Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η αποστολή του πρώτου πληρώματος που επανδρώνει το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ΔΔΣ). Το πλήρωμα, αποτελούμενο από τον Αμερικανό αστροναύτη Γουίλιαμ Σέπαρντ, κυβερνήτη, και τους Ρώσους κοσμοναύτες Σεργκέι Κρικαλιόφ, μηχανικό πτήσης και Γιούρι Γκιντζένκο, πιλότο, εκτοξεύτηκε στις 31 Οκτώβρη από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, μέσα σε διαστημόπλοιο «Σογιούζ», με στόχο μια τετράμηνη αποστολή προετοιμασίας του σταθμούς για μελλοντικές επιστημονικές έρευνες.

Ο Σέπαρντ είναι ο δεύτερος Αμερικανός που εκτοξεύεται με διαστημόπλοιο «Σογιούζ» και είναι η τέταρτη φορά που βρίσκεται στο Διάστημα. Ο αντισμήναρχος Γκιντζένκο της Ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας, έχει 179 μέρες πτήσης σαν διοικητής του ρωσικού Διαστημικού Σταθμού «Μιρ» και θα είναι υπεύθυνος για την πτήση με το «Σογιούζ». Ο Κρικαλιόφ, έχει 484 μέρες στο Διάστημα (!) σε 4 προηγούμενες πτήσεις και είναι ο πρώτος άνθρωπος που επισκέπτεται το ΔΔΣ για δεύτερη φορά, αφού συμμετείχε και στο πλήρωμα που σύνδεσε τα τμήματα «Ζάρια» και «Γιούνιτι» με το σκελετό του σταθμού το 1998.

Το πλήρωμα θα επιστρέψει στη Γη το Φεβρουάριο, με το αμερικανικό Διαστημικό Λεωφορείο «Ντισκάβερι», το οποίο θα μεταφέρει το δεύτερο πλήρωμα που θα συνεχίσει την επάνδρωση του σταθμού. Αν κάτι δεν πάει καλά και χρειαστεί άμεση επιστροφή, οι τρεις κοσμοναύτες θα επιστρέψουν με την κάψουλα του «Σογιούζ».

Κατά την παραμονή τους σε τροχιά, ο Σέπαρντ, ο Γκιντζένκο και ο Κρικαλιόφ θα φιλοξενήσουν επισκέπτες τρεις φορές. Ηδη πριν από μερικές μέρες το πλήρωμα του Διαστημικού Λεωφορείου «Εντίβορ» μετέφερε τις φωτοβολταϊκές διατάξεις (εμβαδού ενός στρέμματος!) που θα τροφοδοτούν με αρκετό ηλεκτρικό ρεύμα το σταθμό ώστε να μπορεί να λειτουργεί σε πλήρη ανάπτυξη. Κατά την εγκατάσταση των διατάξεων (με διαστημικό περίπατο) υπήρξε πρόβλημα με μια ελαττωματική βίδα και χρειάστηκε να εφευρεθεί ένας νέος τρόπος σύνδεσής τους με το σταθμό, χρησιμοποιώντας εξαρτήματα που είχαν μεταφερθεί εκεί για άλλο σκοπό. Επόμενο Διαστημικό Λεωφορείο θα μεταφέρει το αμερικανικής κατασκευής εργαστήριο «Ντέστινι», που θα παίξει κεντρικό ρόλο στην πραγματοποίηση της επιστημονικής ερευνητικής δουλιάς στο σταθμό. Παράλληλα, τρία ρωσικά αυτόματα μεταφορικά διαστημόπλοια «Προγκρές» θα μεταφέρουν επιπλέον εφόδια στο ΔΔΣ.

Ηδη τον πρώτο μήνα το πλήρωμα του ΔΔΣ προχώρησε στην εγκατάσταση εξοπλισμού που είχε μεταφερθεί από προηγούμενες πτήσεις και αποκατέστησε επικοινωνία με το έδαφος, χρησιμοποιώντας τόσο το ρωσικό, όσο και τον αμερικανικό τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό. Ο Κρικαλιόφ ενεργοποίησε τους υπολογιστές στο ρωσικό τμήμα «Ζβέζντα», καθώς και τα συστήματα καθαρισμού αέρα, παραγωγής οξυγόνου, παραγωγής νερού, προθέρμανσης φαγητού και το γυμναστήριο. Στις επόμενες μέρες θα τεθεί σε λειτουργία και το ιατρικό κέντρο, που θα χρειαστεί σε περίπτωση ελαφράς ασθένειας ή τραυματισμού.

Το υπόλοιπο μέρος της δραστηριότητας του πληρώματος θα αναλωθεί σε κάποια απλά πειράματα ελέγχου και την εκτενή δοκιμασία του γυμναστηρίου, σε σχέση με την αποτελεσματικότητά του, τις επιπτώσεις από τη λειτουργία του στο σταθμό (έντονη τοπική παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα, θερμότητας, κραδασμοί κτλ.).

Στην κατασκευή και λειτουργία του ΔΔΣ συμμετέχουν 15 χώρες: ΗΠΑ, Ρωσία, Ιαπωνία, Καναδάς και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας: Βέλγιο, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Νορβηγία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία και Βρετανία. Πάνω από το ένα τρίτο των τμημάτων που θα απαρτίζουν το ΔΔΣ σε πλήρη ανάπτυξη θα είναι ρωσικής κατασκευής, αν και μερικά απ' αυτά χρηματοδοτημένα από τις ΗΠΑ. Η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία και η Ιαπωνία συμμετέχουν κυρίως με ένα τμήμα η καθεμία και ο Καναδάς με ένα ρομποτικό βραχίονα. Συνολικά ο σταθμός θα έχει κατοικήσιμο όγκο ίσο με τον αντίστοιχο δύο αεροπλάνων τζάμπο. Το πρόγραμμα κατασκευής του θα ολοκληρωθεί το 2004, μετά από 45 πτήσεις διαστημοπλοίων προς αυτόν (αμερικανικών και ρωσικών). Αναμένεται να λειτουργήσει για τουλάχιστον 15 χρόνια.

Να σημειωθεί ότι η ΝΑΣΑ στα επίσημα έγγραφά της χαρακτηρίζει τώρα το σοβιετικής κατασκευής «Σογιούζ» σαν «ένα από τα πιο αξιόπιστα συστήματα εκτόξευσης του κόσμου» και λέει για το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ ότι «έχει αποδεδειγμένη στην πράξη υποδομή και οι εκτοξεύσεις γίνονται από εκπαιδευμένο προσωπικό με εκτεταμένη λειτουργική εμπειρία». Πάνε εκείνα τα περί απαρχαιωμένης και ακατάλληλης διαστημικής τεχνολογίας της ΕΣΣΔ. Κι όμως, το Σογιούζ παραμένει σχεδόν απαράλλαχτο από την εποχή της Σοβιετικής Ενωσης...