Ενας ισχυρός μετασεισμός 7,2 Ρίχτερ συγκλόνισε τη Χιλή την Πέμπτη και μάλιστα την ώρα που γινόταν η ορκωμοσία του νέου Πρόεδρου Σεμπαστιάν Πινιέρα, καθώς ήταν ο νικητής του δεύτερου γύρου των εκλογών στις 18 Γενάρη, ως υποψήφιος της «Συμμαχίας για τη Χιλή» (Alianza por Chile), έναντι του πρώην Προέδρου υποψήφιου της «Συμφωνίας Κομμάτων για τη Δημοκρατία» (Concertaciοn de Partidos por la Democracia) - συνεργασία σοσιαλδημοκρατών και χριστιανοδημοκρατών - Εντουάρδο Φρέι.

Εντούτοις, ο μετασεισμός ήταν που έθεσε το στίγμα της νέας προεδρίας, υπογραμμίζοντας ότι το «θαύμα της Χιλής» θάφτηκε κάτω από τα συντρίμμια του σεισμού των 8,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ της 27ης Φλεβάρη. Το υποτιθέμενο «θαύμα» δεν ήταν περισσότερο από το χαρακτηρισμό που συνόδευε για χρόνια τη Χιλή, ως παράδειγμα προς μίμηση όσον αφορά τα ευεργετικά αποτελέσματα της οικονομίας των σαρωτικών καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που προωθήθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος από τον Αουγκούστο Πινοτσέτ και με ιθύνοντα νου τα «παιδιά» της Σχολής του Σικάγο και του Μίλτον Φρίντμαν. Για την ακρίβεια, η Χιλή έγινε το εργαστήριο των πειραμάτων της ασυδοσίας της «ελεύθερης αγοράς» που επέβαλε τις σαρωτικές καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις σε οικονομικό επίπεδο και πλήρη καταστολή των εργασιακών, πολιτικών, κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων, δηλαδή τη χούντα Πινοτσέτ.

Είναι χαρακτηριστικό, δε, ότι εξαιτίας του μικρού αριθμού των νεκρών τα διεθνή ΜΜΕ έπλεκαν τα εγκώμια για την κυβέρνηση της Χιλής, όσον αφορά την αντιμετώπιση αλλά και τις υποδομές, ενώ άρθρο της εφημερίδας «Wall Street Journal» προχώρησε ένα βήμα ακόμη αναφέροντας ότι «σίγουρα το πνεύμα του Μίλτον Φρίντμαν περιπλανιέται προστατευτικά πάνω από τη Χιλή»...

Τα πάντα στο βωμό της προπαγάνδας υπέρ του καπιταλιστικού συστήματος: Αγνόηση και στρέβλωση της πραγματικότητας, η οποία είναι αδυσώπητη και στην περίπτωση της Χιλής, αν και προσπάθησε να αποκρυβεί αριστοτεχνικά σε αντίθεση με την Αϊτή. Στην περίπτωση της Χιλής, το «μοντέλο» έπρεπε να στηριχθεί με κάθε δυνατό μέσο και τρόπο, ενώ στην περίπτωση της Αϊτής θα έπρεπε να τονιστεί τόσο η καταστροφή, ώστε να καταστεί απολύτως αναγκαίος και λογικός ο «ανθρωπιστικός ιμπεριαλισμός» που επιχειρείται να επιβληθεί.

Ετσι, τα διεθνή ΜΜΕ εντέχνως προσπάθησαν να αποκρύψουν το εύρος των καταστροφών, αλλά ακόμη και των νεκρών. Είναι χαρακτηριστικό ότι εντελώς ξαφνικά ο αριθμός των νεκρών μειώθηκε κατά το ήμισυ: Από τους 802 που ήταν μέχρι την πρώτη βδομάδα και τον άγνωστο αριθμό των αγνοουμένων εντελώς ξαφνικά ο επίσημος αριθμός έχει φτάσει στους 469 με τις τελευταίες επίσημες ανακοινώσεις υπό το σκεπτικό ότι οι νεκροί έχουν αναγνωριστεί. Μέχρι σήμερα, οι επίσημες αρχές αποφεύγουν να δώσουν αριθμητικά στοιχεία για το σύνολο των μη αναγνωρισμένων σορών και των αγνοουμένων. Συνεπώς, ουδείς ξέρει, ή, καλύτερα, ποτέ κανείς δε θα μάθει, τον πραγματικό αριθμό των νεκρών.

Εκείνο όμως που δεν έγινε δυνατό να αποκρυβεί είναι η οργή που συνεχίζει να συσσωρεύεται. Δύο βδομάδες μετά το σεισμό, η έλλειψη τροφίμων, νερού, καυσίμων, ακόμη και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης έχουν φέρει στα όριά τους τους κατοίκους της Κονσεπσιόν και της ευρύτερης κεντρικής Χιλής που επλήγη από το σεισμό. «Δυσκολίες» εξαιτίας των καταστρεπτικών πληγμάτων του σεισμού κατά τα διεθνή ΜΜΕ, «αδιαφορία» κατά κάποιες επικριτικές φωνές.

