Αλλαγές που στοχεύουν στη δημιουργία:

• Ενισχυμένων μηχανισμών στο επίπεδο της κεντρικής διοίκησης με επιτελικό και ελεγκτικό ρόλο.
• Ενισχυμένων αποκεντρωμένων κρατικών μηχανισμών διοίκησης (περιφέρειες και δήμους) που θα έχουν την επιχειρηματική, διαχειριστική και θεσμική επάρκεια - εξουσία για να υλοποιούν την πολιτική που εξυπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου και ταυτόχρονα να την εξωραΐζουν.

Η αναδιάρθρωση που προωθείται με τον «Καλλικράτη» αφορά τη δημιουργία αυτών των ενισχυμένων αποκεντρωμένων κρατικών μηχανισμών. Από την έκθεση συνεπειών του «Καλλικράτη» αναδεικνύεται και αναφέρεται ρητά ότι η αναδιάρθρωση αυτή βασίζεται στις αρχές της Συνθήκης της Λισαβόνας και επίσης ότι έχουν υιοθετηθεί οι βασικές κατευθύνσεις της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης, έτσι όπως έχουν διατυπωθεί από την Επιτροπή Περιφερειών. Δηλαδή, στις αρχές της «δοτής αρμοδιότητας», «της εγγύτητας», «διαφάνειας σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης», της «εξωστρέφειας», «του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», της «συμμετοχικής δημοκρατίας» και της «εμβάθυνσης».

Επισημαίνεται ότι με τον όρο «Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση», η Επιτροπή Περιφερειών εννοεί τη συντονισμένη δράση της ΕΕ, των κρατών - μελών και των τοπικών και περιφερειακών αρχών, η οποία βασίζεται στην εταιρική σχέση και στοχεύει στη χάραξη και υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ. Το συγκεκριμένο κείμενο για την Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση, παρουσιάστηκε στην 80η Σύνοδο Ολομέλειας στις 17 και 18 Ιουνίου του 2009 και δόθηκε για διαβούλευση και παρατηρήσεις έως της 30/11/2009.

Οι αρχές που αναφέραμε παραπάνω συμπίπτουν με τις στοχεύσεις της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης. Δηλαδή, την ενίσχυση της επιχειρηματικής δράσης, την προώθηση της ενιαίας αγοράς, την ενίσχυση της συνοχής της ΕΕ, τη διαχείριση των προβλημάτων που προκαλεί η ανισόμετρη ανάπτυξη και η παραπέρα διεύρυνση της ΕΕ (εμβάθυνση), την ενίσχυση της θέσης της ΕΕ στο ιμπεριαλιστικό σύστημα (εξωστρέφεια), τον εξωραϊσμό της πολιτικής της ΕΕ και την αποδοχή της από τα λαϊκά στρώματα (συμμετοχική δημοκρατία, διαφάνεια, σεβασμός δικαιωμάτων), τη γρηγορότερη και καλύτερη εφαρμογή της νομοθεσίας κ.ά.

Σε αυτό το πλαίσιο μπορεί να εξηγηθούν οι διακηρυγμένοι στόχοι της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης που υιοθετούνται από το σχέδιο «Καλλικράτης»: «Η ενθάρρυνση της συμμετοχής της Τοπικής Διοίκησης στην ευρωπαϊκή διαδικασία και η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της κοινοτικής δράσης». Να διευκολύνει δηλαδή και να υλοποιεί άμεσα η Τοπική Διοίκηση τα σχέδια των ευρωπαϊκών μονοπωλίων και συνολικά την πολιτική της ΕΕ, αξιοποιώντας τις τοπικές συνθήκες. Για να αποκτήσει αυτόν το ρόλο η Τοπική Διοίκηση είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να έχει τη δομή, τις αρμοδιότητες, τις εξουσίες, τη λειτουργία και την απομακρυσμένη σχέση με τα όργανα και φορείς της ΕΕ που έχει ως τώρα. Αυτό ακριβώς το θέμα επιχειρεί να λύσει η Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση σε όλη την ΕΕ και η εξειδίκευση που γίνεται από τον «Καλλικράτη» στην Ελλάδα.

