Την ίδια στιγμή που εκπρόσωποι 160 χωρών του πλανήτη συζητούν για τις κλιματικές αλλαγές και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, στην Ευρώπη η κοινή γνώμη είναι στραμμένη και πάλι στη νόσο των τρελών αγελάδων, με αφορμή τα όσα διαδραματίστηκαν αυτή τη φορά στη Γαλλία. Μια χώρα, που, υποτίθεται, είχε πάρει αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση μιας ιστορίας, που, όπως φαίνεται, θα ταλανίσει για μεγάλο διάστημα ακόμη την ανθρωπότητα και οι λίστες των θυμάτων - καταναλωτών θα μεγαλώνουν εφιαλτικά, χωρίς να ιδρώνει ουσιαστικά το αυτί κανενός υπευθύνου. Ακόμα και εκείνων που είναι περιτυλιγμένοι με πράσινους μανδύες -προς άγραν ψήφων - μια και οι διαμορφωτές γνώμης έχουν καταλήξει ότι η «οικολογία» εξακολουθεί να πουλά στους ψηφοφόρους.

Η υπόθεση με τις τρελές αγελάδες ξεκινά ουσιαστικά τη δεκαετία του εβδομήντα, όταν οι βιομηχανίες παραγωγής ζωοτροφών αποφασίζουν (χωρίς, ως συνήθως, να πάρουν τη γνώμη και την άδεια κανενός) την παραγωγή ζωικών αλεύρων, ακόμα και από κουφάρια ζώων και, μάλιστα, χωρίς υψηλές θερμοκρασίες, για να μειωθεί ακόμα περισσότερο το κόστος. Στα μέσα της δεκαετίας του ογδόντα, για πρώτη φορά στη Βρετανία, καταγράφεται η περίπτωση μιας αγελάδας με συμπτώματα εγκεφαλοπάθειας. Τον επόμενο χρόνο (1986) παρόμοια φαινόμενα αυξήθηκαν στην ίδια χώρα και επιστημονικές μελέτες επισημαίνουν τους κινδύνους από τις εν λόγω ζωοτροφές. Η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση τότε (και οι μετέπειτα σοσιαλφιλελεύθερες) αποφασίζει κάτω από την πίεση του «πολιτικού κόστους» να απαγορεύσει τη χρήση αυτής της διατροφής, αλλά αφήνει ελεύθερη την εξαγωγή των αλεύρων αυτών, για να μη ζημιωθούν οι εταιρίες παρασκευής τους. Ομως, η ζημιά έχει γίνει κι ο εφιάλτης μιας θανατηφόρας ασθένειας πλανιέται πάνω από τα πιάτα των καταναλωτών. Πριν από τέσσερα χρόνια κι ενώ τα κρούσματα συνεχίζονται, η ΕΕ απαγορεύει την εξαγωγή κρέατος και βοοειδών από τη Μεγάλη Βρετανία και σφάζονται 4 εκατομμύρια βοοειδή. Ομως, το καλοκαίρι του 1999, η απαγόρευση αίρεται. Μόνες χώρες που δεν αποδέχονται την εισαγωγή κρεάτων από τη χώρα αυτή είναι η Γερμανία και η Γαλλία, αλλά μετά από παρέμβαση της Κομισιόν αναγκάζονται να υποχωρήσουν. Το φθινόπωρο όμως, εμφανίζονται νέα κρούσματα στη Γαλλία και η συζήτηση αναθερμαίνεται.

Η μόνη παρέμβαση της ΕΕ ήταν να θεσπίσει μια Οδηγία, που η εφαρμογή της ξεκίνησε την 1^η Οκτώβρη του 2000 (σ.σ. η Ελλάδα έσπευσε να την εφαρμόσει πριν από λίγες μέρες, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά την έγνοια της για τους πολίτες), βάσει της οποίας απαγορεύεται η κατανάλωση εντέρων, μυελού και κεφαλιών, επειδή, υποτίθεται, είναι τα πλέον ύποπτα τμήματα των ζώων για τη μετάδοση της ασθένειας. Αλλά μέχρι εκεί. Οι έλεγχοι παραμένουν υποτυπώδεις.