Εντούτοις, η εμφανιζόμενη ως «αδιαφορία» και «ανικανότητα» της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση του σεισμού αποκάλυψε το τεράστιο κοινωνικό και ταξικό χάσμα της χιλιάνικης κοινωνίας: Οι πληγέντες ανήκουν στα φτωχότερα και πλέον καταπιεσμένα στρώματα, στις παράκτιες περιοχές κυρίως όπου ολόκληροι οικισμοί εξαφανίστηκαν από τα αλλεπάλληλα τσουνάμι (πλοία και αλιευτικά βρέθηκαν μέχρι και 2 χιλιόμετρα μέσα στη στεριά).

Η Χιλή παραμένει μια από τις χώρες με την πλέον άνιση κατανομή εισοδήματος στον κόσμο, όπου η οικονομική ελίτ συγκεντρώνει στα χέρια της το 51,03% του εθνικού πλούτου, ενώ το 54% των εργαζομένων ζει με 355 ευρώ το μήνα και η επίσημη ανεργία στο 9,7%. Οσο για τη φτώχεια, βρίσκεται στο 13,7% με βάση τα τελευταία επίσημα στοιχεία του 2006, αλλά ...σύμφωνα με το Programa Economico Libertad y Desarollo το πραγματικό ποσοστό είναι στο 29%, ενώ για τον Χουάν Κάρλος Φέρες της Οικονομικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (UNECLAC), εάν γινόταν χρήση των εργαλείων και ορίων που χρησιμοποιούν οι περισσότερες ανεπτυγμένες καπιταλιστικά χώρες - η Χιλή εντάσσεται σε αυτές, είναι μέλος της G20 και πρόσφατα έγινε μέλος του ΟΟΣΑ - το ποσοστό θα ήταν στο 27%.

Επρόκειτο για έναν «κοινωνικό σεισμό» που αποκάλυψε «μία κατακερματισμένη κοινωνία, κοινωνικά διχασμένη, με έναν πληθυσμό που αισθάνεται αποκλεισμένος», φέρεται να έχει δηλώσει η κοινωνιολόγος Λουτσία Ντάμερτ.

Ενας διχασμός που αποτυπώθηκε και στις ζημιές του σεισμού: Φτωχογειτονιές του Σαντιάγο και κεντρική Χιλή. Παρ' όλη τη φιλολογία στα διεθνή ΜΜΕ περί του «αυστηρού» αντισεισμικού κανονισμού στη Χιλή - σημειωτέον ήταν η κυβέρνηση της «Λαϊκής Ενότητας» υπό τον Σαλβαδόρ Αλιέντε που τον θέσπισε το 1972 - αυτός εφαρμόστηκε επιλεκτικά και με ταξικά κριτήρια, δηλαδή για τις κατοικίες και τις επιχειρήσεις των πλουσίων, όχι για τα σπίτια και τις γειτονιές της εργατικής τάξης και των φτωχών. Τα σπίτια των φτωχών κατέρρευσαν ή διαλύθηκαν από τα τσουνάμι και παρασύρθηκαν στη θάλασσα, ενώ, αντίθετα, εκείνα των πλουσίων άντεξαν το σεισμό.

Οσο για τις υποδομές που υπέστησαν τεράστιο πλήγμα, δεν «άντεξαν». Αντεξαν όσες είχαν γίνει πριν τη δικτατορία Πινοτσέτ, ενώ μεγάλα δημόσια έργα που δόθηκαν σε τεχνικές κατασκευαστικές εταιρείες κατέρρευσαν σαν χάρτινοι πύργοι, αναδεικνύοντας το εύρος των κακοτεχνιών που έλαβαν χώρα στο βωμό του κέρδους. Βέβαια, κατά τον απερχόμενο υπουργό Δημοσίων Εργων Σέρχιο Μπιτάρ «άντεξαν» και οι εργασίες για την ανοικοδόμηση δρόμων, αεροδρομίων, φραγμάτων και καναλιών, την αποκατάσταση της υδροδότησης στις αγροτικές ζώνες και την αποκατάσταση των παράκτιων οικισμών, αλλά και των λιμανιών θα χρηματοδοτηθούν από εξωτερικό δανεισμό ...αν και, όπως ανέφερε πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας «El Ciudadano», τα κέρδη από την εκμετάλλευση του χαλκού της Χιλής ξεπερνούν συνολικά τα 70 δισ. δολάρια, ποσό υπερδιπλάσιο αυτού που θα απαιτούνταν για να επανέλθει η χώρα στην κατάσταση που βρισκόταν πριν τον καταστροφικό σεισμό.

Από την άλλη πλευρά, όμως, ουδεμία αδιαφορία ή βραδυπορία σημειώθηκε στην άμεση αποστολή χιλιάδων στρατιωτών για τον «έλεγχο» του πληθυσμού και την αντιμετώπιση των «ταραχών και του πλιάτσικου»...