Ας δούμε αναλυτικά ορισμένες πλευρές που αναδεικνύουν την αντιστοίχιση των προβλέψεων του σχεδίου «Καλλικράτης» με τις κατευθύνσεις της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης και τις αρχές της συνθήκης της Λισαβόνας.

Να αποκτήσει επιχειρησιακή - διαχειριστική - θεσμική επάρκεια η Τοπική Διοίκηση ώστε να αποτελέσουν οι δομές της «οικονομικά και διοικητικά αυτοτελείς μονάδες», «να έχουν αναπτυξιακό ρόλο», να είναι «εταίροι» των άλλων επιπέδων διοίκησης μέσα στη χώρα, αλλά και με την ΕΕ, να διευκολύνουν την «ανάπτυξη» με προτεραιότητα σε πολιτικές που έχουν «βάση την εδαφική προσέγγιση και όχι την τομεακή».

Στη πραγματικότητα, ο στόχος είναι να ενισχυθούν οι δομές της Τοπικής Διοίκησης πολύπλευρα για να αποτελέσουν ανταγωνιστικές επιχειρήσεις που δεν αφήνουν αναξιοποίητη καμία δυνατότητα για επιχειρηματική δράση στην περιοχή τους (βουνά, θάλασσα, αιολική ενέργεια, ό,τι έχει ο καθένας). Να συνδεθούν με ευρωπαϊκά όργανα και φορείς ώστε να διευκολύνουν την επιχειρηματική δράση και το συνολικότερο σχεδιασμό της ΕΕ εντός της κάθε χώρας, αλλά ακόμη περισσότερο τον κοινό σχεδιασμό μεταξύ περιφερειών και χωρών της ΕΕ.

Προσαρμογή από το σχέδιο «Καλλικράτης»:

Σε αυτή την κατεύθυνση, για τη δημιουργία ανταγωνιστικών δομών - επιχειρήσεων της Τοπικής Διοίκησης, προβλέπονται από τον «Καλλικράτη» οι συνενώσεις των δήμων και περιφερειών σε μεγαλύτερες μονάδες, η μεταφορά σε αυτές σημαντικών αρμοδιοτήτων σε πολλούς στρατηγικούς τομείς (νερό, ενέργεια, περιβάλλον, μεταφορές), η ενίσχυση του μάνατζμεντ. Εγινε φανερό ότι ο κατακερματισμός τους (μικρές αγορές, έλλειψη οργάνωσης, τεχνοκρατικών στελεχών και θεσμικής εξουσίας) δεν επέτρεπε να προχωράνε γρήγορα τα επιχειρηματικά σχέδια των ελληνικών και ευρωπαϊκών μονοπωλίων, η πολιτική της ΕΕ.

Με φορέα αυτές τις νέες αναβαθμισμένες δομές προβλέπεται από τον «Καλλικράτη» και η διασύνδεσή τους με ευρωπαϊκούς φορείς και όργανα, όπως και η δυνατότητα σύναψης συμφωνιών. Σε αυτή τη κατεύθυνση προβλέπονται τα δίκτυα αδελφοποιήσεων, η διευρυμένη δυνατότητα αξιοποίησης διαφόρων κοινοτικών προγραμμάτων, του ΕΣΠΑ, η σύμπραξή τους στα πλαίσια εδαφικών συνεργασιών, συμμετοχή σε ευρωπαϊκούς ομίλους εδαφικής συνεργασίας, οι διαδημοτικές και διαβαθμιδικές συνεργασίες, η συμμετοχή αιρετών στην Επιτροπή Περιφερειών.

Επιπλέον με τις συνενώσεις προπαγανδίζουν ότι εξοικονομούν χρήματα (οικονομίες κλίμακας) των φορολογημένων και του κράτους για την αντιμετώπιση της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, των ελλειμμάτων και των χρεών. Στην ουσία αφορά μετακύλιση οικονομικών βαρών στα λαϊκά στρώματα για διάφορες υπηρεσίες, απολύσεις εργαζομένων και μείωση δικαιωμάτων των εργαζομένων στην Τοπική Διοίκηση που βοηθά στην εξασφάλιση κρατικού χρήματος και φθηνών εργαζομένων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.

