Κυριακή 10 Γενάρη 2010
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 12
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Τα σχέδια της κυβέρνησης για τον «Καποδίστρια 2»

Ο «Ρ» αποκαλύπτει ορισμένα βασικά ζητήματα απ' όσα προβλέπει το σχέδιο που θα δώσει η κυβέρνηση για διαβούλευση σε λίγες μέρες

Η αύξηση του μεγέθους των δήμων και οι περιφέρειες ενισχύουν την επιχειρησιακή δυνατότητα δράσης των μονοπωλιακών ομίλων
Η αύξηση του μεγέθους των δήμων και οι περιφέρειες ενισχύουν την επιχειρησιακή δυνατότητα δράσης των μονοπωλιακών ομίλων
Η κυβέρνηση έχει πάρει τις τελικές της αποφάσεις. Η φιλοσοφία της ...νέας «Τοπικής Αυτοδιοίκησης» έχει οριστικοποιηθεί. Σε λίγες μέρες θα ξεκινήσει η περιβόητη διαβούλευση για το νέο σχέδιο «Καποδίστρια» και πριν το καλοκαίρι το σχετικό νομοσχέδιο θα έχει γίνει νόμος του κράτους, ώστε να εφαρμοστεί στις προσεχείς τοπικές εκλογές.

Η νέα διοικητική μεταρρύθμιση όπως προκύπτει από το τελικό κείμενο που η κυβέρνηση προωθεί για διαβούλευση, είναι ένα ακόμα εργαλείο ώστε μέσω της Τοπικής Διοίκησης να προωθηθεί άμεσα η στρατηγική των ιδιωτικοποιήσεων, οι «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις, η συγκεντροποίηση του κεφαλαίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι με τη νέα δομή η μεταφορά αρμοδιοτήτων του κράτους στις περιφέρειες και τους δήμους και η υλοποίησή τους θα επιβαρύνουν παραπέρα το λαό, στη βάση της λογικής της ανταποδοτικότητας ή της επιχειρηματικότητας, ενώ διαλύεται κάθε έννοια ενιαίου χαρακτήρα που πρέπει να έχουν τομείς όπως η Υγεία - Πρόνοια και η Παιδεία.

Επιπλέον, αυτές οι αλλαγές, η αύξηση του μεγέθους των νέων δήμων και οι περιφέρειες, έχουν να κάνουν με τη δημιουργία νέων μηχανισμών, τέτοιων που θα τους δίνεται η δυνατότητα για αυξημένη επιχειρησιακή ικανότητα, για συνεργασίες με μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους, που θα μπορούν πιο ευέλικτα τώρα να αναλαμβάνουν έργα υποδομής και τομείς υπηρεσιών με τη λογική των ληστρικών συμβάσεων παραχώρησης και των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Τώρα πλέον (πέρα από τα μεγάλα έργα, δρόμους, λιμάνια, γέφυρες) νοσοκομεία, σχολεία, παιδικοί σταθμοί, φοιτητικές εστίες, πυροσβεστικοί σταθμοί, αστυνομικά τμήματα, διοικητήρια, χώροι στάθμευσης κλπ. όλα θα γίνονται με ΣΔΙΤ. Ο λαός τα χρυσοπληρώνει ως φορολογούμενος και ως «χρήστης» και το κεφάλαιο θα θησαυρίζει.

Ακριβώς αυτά περιγράφονται στο σχέδιο της κυβέρνησης που αποκαλύπτει σήμερα ο «Ρ». Ας δούμε, συγκεκριμένα, μερικές από τις βασικές προβλέψεις αυτών των σχεδιασμών:

Ο νέος «Καποδίστριας»

Σύμφωνα με αυτούς, η νέα «τοπική αυτοδιοίκηση» θα δομείται σε δύο επίπεδα: Στο επίπεδο των δήμων και στο επίπεδο των περιφερειών (περιφερειακή αυτοδιοίκηση). Οι νομαρχίες θα καταργηθούν και θα υπάρχουν μόνο ως διοικητική υποδιαίρεση των περιφερειών. Ο αριθμός των περιφερειών που θα συγκροτούν την περιφερειακή αυτοδιοίκηση δεν έχει καθοριστεί. Ενδέχεται να παραμείνουν ως έχουν οι σημερινές 13 περιφέρειες ή ο αριθμός τους να αυξηθεί ελαφρώς. Δεν αποκλείεται, όμως, να ακολουθήσουν τη διαίρεση του ΕΣΠΑ (Επιχειρησιακό Σχέδιο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και ο αριθμός των περιφερειών να περιοριστεί στις έξι.

