Παρελθόν θα αποτελεί ό,τι ξέραμε μέχρι σήμερα για την εκπαίδευση και εργασία (ακόμα και σε σχέση με τη σημερινή τους κατάντια), εάν περάσουν τα σχέδια της κυβέρνησης για τη Διά Βίου Μάθηση. Μια ματιά μόνο στην «Ενδεικτική κατάταξη μαθησιακών δραστηριοτήτων στις τρεις μορφές μάθησης», όπως διατυπώνονται σε συνοδευτικό κείμενο του «πλαισίου αρχών και στόχων» για τη Διά Βίου Μάθηση που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Παιδείας, αποδεικνύει ότι ετοιμάζουν μια διά βίου γαλέρα, από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής μας! Το συγκεκριμένο «πλαίσιο αρχών και στόχων» είναι το προσχέδιο νόμου για τη Διά Βίου Μάθηση που πρωτοπαρουσιάστηκε σε «κοινωνικούς φορείς» στις αρχές Γενάρη. Το νέο σχέδιο δόθηκε στη δημοσιότητα και στο διαδίκτυο για τη λεγόμενη «διαβούλευση» μέχρι τις 17 Φλεβάρη.

Οι τρεις μορφές μάθησης, σύμφωνα με το συνοδευτικό κείμενο του υπουργείου, είναι οι παρακάτω:

1. Τυπική εκπαίδευση: Είναι η εκπαίδευση όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα και πραγματοποιείται στο σχολείο και στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Σύμφωνα με το υπουργείο, οδηγεί στην «απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο από τις επίσημες αρχές».

2. Μη τυπική εκπαίδευση: Πραγματοποιείται σε «οργανωμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο» και «μπορεί να οδηγήσει (αλλά όχι αναγκαστικά) στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο». Για παράδειγμα, μη τυπική εκπαίδευση θεωρούνται τα μαθήματα σε φροντιστήρια (για ξένες γλώσσες, χειρισμό Η/Υ), τα μαθήματα σε ωδεία και σχολές χορού, η παρακολούθηση προγραμμάτων ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης κ.ά.

3. Ατυπη μάθηση: «Δεν πραγματοποιείται σε εκπαιδευτικό πλαίσιο, αλλά είναι ενταγμένη στο πλαίσιο επαγγελματικών δραστηριοτήτων, ελεύθερου χρόνου, κοινωνικών, αθλητικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Προς το παρόν δεν αναγνωρίζεται και δεν πιστοποιείται». Τι περιλαμβάνει; Τα πάντα, από «τις οδηγίες από μέλος της οικογένειας για την προετοιμασία εργασίας για το σχολείο», τη «μάθηση ως αποτέλεσμα επίσκεψης σε μουσείο» μέχρι «τη συμμετοχή σε μια περιβαλλοντική, πολιτική ή κοινωνική οργάνωση»!

Ο διαχωρισμός αυτός δεν αποτελεί πρωτοτυπία της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά είναι, εδώ και χρόνια, διατυπωμένος στρατηγικός στόχος της ΕΕ και του κεφαλαίου. Οι παραπάνω τρεις μορφές μάθησης θα είναι στην ουσία ένα σύνολο «προσόντων», το οποίο θα αξιολογείται συνολικά και θα πρέπει να ανανεώνεται διαρκώς, για να βρει κάποιος δουλειά ή για να τη διατηρήσει. Οπως διατυπώνεται στο κείμενο του υπουργείου, κατεύθυνση για το Εθνικό Δίκτυο Διά Βίου Μάθησης είναι η «σαφής διασύνδεση των επιμέρους μορφών της εκπαίδευσης και κατάρτισης (αρχικής και συνεχιζόμενης, τυπικής, μη τυπικής και άτυπης)». Στόχος είναι «η συγκρότηση ενιαίου εθνικού πλαισίου αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων και πιστοποίησης γνώσεων, δεξιοτήτων, ικανοτήτων».

Στο κείμενο του υπουργείου ορίζεται ότι: Μετατρέπεται το Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης (ΕΚΕΠΙΣ) σε «εθνικό επιτελικό φορέα πιστοποίησης», που θα νομιμοποιεί κάθε έμπορο της γνώσης, δίνοντάς του υπόσταση με κρατική σφραγίδα. Θα πιστοποιούνται, δηλαδή, τα ΙΕΚ, τα ΚΕΚ, τα κολέγια, τα σεμινάρια που διοργανώνονται κ.ά. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αναβάθμιση του Εθνικού Κέντρου Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΚΕΠ), ώστε οι νέοι να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.

Παράλληλα, συγκροτείται μέσα στο 2010 το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων, «με στόχο τη συνολική θεώρηση της μάθησης και έμφαση στα αποτελέσματα των μαθησιακών δραστηριοτήτων, τα οποία κατανέμονται σε τρεις γενικές κατηγορίες: γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες». Η δημιουργία του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων είναι απαραίτητη προϋπόθεση, για τη «νέα» αντίληψη για τη μόρφωση και την αποτύπωση της τυπικής, μη τυπικής και άτυπης μάθησης. Ολες οι παραπάνω «δραστηριότητες» θα καταγράφονται στο Ατομικό Μητρώο Διά Βίου Μάθησης, το οποίο θα έχει κάθε εργαζόμενος.

Νέο στοιχείο είναι η ενίσχυση του ρόλου του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ). Να σημειώσουμε ότι στο ΕΑΠ κάθε θεματική ενότητα κοστίζει 700 ευρώ. Για να πάρεις πτυχίο (π.χ. «Ευρωπαϊκού Πολιτισμού»), πρέπει να έχεις ολοκληρώσει με επιτυχία 12 ενότητες και να έχεις πληρώσει 8.400 ευρώ!