«Η διεθνής καπιταλιστική οικονομία βιώνει μια βαθιά κρίση, με κύριο χαρακτηριστικό τον εκτεταμένο συγχρονισμό της. Η εκδήλωσή της ξεκίνησε αρχικά το 2007 στις ΗΠΑ, στον κλάδο κατασκευών, με τη μορφή απαξίωσης κεφαλαίου σε χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, λόγω εκτεταμένης κίνησης επενδυτικών παραγώγων σε τιτλοποιημένα επισφαλή στεγαστικά δάνεια. Επρόκειτο για την "κορυφή του παγόβουνου" στην εκδήλωση μιας γενικευμένης κρίσης υπερπαραγωγής, υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου».

Τα παραπάνω τόνισε αρχίζοντας την εισήγησή της η Ελένη Μπέλλου, και συνέχισε:

«Στην ελληνική οικονομία η κρίση εκδηλώθηκε ελαφρώς ετεροχρονισμένη σε σχέση με την Ευρωζώνη. Μπήκε σε φάση ύφεσης το 2009, ενώ το 2008 ήταν χρονιά επιβράδυνσης στη διεύρυνση του ΑΕΠ (...).

Η έκταση της ύφεσης στην ελληνική οικονομία οπωσδήποτε θα εξαρτηθεί και από την πορεία της κρίσης:

α) Σε βαλκανικά κράτη, στα οποία έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις εκ μέρους επιχειρήσεων με έδρα την Ελλάδα. Αφορά κυρίως οικονομίες με μεγάλους ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης, όπως: Ρουμανία με 7,7% το 2008 και πρόβλεψη για -1,8% το 2009, Βουλγαρία με 4,4% το 2008 και πρόβλεψη για -1% το 2009.

β) Στο διεθνές εμπόριο, μεγάλο μέρος του οποίου διεξάγεται μέσω θαλάσσιων μεταφορικών μέσων, τα οποία αποτελούν σημαντική πηγή εισροών.

γ) Σε σημαντικά ευρωπαϊκά κράτη, π.χ., Γερμανία, Βρετανία, από τα οποία προέρχεται σημαντικό μέρος των εισερχόμενων τουριστών στην Ελλάδα, όχι μόνο σε απόλυτους αριθμούς επισκεπτών, αλλά και σε διανυκτερεύσεις και σε εισπράξεις».

Η ομιλήτρια αναφέρθηκε αναλυτικά στις εκτιμήσεις που είχε διατυπώσει το Κόμμα πριν μια δεκαετία, όταν είχε ξεσπάσει η κρίση με τις λεγόμενες Ασιατικές Τίγρεις, θύμισε τις διάφορες αστικές θεωρίες που ασχολούνταν «με περίσσια σπουδή με τις φαινομενικές δυσλειτουργίες στη σφαίρα κυκλοφορίας του κεφαλαίου στη χρηματική του μορφή» και σημείωσε ότι η γενική τάση «να μειώνεται το εργατικό εισόδημα παράλληλα με την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης (...) πήρε το χαρακτήρα ενιαίων στρατηγικών επιλογών, π.χ., στην ΕΕ, κωδικοποιημένων ως στρατηγική της Λισαβόνας με στόχους αφαίρεσης εργασιακών, συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων για να ικανοποιηθεί ως στόχος η λεγόμενη "μείωση του εργατικού κόστους" στην ευρωενωσιακή αγορά».

Αναφερόμενη στην τωρινή ύφεση τόνισε ότι είναι «αναμενόμενο να έχει μεγαλύτερη διάρκεια από την προηγούμενη, να είναι πιο αναιμικό το πέρασμα σε μια νέα φάση αναζωογόνησης και ανόδου» και σημείωσε ότι «οι εσωτερικές αντιθέσεις του καπιταλισμού και ο διεθνής καπιταλιστικός ανταγωνισμός βρίσκονται σε τέτοιο επίπεδο που η εργατική τάξη, μισθωτοί που την προσεγγίζουν από την άποψη του εισοδήματος και του βιοτικού τους επιπέδου, και κατώτερα τμήματα των μεσαίων στρωμάτων, μπορούν να φρενάρουν την επιδείνωση της θέσης τους μόνο αν περάσουν στην αντεπίθεση, αν απαλλαγούν από κάθε πολιτική παγίδα συμβιβασμού, συναίνεσης, αποδοχής μιας δήθεν "συνεργασίας των τάξεων" για την αντιμετώπιση της κρίσης (...).