Κι αν λάβουμε υπόψη μας τον πληθυσμό των βοοειδών των χωρών της ΕΕ, είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τι ακριβώς τρώμε. Αν τώρα συνυπολογίσουμε τις υπάρχουσες διατροφικές συνήθειες - που κι αυτές επιβλήθηκαν - το πιάτο μας είναι πραγματικά ένα εν δυνάμει κοκτέιλ θανάτου. Ας θυμηθούμε τα κοτόπουλα με τις διοξίνες, τα ψάρια(;) από τις ιχθυοκαλλιέργειες (σ.σ. η πάχυνση των οποίων ακολουθεί το ίδιο μοντέλο με τα βοοειδή), τους κινδύνους από τα διάφορα αναψυκτικά τύπου ΚΟΛΑ, τη μεταλλαγμένη σόγια, τα δηλητηριασμένα από τα φυτοφάρμακα φρούτα και τόσα άλλα. Ενα κοκτέιλ, σερβιρισμένο από τις πολυεθνικές τροφίμων, που θησαυρίζουν σε βάρος της υγείας μας, η οποία βρίσκεται στο έλεός τους, μια και έχουν τη δυνατότητα να ελέγχουν, όχι απλώς τις αλυσίδες των καταστημάτων, αλλά και πολιτικούς και κυβερνήσεις. Ο «παράδεισος» της ελεύθερης αγοράς, που με τόση υπερηφάνεια διαφημίζουν οι υπερασπιστές του πιο εξαχρειωμένου συστήματος. Του καπιταλισμού. Κέρδη, κέρδη, κέρδη, το σύνθημά τους. Κι όταν τίθεται το ερώτημα «τι γίνεται με τους ανθρώπους;», σφυρίζουν κλέφτικα, όταν δεν ξερνούν οχετούς σε βάρος όλων όσων αντιστέκονται σ' αυτήν τη ζοφερή πραγματικότητα.

Ευτυχώς, θύματα δεν έχουμε θρηνήσει ακόμα. Αυτό, όμως, είναι εντελώς συμπτωματικό. Κι ο λόγος είναι απλός. Οι εισαγωγές κρεάτων από τις «ύποπτες» χώρες συνεχίζονται, την ίδια στιγμή που αφανίζεται ο ζωικός μας πλούτος. Κι ενώ η Ελλάδα στο παρελθόν έκανε εξαγωγές κρέατος, σήμερα αναγκάζεται να εισάγει, ύστερα από τις άθλιες συμφωνίες που υπέγραψε για να γίνει μέλος της ΕΟΚ. Κάτι ανάλογο με την αγροτική παραγωγή. Πέρα, όμως, από την απευθείας εισαγωγή κρεάτων, έχουμε και τις «πολιτογραφήσεις», ως ελληνικών, ξένων ζώων ύστερα από κάποιους μήνες διαμονής τους στη χώρα μας. Κάτι ανάλογο με τους ξένους αθλητές - κι άντε ο καταναλωτής να βγάλει άκρη. Τα ζωικά άλευρα εξακολουθούν να εισάγονται και οι έλεγχοι είναι υποτυπώδεις έως ανύπαρκτοι. Ειδικά κέντρα υπάρχουν δύο. Το εξής ένα: Της Κτηνιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης, μια και το αντίστοιχο της Λάρισας δεν είναι ακόμα πλήρες. Η κ. Παπανικολάου, ως υπεύθυνη του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων, ζητά υπομονή άλλον ένα χρόνο, για να στελεχωθούν οι υπηρεσίες της. Οσο για τα τεστ, γίνονται δειγματοληπτικά και αφορούν ένα πολύ μικρό ποσοστό ζώων. Ενώ θα μπορούσαν να γίνονται σε όλα τα ζώα με κόστος μόνο 11.000 δρχ., αν αληθεύει η πληροφορία αυτή που ήρθε από τις Βρυξέλλες. Αλλά...

Η κρίση με τα τρόφιμα είναι, ουσιαστικά, κρίση της ασυδοσίας της ελεύθερης αγοράς, δηλαδή κρίση του καπιταλιστικού συστήματος και ως τέτοια δεν μπορεί να θεραπευτεί από την ίδια την αγορά. Είδαμε και τα μη μέτρα πριν από τέσσερις μέρες από το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας. Θα μπορούσαν, λ.χ., άμεσα να απαγορευτούν για οποιαδήποτε χρήση τα ζωικά άλευρα και να γίνονται τεστ σε όλα τα ζώα. Αυτό που πρέπει να γίνει άμεσα, είναι να ξανατεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων η παραδοσιακή (βιολογική) κτηνοτροφία και να δοθούν ισχυρά κίνητρα προς αυτήν την κατεύθυνση. Κυρίως, όμως, πρέπει να αποκτήσουμε καταναλωτική συνείδηση και να επιστρέψουμε στη μεσογειακή διατροφή, που είναι η μόνη που μπορεί να μας βγάλει από τα αδιέξοδα, που μας έχουν οδηγήσει οι πολιτικοί - ντίλερ των πολυεθνικών. Αλλιώς θα παρακολουθούμε έντρομοι τα βραδινά δελτία ειδήσεων με τις νέες καταχωρήσεις των θυμάτων και θα τα βάζουμε «με το κακό το ριζικό μας» για να θυμηθούμε και τον ποιητή.