Η Κονσεπσιόν, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Χιλής, εξακολουθεί να βρίσκεται υπό τον έλεγχο των 14.000 στρατιωτών και εξακολουθεί να επιβάλλεται απαγόρευση της κυκλοφορίας - μετά την άρση της επιβολής στρατιωτικού νόμου στις 2 Μάρτη ίσχυε 18ωρη απαγόρευση κυκλοφορίας, ενώ από το περασμένο Σάββατο μειώθηκε σε 13 ώρες και ισχύει επ' αόριστον.

Παρά την εντατική καμπάνια δαιμονοποίησης των ανθρώπων που προέβησαν σε «πλιάτσικο» από τα ΜΜΕ, το 26% όσων ρωτήθηκαν στις δημοσκοπήσεις για το θέμα είπαν ότι οι ενέργειες αυτές ήταν δικαιολογημένες, με δεδομένες τις συνθήκες.

Και όμως, όλες τις μέρες που ακολούθησαν το σεισμό, τα καπιταλιστικά ΜΜΕ, εντός κι εκτός Χιλής, υπερπρόβαλαν τα κρούσματα «πλιάτσικων» και «βανδαλισμών», καταδικάζοντας, σε σχεδόν όλες τις περιπτώσεις, τις πράξεις απελπισίας πεινασμένων, άστεγων και αβοήθητων φτωχών ανθρώπων. Αλλά, για πάνω από 30 χρόνια, αυτά τα ΜΜΕ δεν είχαν τίποτα να πουν για το πλιάτσικο του εθνικού πλούτου της Χιλής από τις πολυεθνικές μεταλλευτικές εταιρείες. Αυτό το πλιάτσικο οφείλεται στην ιδιωτικοποίηση των περισσότερων ορυχείων στη χώρα από τον Πινοτσέτ, και συνεχίστηκε από αλλεπάλληλες χριστιανοδημοκρατικές - σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις της Concertaciόn, περιλαμβανομένης και αυτής της Προέδρου Μπατσελέτ. Πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού επωφελήθηκε από τις ιδιωτικοποιήσεις και τις πολιτικές που επιβλήθηκαν, ενώ, αντίθετα, η μεγάλη πλειοψηφία είδε το βιοτικό της επίπεδο να κατακρημνίζεται.

Αφότου το καθεστώς Πινοτσέτ έπεσε, η εργατική τάξη στη Χιλή πασχίζει να διεκδικήσει τα βασικά της δικαιώματα. Το μισό εργατικό δυναμικό υποαπασχολείται, και το ποσοστό των συνδικαλισμένων εργαζόμενων και των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας έχει μειωθεί. Αυτό συμβαίνει διότι η αντεργατική νομοθεσία που είχε επιβληθεί από το καθεστώς του Πινοτσέτ βρίσκεται ακόμα σε ισχύ. Επί δυο δεκαετίες, οι «κεντρο-αριστερές κυβερνήσεις» δεν έκαναν τίποτα για να το αλλάξουν. Ούτε το δικαστικό σύστημα, ούτε το εκλογικό. Οταν δε οι κυβερνήσεις της Concertaciόn κλήθηκαν να αποφασίσουν εάν θα στήριζαν τις διεκδικήσεις των ιθαγένικων κοινοτήτων για την ανάκτηση του ελέγχου των φυσικών πόρων στα εδάφη τους, εργατικές και κοινωνικές διεκδικήσεις ή τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου, τάχθηκαν σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις με το δεύτερο.

Ηδη, από την αρχή της θητείας της, το 2006, η Μπατσελέτ αντιμετώπισε εντεινόμενες κοινωνικές εντάσεις, αρχής γενομένης με τις μαζικές κινητοποιήσεις μαθητών, φοιτητών και δασκάλων που ζητούσαν δωρεάν μετακινήσεις και υπερασπίζονταν το δικαίωμά τους στην δωρεάν Παιδεία. Ενώ τη σκυτάλη πήραν οι εργαζόμενοι στην Υγεία και στα μεταλλεία, ενώ η ίδια η Πρόεδρος Μπατσελέτ παρενέβη, προκειμένου να σταματήσει την απεργιακή κινητοποίηση των εργαζομένων στην CODELCO λίγο πριν το δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών επισείοντας τον «μπαμπούλα» Πινιέρα που είχε εξαγγείλει τη μερική ιδιωτικοποίησή της.

Η δυσαρέσκεια αυτών και άλλων ομάδων του πληθυσμού οδήγησαν στην εκλογική ήττα της Concertaciόn το Δεκέμβρη και στη νίκη του Σεμπαστιάν Πινιέρα, ενός από τους πλουσιότερους ανθρώπους στη Λατινική Αμερική, μεγιστάνα των ΜΜΕ, που ανέλαβε την εξουσία υποσχόμενος να επεκτείνει τις πολιτικές της «ελεύθερης» αγοράς και της «απορρύθμισης».

Ενδεχομένως, η επιστροφή του στρατού στην κεντρική σκηνή θα μπορούσε να είναι «δώρο» αβροφροσύνης προς την κυβέρνηση Πινιέρα ή πρόβα τζενεράλε για την καταστολή και το ρόλο ελέγχου του πληθυσμού που βρίσκεται στα πρόθυρα της έκρηξης.