Η κυβέρνηση κρατά ανοικτό αυτό το ζήτημα, ώστε μέσα από τη διαβούλευση να ζυγίσει τις αποφάσεις της στη βάση των τοπικών αντιδράσεων που ενδεχομένως θα υπάρξουν. Την ίδια πρακτική ακολουθεί και στο ζήτημα της συνένωσης των δήμων από την οποία θα προκύψουν οι νέοι ΟΤΑ Α' βαθμού. Χωροταξική διάταξη των νέων δήμων και περιφερειών το κυβερνητικό σχέδιο δεν περιέχει. Ο προσανατολισμός είναι οι νέοι δήμοι σε αριθμό να κινούνται γύρω στο 1/3 των σημερινών (περί τους 350 νέους δήμους από 1.034 που είναι σήμερα). Δεν αποκλείεται όμως οι συνενώσεις να δώσουν ένα μεγαλύτερο αριθμό νέων δήμων (από 380 έως 450). Τέλος, το σχέδιο προβλέπει οι δευτεροβάθμιες αυτοδιοικήσεις σε Αττική και Θεσσαλονίκη να έχουν μητροπολιτικό χαρακτήρα και να διέπονται από ειδικό καθεστώς. Η νέα περιφερειακή - μητροπολιτική αυτοδιοίκηση στην Αττική θα ταυτίζεται με τα όρια της σημερινής περιφέρειας Αττικής, ενώ στη Θεσσαλονίκη «τα όρια της περιφερειακής μητροπολιτικής αυτοδιοίκησης θα καθοριστούν στο μέλλον».

Το εκλογικό σύστημα με το οποίο θα γίνονται οι τοπικές εκλογές αλλάζει. Το σημερινό που δίνει τη δυνατότητα της εκλογής των τοπικών αρχόντων, εφόσον πάρουν το 42%, από την πρώτη Κυριακή, καταργείται. Στη θέση του επανέρχεται το 50% + 1 που, από την πείρα του παρελθόντος στις περισσότερες περιπτώσεις, οδηγεί σε δεύτερη εκλογική αναμέτρηση ανάμεσα στον πρώτο και στον δεύτερο (σε ψήφους) υποψήφιο τοπικό άρχοντα, με τον νικητή αυτού του δεύτερου γύρου να εισπράττει τα 3/5 των εδρών. Η καλπονοθεία και τα εκβιαστικά διλήμματα επανέρχονται με τη μέγιστη δριμύτητα δεδομένου ότι οι νέες αυτοδιοικητικές μονάδες, λόγω του μεγάλου μεγέθους τους ευνοούν τους υποψηφίους του δικομματισμού.

Οι νέες αρμοδιότητες

Οι νέοι αυτοδιοικητικοί θεσμοί τόσο σε επίπεδο δήμων όσο και σε επίπεδο Περιφερειών, προβλέπεται από το κυβερνητικό σχέδιο διαβούλευσης, να αναλάβουν νέες - και μάλιστα - πολύ περισσότερες αρμοδιότητες απ' αυτές που έχουν οι σημερινοί ΟΤΑ.

«Οι νέοι δήμοι - λέει το κυβερνητικό σχέδιο - που θα διαθέτουν τους απαραίτητους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους θα μπορέσουν να αναλάβουν νέες αρμοδιότητες και ως προς την ανέγερση σχολικών κτιρίων, τις πολεοδομικές εφαρμογές, τον υγειονομικό έλεγχο και γενικότερα την προστασία της δημόσιας υγείας, την προστασία της παιδικής και της τρίτης ηλικίας, την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και την ένταξη των μεταναστών, τις αδειοδοτήσεις και τον έλεγχο πολλών τοπικών οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων. Ακόμη περισσότερες, θα είναι, εξάλλου, οι αρμοδιότητες που θα μεταβιβαστούν στους νησιωτικούς δήμους».

