Χρόνια τώρα οι επιστήμονες προσπαθούν να σχηματίσουν ένα μαθηματικό μοντέλο που θα αντανακλά όλους τους βασικούς παράγοντες που επιδρούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις υπόλοιπες αιτίες που προσδιορίζουν τις μακροχρόνιες μεταβολές του κλίματος. Το μοντέλο αυτό απέχει ακόμα από το να είναι ολοκληρωμένο και απαιτεί πολύ θεωρητική, αλλά και επιτόπια ερευνητική δουλειά. Συχνά η επιτόπια έρευνα για την πραγματοποίηση παρατηρήσεων και τη λήψη μετρήσεων απαιτεί τη μετάβαση και την εργασία σε δύσκολα περιβάλλοντα, όπως το περιβάλλον της Αρκτικής. Το ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον για την Αρκτική δεν έχει να κάνει μόνο με τη μέτρηση της επίδρασης σ' αυτήν της τάσης αύξησης της μέσης θερμοκρασίας που παρατηρείται, αλλά και με την εκτίμηση της συνεισφοράς στο φαινόμενο του θερμοκηπίου του μεθανίου, που παράγεται ήδη σε αυξημένες ποσότητες από περιοχές του ως τώρα αιώνια παγωμένου υπεδάφους της Σιβηρίας, του Καναδά και της Αλάσκας.

Το αιώνια παγωμένο υπέδαφος καλύπτει το 20% της ξηράς του πλανήτη. Ενα μέρος του, μεταξύ του 30% και του 50%, απέχει μόλις 1 έως 1,5 βαθμούς Κελσίου από το να λιώσει. Με βάση προβλέψεις για το ρυθμό τήξης του πάγου που περιέχει, ως το 2100 θα έχουν απελευθερωθεί από το παγωμένο υπέδαφος ποσότητες μεθανίου κατά 20% έως 40% μεγαλύτερες απ' ό,τι από όλες τις άλλες φυσικές και ανθρωπογενείς πηγές μεθανίου. Το μεθάνιο έχει 25 φορές ισχυρότερη επίδραση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου από το διοξείδιο του άνθρακα και ως συνέπεια η μέση ετήσια θερμοκρασία υπολογίζεται ότι θα αυξηθεί κατά 0,32^o C εξαιτίας του.

Το μεθάνιο παράγεται από την αναερόβια αποικοδόμηση του νεκρού οργανικού υλικού (φυτά και ζώα) που έχει εγκλωβιστεί μέσα στο μόνιμα παγωμένο έδαφος από την εποχή της τελευταίας παγετωνικής περιόδου. Η μικροβιακή ζύμωση ξεκινά μόλις λιώσει ο πάγος στο υπέδαφος. Το λιώσιμο του πάγου προκαλεί υποχώρηση του εδάφους και σχηματισμό λιμνών από το βυθό των οποίων αναβλύζει το μεθάνιο. Η διαδικασία αυτή έχει ξεκινήσει εδώ και 10.000 χρόνια, όταν η Γη μπήκε στη θερμή φάση της μεσοπαγετωνικής περιόδου, αλλά τα ευρήματα δείχνουν ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχει επιταχυνθεί.

Μια άλλη μεγάλη πηγή φυσικού μεθανίου είναι τα αποθέματα ένυδρου μεθανίου που θεωρείται ότι βρίσκονται έγκλειστα μέσα σε πάγο, στο βυθό των ωκεανών. Ωστόσο ακόμα δεν έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη μεγάλων τέτοιων αποθεμάτων, ούτε διαφαίνεται μελλοντική θέρμανση των ωκεάνιων αβύσσων, που θα μπορούσε να απελευθερώσει το μεθάνιο.

Πολλές νέες αποστολές στην Αρκτική πρόκειται να γίνουν τα επόμενα χρόνια για τη λήψη μετρήσεων για το εκλυόμενο μεθάνιο και πυρήνων γεώτρησης που θα προσφέρουν ιστορικά δεδομένα, ώστε να αποσαφηνιστούν τόσο οι θετικοί, όσο και οι αρνητικοί παράγοντες που πρέπει να παίρνει υπόψη του ένα κλιματικό μοντέλο, όπως π.χ. η φυσική αποστράγγιση πολλών λιμνών που σχηματίζονται από το λιώσιμο του παγωμένου υπεδάφους και η εκ νέου έκθεση του εδάφους στο αρκτικό ψύχος.

Είναι προφανές ότι δεν υπάρχει τρόπος δέσμευσης του μεθανίου που παράγεται στην Αρκτική. Οι ροές φυσαλίδων είναι διάσπαρτες και η συλλογή όλου του εκλυόμενου μεθανίου απ' αυτές είναι αντιοικονομική, αν όχι απολύτως ανέφικτη. Η λύση στο πρόβλημα είναι η αντιμετώπιση των άλλων παραγόντων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, καθώς αν σταματήσει η άνοδος της θερμοκρασίας δεν θα επιταχυνθεί και το λιώσιμο του αιώνια παγωμένου εδάφους στην Αρκτική. Η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν είναι η «πράσινη» καπιταλιστική ανάπτυξη του εμπορίου ρύπων, του νέου γύρου επενδύσεων και αλλαγής τεχνολογίας με στόχο το μεγαλύτερο κέρδος, της καταστροφής διατροφικών πηγών για την παραγωγή βιοκαυσίμων και της κοροϊδίας των λαών από τις ανταγωνιζόμενες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Η αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να γίνει μόνο από μια άλλου τύπου ανάπτυξη, που θα έχει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και τις ανερχόμενες σύγχρονες ανάγκες του, μια ανάπτυξη που από τον ίδιο το στόχο της θα απαιτεί και εξασφαλίζει τη διατήρηση της ισορροπίας στα οικοσυστήματα και στη φύση, την πραγματική προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο ζουν και δημιουργούν οι παραγωγοί του πλούτου.