Η Συνθήκη της Νίκαιας θα τεθεί σταδιακά σε εφαρμογή ώστε να λειτουργεί πλήρως το 2005. Το χρονικό όριο έχει να κάνει με την έναρξη της διεύρυνσης. Ωστόσο, υπάρχει πιθανότητα αυτή η Συνθήκη να μην εφαρμοστεί ποτέ στο σύνολό της. Η επόμενη Διακυβερνητική Διάσκεψη που θα γίνει το 2004 είναι πολύ πιθανόν να ανατρέψει τα αποτελέσματα της Νίκαιας. Υπάρχει και η γερμανική πρόταση για ομοσπονδία κρατών. Σύμφωνα με τη γερμανική πρόταση για την «ομοσπονδιοποίηση» θα πρέπει να εκλεγεί μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση και ένα πρόεδρος της Ομοσπονδίας. Επίσης, η γερμανική πρόταση περιλαμβάνει την ψήφιση ενός Συντάγματος με γενική ισχύ για ολόκληρη την ΕΕ. Πολλοί υποστηρίζουν ότι βάση αυτού του Συντάγματος μπορεί να είναι η Χάρτα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, η οποία επικυρώθηκε από τη Σύνοδο της Νίκαιας, δεν έχει όμως υποχρεωτική ισχύ για τα κράτη - μέλη. Βεβαίως, οι αγεφύρωτες αντιθέσεις φαίνεται ότι δεν επιτρέπουν την ολοκληρωμένη εφαρμογή ενός τέτοιου εγχειρήματος, αλλά θα δείξει στο μέλλον.

Η «ομοσπονδιοποίηση» έχει ως προϋπόθεση την εκχώρηση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων από τα κράτη - μέλη στα ομοσπονδιακά όργανα.

Οσον αφορά στη διεύρυνση, οι «δεκαπέντε» αποφάσισαν ότι αυτή μπορεί να αρχίσει από την 1η Γενάρη 2003. Συγκεκριμένα στην απόφαση αναφέρεται ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση θα ανοίξει τις πύλες της για να υποδεχτεί όσα από τα υποψήφια κράτη πληρούν τις προϋποθέσεις που έχουν τεθεί για την ένταξή τους. Η απόφαση βεβαίως έχει πολλά κενά και το σημαντικότερο δεν προσδιορίζει με δεσμευτικό τρόπο την ενταξιακή πορεία των υποψηφίων κρατών. Το σύνολο των πολιτικών αναλυτών τονίζει ότι η ασάφεια στη διατύπωση της απόφασης είναι σκόπιμη. Αφ' ενός για να μην αποθαρρύνει τα υποψήφια κράτη που ζητούν την ταχύτερη ένταξή τους και αφ' ετέρου να δίνει τη δυνατότητα στις ιθύνουσες δυνάμεις της ΕΕ να προσδιορίσουν και τις διαδικασίες και τις προϋποθέσεις της διεύρυνσης. Με λίγα λόγια, οι περισσότεροι εκτιμούν ότι η διεύρυνση δεν πρόκειται να αρχίσει πριν από το 2005, αφού θα έχει προηγηθεί η Διακυβερνητική.

Μέχρι τότε, όπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν», θα πρέπει να αναμένεται ένας αγώνας δρόμου μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της ΕΕ για την απόκτηση μεγαλύτερων μεριδίων επιρροής κατά τη σημερινή σύνθεση και στην αυριανή διευρυμένη ΕΕ.