Για τις Περιφέρειες προβλέπονται ακόμη περισσότερα. Συγκεκριμένα στο σχέδιο αναφέρεται:

«Οι αρμοδιότητες που ασκούνται σήμερα από κρατικές υπηρεσίες και κρατικά ελεγχόμενους φορείς και πρόκειται να μεταφερθούν στις Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις, καθώς και από ορισμένες νέες αρμοδιότητες, θα εντάσσονται κυρίως στους εξής επιμέρους τομείς:

α) Προγραμματισμού και Ανάπτυξης (λ.χ. η γνωμοδότηση επί των αναπτυξιακών και των επιχειρησιακών προγραμμάτων των δήμων και κοινοτήτων, καθώς και επί όλων των προτάσεων και μελετών έργων που επεξεργάζονται - υποβάλλουν οι πρωτοβάθμιοι ΟΤΑ και οι λοιποί δημόσιοι φορείς του νομού ή της περιφέρειας της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, η υποβοήθηση του έργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού (Επ. Αντ.) και, ιδίως, ο αναπτυξιακός προγραμματισμός της ΠΑ).

β) Γεωργίας - κτηνοτροφίας και αλιείας (λ.χ. ιχθυοκαλλιέργειες, υδατοφράγματα - γεωφράγματα, λιμνοδεξαμενές, ιχθυόσκαλες κ.λπ.).

γ) Φυσικών πόρων - ενέργειας - βιομηχανίας (λ.χ. δημόσια λατομεία, άδειες για τα ύδατα κ.ά.)

δ) Εμπορίου, τουρισμού και απασχόλησης (λ.χ. τουριστική ανάπτυξη, απασχόληση κ.ά.).

ε) Υποδομών - Μεταφορών - επικοινωνιών (λ.χ. ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες, λιμάνια περιφερειακής σημασίας κ.ά.).

στ) Χωροταξίας - πολεοδομίας και περιβάλλοντος (λ.χ. σχεδιασμός της διαχείρισης στερεών αποβλήτων, εποπτεία των φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών περιφερειακής σημασίας κ.ά.).

ζ) Εκπαίδευσης, πολιτισμού και αθλητισμού (λ.χ. διά βίου εκπαίδευση, επαγγελματική εκπαίδευση, κατάρτιση και επιμόρφωση κ.ά.)

η) Δημόσιας Υγείας - Πρόνοιας (λ.χ. παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση προγραμμάτων πρόληψης και εμβολιασμών κ.ά.)

θ) Πολιτικής προστασίας, διοικητικής μέριμνας και αστικής κατάστασης (λ.χ. η για ανθρωπιστικούς λόγους προσωρινή Φιλοξενία Λαθρομεταναστών και αιτούντων άσυλο κ.ά.)».

Δήμαρχοι - κυβερνήτες και «συνήγορος της επιχείρισης»

Ο νέος «Καποδίστριας», όπως αναδύεται στο κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει μια σειρά νέες δομές λειτουργίας για τους δήμους, όπως Δήμαρχος - κυβερνήτης, θεματικούς και τοπικούς αντιδημάρχους, επιχειρησιακή ή εκτελεστική ή δημοτική επιτροπή, την παλιά δημαρχιακή επιτροπή με παλιές και νέες αρμοδιότητες) κ.ο.κ. Αντίστοιχες δομές προβλέπονται και για την περιφέρεια.

