Παρασκευή 25 Δεκέμβρη 2009 - Κυριακή 27 Δεκέμβρη 2009
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 6
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ
«Ποιητής» της θάλασσας

«Η αποβίβαση», 1864 - 1883
«Η αποβίβαση», 1864 - 1883
Στον διακεκριμένο Ελληνα θαλασσογράφο Κωνσταντίνο Βολανάκη, είναι αφιερωμένη η έκθεση, που φιλοξενεί το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος (Ακτή Θεμιστοκλέους, Μαρίνα Ζέας, Πειραιάς, 210-4516264, 4516822). Με τίτλο «Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907) - Ο ποιητής της θάλασσας», παρουσιάζονται 62 ελαιογραφίες του, οι οποίες ανήκουν στο Ναυτικό Μουσείο, αλλά και σε άλλες ελληνικές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Ανάμεσά τους, «Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη», «Η ναυμαχία του Ναβαρίνου», «Η πυρπόληση του τουρκικού δικρότου στην Ερεσσό», «Η έξοδος του Αρεως», «Στον Κεράτιο κόλπο» και άλλα έργα όπου πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζουν οι ψαράδες με τις ασχολίες τους - τη μέρα και τη νύχτα - ιστιοφόρα καΐκια και ατμόπλοια σε λιμάνια ή παλεύοντας με τα αγριεμένα κύματα.

Πρόκειται για την πρώτη έκθεση έργων της δεσπόζουσας αυτής μορφής της νεοελληνικής ζωγραφικής του 19ου αιώνα, στην Αθήνα. Η θάλασσα, τα πλοία και τα λιμάνια υπήρξαν από πολύ νωρίς πηγή έμπνευσης του Κ. Βολανάκη και αποτέλεσαν αντικείμενο πλήθους έργων του. Η πρόθεση να αποδοθεί η ατμόσφαιρα του τόπου και της ώρας, συνοδεύεται από τη σπουδή του σκάφους. Σημαντική είναι η επίσης η θέση της λιμενογραφίας στο έργο του. Οχι μόνο πραγματεύτηκε τους γνωστούς τύπους, αλλά και εισήγαγε πλήθος παραλλαγών με τις οποίες πέτυχε τη διεύρυνση και την πλήρη αξιοποίηση του θέματος. Οι παράγοντες που συνέβαλαν στην πολυπληθή παραγωγή των σχετικών πινάκων, είναι η επιστροφή του Κ. Βολανάκη από το Μόναχο στην Ελλάδα (1883), η οποία συνέπεσε με την ανάπτυξη της ναυτιλίας, την οργάνωση των ναυτικών πόλεων και λιμανιών, καθώς και η εγκατάστασή του στον Πειραιά.

Ο Κ. Βολανάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1837. Ως τόπος καταγωγής του έχουν αναφερθεί τα χωριά «Μπολάνια» του Ηρακλείου - εξ ου και το όνομα Βολανάκης - αλλά και το χωριό «Βολάνη» Ρεθύμνου. Από το 1851 έως το 1855 φοίτησε στο Ελληνικό Σχολείο Ερμούπολης Σύρου όπου είχε μεταφερθεί η οικογένεια για επαγγελματικούς λόγους. Καθηγητής του στην Ιχνογραφία ήταν ο σημαντικός ζωγράφος Ανδρέας Κριεζής, σύμπτωση, που συνδέει αναγκαστικά τους δύο αυτούς νεοέλληνες ζωγράφους, με σχέση δασκάλου - μαθητή.

Το 1856, ο Κ. Βολανάκης ταξιδεύει στην Τεργέστη όπου ήταν εγκατεστημένος ο Γεώργιος Αφεντούλης, έμπορος ζαχάρης, και προσλαμβάνεται στο λογιστικό τμήμα της επιχείρησης. Κάτω από τα λογιστικά βιβλία, ο νεαρός Βολανάκης σκιτσάρει. Ο Αφεντούλης τον ενθαρρύνει να αξιοποιήσει το ταλέντο του και τον στέλνει με δική του οικονομική υποστήριξη στο Μόναχο. Ετσι, το 1864 σε ηλικία 27 ετών, εγγράφεται στη Βασιλική Ακαδημία των Τεχνών της γερμανικής πόλης. Εκεί συνδέεται με τον Νικόλαο Γύζη, τον Νικηφόρο Λύτρα, τον Πολυχρόνη Λεμπέση και τον Γεώργιο Ιακωβίδη. Στα πλούσια μουσεία του Μονάχου θα γνωρίσει την ολλανδική θαλασσογραφία του 17ου αιώνα και τους εκπροσώπους της ιταλικής πανοραμικής άποψης πόλεων, και θα γίνει ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της θαλασσογραφίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το 1866 προκηρύσσεται διαγωνισμός για την απεικόνιση της ναυμαχίας της Λίσσας. Η συμμετοχή του στον διαγωνισμό, τον κάνει ευρύτερα γνωστό. Τον ίδιο χρόνο χρονολογείται η πρώτη θαλασσογραφία του: «Ψαρόβαρκες στην παραλία της Τεργέστης».

Το 1883 ο Κ. Βολανάκης επιστρέφει στην Ελλάδα και εγκαθίσταται στον Πειραιά όπου διατηρεί και το ατελιέ του. Εκεί μένει μέχρι το θάνατό του. Διδάσκει στο Σχολείο των Τεχνών (Πολυτεχνείο) έως το 1903, οπότε και παραιτείται για λόγους υγείας, ενώ το 1896, με πρωτοβουλία διαφόρων καλλιτεχνών ιδρύεται υπό τη διεύθυνση του Βολανάκη στον Πειραιά, σχολή ζωγραφικής, το «Καλλιτεχνικόν Κέντρον», σε χώρους που έχει παραχωρήσει ο Δήμος. Το 1907, ο Βολανάκης πεθαίνει - φτωχός και ξεχασμένος - από τα επακόλουθα της κήλης από την οποία έπασχε. Κηδεύεται μια ημέρα αργότερα, ημέρα των Δημοτικών Εκλογών. Πέντε άνθρωποι ακολούθησαν την κηδεία.

Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, σε επιμέλεια Μαριλένας Ζ. Κασιμάτη. Παράλληλα, κυκλοφορεί πολυτελής εικονογραφημένος κατάλογος με κείμενα των: Μανόλη Βλάχου, Ιωάννη Παλούμπη και Μαριλένας Ζ. Κασιμάτη. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης (έως 17/1) πραγματοποιούνται ξεναγήσεις σε οργανωμένες ομάδες μαθητών και ενηλίκων ύστερα από τηλεφωνική συνεννόηση.


Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