίων του Συμφώνου Σταθερότητας.

Οξύνεται επίσης η διαπάλη Ευρωζώνης - ΗΠΑ και Βρετανίας με βάση τα αιτήματα της Γερμανίας για νέα ρύθμιση της αγοράς παραγώγων και νέο πλαίσιο λειτουργίας των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης. Η Γερμανία απαγόρευσε ήδη τις «ανοικτές πωλήσεις» ασφαλίστρων κινδύνου (CDS) κρατικών ομολόγων, σε επενδυτές που δεν κατέχουν σχετικά ομόλογα. Πρότεινε επίσης την καθιέρωση άδειας - διαβατηρίου για τη δράση των εταιρειών hedge funds (διαχείρισης κεφαλαίων) στο εσωτερικό της Ευρωζώνης. Υπενθυμίζουμε ότι οι εκτιμήσεις αυτών των οίκων, σε συνδυασμό με τις κινήσεις της αγοράς των παραγώγων CDS, παίζουν καταλυτικό ρόλο στο διεξαγόμενο πόλεμο ευρώ - δολαρίου, αξιοποιώντας το δημοσιονομικό εκτροχιασμό κρατών της Ευρωζώνης. Το ευρώ έχει ήδη υποχωρήσει κατά 18% σε σχέση με την ισοτιμία 1,5 δολ. που είχε στις 25 Νοέμβρη του 2009.

Η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων εντός ΕΕ σχετίζεται και με τη συνεχιζόμενη προσέγγιση της Γερμανίας και της Ιταλίας με τη Ρωσία. Η προσέγγιση αυτή ενισχύθηκε μετά τη δρομολόγηση της κατασκευής του ενεργειακού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream (απευθείας σύνδεση Ρωσίας - Γερμανίας).

Σημειώνεται επίσης στροφή της Ρωσίας σχετικά με την επιθυμία άμεσης ένταξης στον ΠΟΕ και ανάδειξης: ως προτεραιότητας της ζώνης ελεύθερων συναλλαγών με Καζαχστάν, Λευκορωσία και άλλες γειτονικές χώρες. Η Ρωσία καταγράφει σημαντικά γεωπολιτικά κέρδη το τελευταίο διάστημα, π.χ. σε Ουκρανία, Κιργιζία, τα οποία έχουν επισημανθεί σε σχετικά κείμενα της ΚΟΜΕΠ (τ. 2/2010 και 5/2009).

Για την Κίνα εκτιμάται ότι η μεγέθυνση του ΑΕΠ ήταν στο 8,7% το 2009, ενώ για το 2010 προβλέπεται μεγέθυνση κατά 10%. Στην ουσία, η επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας ήταν μόλις κατά 1% σε σχέση με το 2008. Αυτό επιτεύχθηκε με τη βοήθεια του κρατικού πακέτου ύψους περίπου 600 δισ. δολαρίων, αλλά και με τη στροφή της Κίνας στην εγχώρια αγορά και στις χώρες της Ασίας. Στην Κίνα, η ανησυχία δεν εστιάζεται στο δημόσιο χρέος, δεδομένου ότι είναι οικονομία με πλεόνασμα. Εστιάζεται στην επίδραση της διεθνούς κρίσης και στις κινέζικες εξαγωγές, καθώς και στην εκδήλωση κρίσης υπερσυσσώρευσης στις κατασκευές όπου σημειώνεται σημαντική άνοδος των τιμών σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα. Προβλέπεται ότι το 2010 η Κίνα θα έχει πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών 6,2% από 5,8% το 2009. Επίσης, η Κίνα έχει μειώσει σημαντικά την αγορά αμερικανικών κρατικών ομολόγων μετά το 2006, γεγονός που θα επιδράσει μεσοπρόθεσμα στο κόστος δανεισμού των ΗΠΑ το επόμενο διάστημα.

Ανάλογα θετική εικόνα με την Κίνα, παρουσιάζουν και οι οικονομίες της ομάδας BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα). Σύμφωνα με το ΔΝΤ (Απρίλης 2010), προβλέπεται ότι η Ινδία θα εμφανίσει μεγέθυνση του ΑΕΠ κατά 8,8% για το 2010, η Ρωσία 4%, η Βραζιλία 5,5%. Αντίστοιχα πληθαίνουν οι μεταξύ τους συμφωνίες σε μια σειρά τομείς, ιδιαίτερα στην ενέργεια, στο εμπόριο και στις επενδύσεις.

Σημειώνουμε επίσης την πρόβλεψη του ΔΝΤ για το ρυθμό ανάπτυξης της Τουρκίας που είναι 3,7% για το 2010 και 4,8% για το 2011. Αντίστοιχα, ο ΟΟΣΑ προβλέπει ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ της Τουρκίας 6,5% για την περίοδο 2011 - 2017.

Η αυξημένη δυσκολία του καπιταλιστικού συστήματος να διαχειριστεί την εξέλιξη της κρίσης και η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων μεγαλώνουν τον κίνδυνο για νέο κύκλο περιφερειακών πολεμικών συγκρούσεων, πίσω απ' τις οποίες κρύβονται οι γενικότερες αντιθέσεις ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα (π.χ. Αφγανιστάν - Πακιστάν, Β. Κορέα - Ν. Κορέα, Ταϊλάνδη, Ιράν, Δυτ. Βαλκάνια, διαμόρφωση νέου δόγματος του ΝΑΤΟ).

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

*Το άρθρο βασίζεται σε κείμενο του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ (Μάης 2010)


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