Θεσμοθετείται «Ο Συνήγορος του Δημότη και της Επιχείρησης», κάτι σα διαμεσολαβητής ανάμεσα στον επιχειρηματία, το δημότη και τη δημοτική αρχή. Είναι φανερό πως η δημιουργία μεγάλων αγορών που θα προκύψει από τις συνενώσεις των σημερινών δήμων και η θεμελίωση ακόμη μεγαλύτερων με τις περιφέρειες, καθιστά αναγκαίο, σε μια οικονομία της αγοράς, να υπάρχει ο κατάλληλος άνθρωπος που θα εξυπηρετεί - απέναντι στη διοίκηση - κυρίως τους επιχειρηματίες και δευτερευόντως τους πολίτες.

Η κυβέρνηση με το σχέδιό της «για τη νέα αρχιτεκτονική της τοπικής αυτοδιοίκησης και της διοικητικής αποκέντρωσης», υποχρεώνεται να πει τα πράγματα με το όνομά τους. Οι σημερινοί - διορισμένοι από την κυβέρνηση - Γενικοί Γραμματείς Περιφερειών (περιφερειάρχες) δεν καταργούνται. Απλώς αλλάζουν όνομα και βάσει του σχεδίου θα λέγονται Γεωγραφικοί Γενικοί Γραμματείς (διορισμένοι και αυτοί από την εκάστοτε κυβέρνηση), αφού οι σημερινές γενικές γραμματείες περιφέρειας θα μετονομαστούν σε γεωγραφικές γενικές γραμματείες.

Πόροι και φόροι

Στο κυβερνητικό σχέδιο προβλέπεται η ριζική αλλαγή ακόμη και του σημερινού - προβληματικού τρόπου χρηματοδότησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η κρατική χρηματοδότηση θα περιοριστεί στο ελάχιστο «με στόχο κυρίως την κάλυψη του ελλείμματος, το οποίο δημιουργείται ανάμεσα στο κόστος των αρμοδιοτήτων και των περιορισμένων φορολογικών εσόδων», όπως αναφέρεται.

Βασικό έσοδο των νέων ΟΤΑ θα είναι η φορολογία και για το λόγο αυτό στο κυβερνητικό σχέδιο επισημαίνεται ότι θα υπάρξει ένα νέο τοπικό - περιφερειακό φορολογικό σύστημα, στη βάση της φορολογικής αποκέντρωσης - το οποίο μεταξύ άλλων θα έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

«Θα προσφέρει επάρκεια εσόδων. Θα ενοποιεί υπάρχοντες τοπικούς φόρους - τέλη. Θα επαναφέρει την αρχή της ανταποδοτικότητας στα τέλη, ώστε ο πολίτης να αντιλαμβάνεται το κόστος χρηματοδότησης συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων και να αυξάνει το βαθμό υπευθυνότητας στη διαχείριση των τοπικών δημοσιονομικών μεγεθών. Θα συναρθρώνεται με το τοπικό - περιφερειακό δημοσιονομικό σύστημα των πρωτοβάθμιων ή δευτεροβάθμιων 0ΤΑ (κρατικές επιχορηγήσεις, δανεισμός, δαπάνες».

Με την εφαρμογή του λέει η κυβέρνηση ότι ο σημερινός τρόπος χρηματοδότησης των ΟΤΑ, δηλαδή οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) «θα αλλάξουν προσανατολισμό και θα προταχθεί ο αναδιανεμητικός τους χαρακτήρας». Ετσι, κατά την κυβέρνηση «η ενίσχυση της αποδοτικότητας του τοπικού φορολογικού συστήματος αναμένεται να δημιουργήσει, αφενός μεν περισσότερα έσοδα στους ΟΤΑ, αφετέρου δε, μεγαλύτερη ευελιξία και σταθερότητα στα αντίστοιχα μακροοικονομικά μεγέθη. Με βάση τα παραπάνω θα υπάρξει μια γενικότερη αναδιάρθρωση των τοπικών δημόσιων οικονομικών η οποία θα περιλαμβάνει:

1) Την αναδιαμόρφωση του «καλαθιού» των ΚΑΠ.

2) Την αναδιάρθρωση του τοπικού φορολογικού συστήματος.

3) Τη συμμετοχή ή την πλήρη μεταφορά του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας, στο πλαίσιο της γενικότερης φορολογικής μεταρρύθμισης, που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση».


Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