Να αναπτύξει η Τοπική Διοίκηση «όργανα διαβούλευσης, συντονισμού, συνεργασίας και αξιολόγησης», που θα είναι ίδια σε όλη την ΕΕ, ώστε να «αποφεύγεται η συγκέντρωση αποφάσεων σε ένα επίπεδο», «να προωθηθεί η αμοιβαία ευθύνη όλων των επιπέδων διοίκησης», «να κατακτιέται η δημοκρατική νομιμότητα των ενδιαφερόμενων φορέων με στόχο να διασφαλίζεται ότι χαράσσεται και υλοποιείται η πολιτική της ΕΕ στο πλέον κοντινό προς τον πολίτη επίπεδο διοίκησης».

Στην πραγματικότητα αναφέρονται στη δημιουργία θεσμών - οργάνων της Τοπικής Διοίκησης κοινών σε όλη την ΕΕ που να συμμετέχουν στην προώθηση της πολιτικής της ΕΕ ενιαία, αλλά και με προσαρμογή στις ιδιαιτερότητες - δυνατότητες της κάθε περιοχής. Ταυτόχρονα, μέσω της «αμοιβαίας ευθύνης», να γίνει διάχυση των ευθυνών για την αντιλαϊκή πολιτική και μέσω της δημοκρατικής νομιμότητας να μπορούν νόμιμα τα μονοπώλια και διάφοροι φορείς τους (ΜΚΟ κλπ.) να συμμετέχουν άμεσα και να καθορίζουν τη λήψη αποφάσεων και στο επίπεδο της Τοπικής Διοίκησης.

Προσαρμογή από το σχέδιο «Καλλικράτης»:

Αυτά τα «όργανα διαβούλευσης» θεσπίζονται από το σχέδιο και αφορούν όργανα όπως η Εκτελεστική Επιτροπή, ο ρόλος του αντιδημάρχου και αντιπεριφερειάρχη, η Οικονομική Επιτροπή, η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, ο συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης, η δημιουργία ινστιτούτου για τις νησιωτικές πολιτικές και τις απομακρυσμένες περιοχές.

Τόνωση της συμμετοχικής δημοκρατίας, της διαφάνειας, της λογοδοσίας και εφαρμογή μιας ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Πρόκειται για θεσμούς και τεχνικά εργαλεία που στοχεύουν στον εξωραϊσμό της αντιλαϊκής πολιτικής της ΕΕ και των κομμάτων της, στον αποπροσανατολισμό των λαϊκών στρωμάτων από την πραγματική αιτία των προβλημάτων του, στην ενσωμάτωση των λαϊκών στρωμάτων στην πολιτική της ΕΕ, στην καλλιέργεια της ψευδαίσθησης ότι συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων για τη ζωή τους, ότι μέσα από το διαδίκτυο, στημένες επιτροπές και συμβούλια θα μπορεί να γίνεται έλεγχος των κερδοσκόπων και αυτών που αυθαιρετούν.

Προσαρμογή από το σχέδιο «Καλλικράτης»:

Αυτά προωθούνται μέσα από την πρόβλεψη για τη δημιουργία της Επιτροπής Διαβούλευσης, το συμβούλιο μεταναστών και με την υιοθέτηση και εγκατάστασης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (διασυνδεδεμένα πληροφοριακά συστήματα). Επιπλέον σε αυτά προσθέτουμε τα υπάρχοντα συμβούλια νέων, τα τοπικά δημοψηφίσματα, συνελεύσεις κατοίκων κλπ.

Ειδικά για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση γίνεται μεγάλη αναφορά, αφού θα χρησιμοποιηθεί με πολλαπλούς τρόπους για την προώθηση της πολιτικής της ΕΕ, των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων σε όλους τους τομείς της οικονομίας και της κοινωνικής ζωής (από τις συναλλαγές των λαϊκών στρωμάτων και των επιχειρήσεων με το κράτος, την προώθηση της πράσινης ανάπτυξης, την υποτιθέμενη διαφάνεια, τη διά βίου εκπαίδευση κλπ.).