Το εργατικό και λαϊκό κίνημα μπορεί και πρέπει να ανασυνταχθεί με σαφή αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό προσανατολισμό, σε τελευταία ανάλυση αντικαπιταλιστικό. Να αξιοποιήσει σε κάθε χώρα, κάθε ρωγμή, κάθε τριγμό της αστικής διακυβέρνησης, με ανάλογο ιδεολογικο-πολιτικό προσανατολισμό και οργανωτική ετοιμότητα.

Εκτιμάμε ότι θα δυσκολευτεί ακόμα περισσότερο η αστική διαχείριση, θα βρεθεί πιο κοντά σε αλλεπάλληλες ασταθείς κυβερνήσεις, θα οξυνθούν οι διαφωνίες μέσα στην ΕΕ, θα κλονισθεί πιο βαθιά απ' ό,τι σήμερα η ιδεολογική υπεράσπιση του καπιταλιστικού συστήματος, όταν κορυφωθεί ο επόμενος κρισιακός κύκλος, όταν επέλθει η επόμενη φάση ύφεσης.

Αναφερόμενη στη δραστηριότητα που επιδεικνύει η διεθνής σοσιαλδημοκρατία, η Ελ. Μπέλλου τόνισε ότι «έχει ανασκουμπωθεί προκειμένου να πείσει τις εργατικές - λαϊκές μάζες ότι έχει επεξεργαστεί τη νέα συνταγή (...). Στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, δηλαδή του ρεύματος που βαφτίζει "δημοκρατικό σοσιαλισμό" την κυριαρχία των μονοπωλίων με τη συνύπαρξη κρατικών επιχειρήσεων, έχουν εμφανισθεί νέοι πολιτικοί φορείς, όπως το ΚΕΑ στην Ευρώπη. Ισχυρίζονται ότι έχουν βρει καλύτερα από τα προηγούμενα κόμματα τη χρυσή τομή "αγοράς - ρύθμισης", "ιδιωτικού - κρατικού κεφαλαίου". Ισχυρίζονται ακόμα ότι η καλύτερη εφαρμογή της δοσολογίας απαιτεί εξάλειψη των αντιθέσεων μέσα στην ΕΕ, με την ισχυροποίηση των δομών της, με τη διαμόρφωση μιας ευρωενωσιακής διακυβέρνησης (...).

Ο ιδιαίτερος ρόλος τους συνίσταται στην αναβάπτιση της σοσιαλδημοκρατίας ως προς την εξυπηρέτηση του συστήματος. Υπηρετούν την ιδεολογική χειραγώγηση με την ουτοπία μιας φιλολαϊκής ΕΕ, μιας φιλολαϊκής διαχείρισης στο έδαφος της οικονομικής κυριαρχίας των μονοπωλίων».

Στη συνέχεια η ομιλήτρια σημείωσε ότι και στη φάση της κρίσης «παραμένουν οι ανισομετρίες στο γενικό επίπεδο της παραγωγής, στην παραγωγικότητα της εργασίας, στις αναλογίες των κλάδων, στους μισθούς και τα ημερομίσθια, στις εξαγωγές και εισαγωγές εμπορευμάτων ως ποσοστά στο ΑΕΠ, στις εκροές - εισροές κεφαλαίων (...).

Αυτές οι ανισομετρίες είναι που κάνουν αδύνατη τη διαμόρφωση ενιαίας δημοσιονομικής πολιτικής και σε συνθήκες ύφεσης. Αυτές εκφράσθηκαν στις διαφορετικές προτάσεις, π.χ., μεταξύ Γερμανίας και Βρετανίας για τα μέτρα και τα πακέτα διαχείρισης της κρίσης. Αυτές εκφράστηκαν και εκφράζονται στην εξέλιξη των επιτοκίων πάνω από τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.

Οι διαφορετικές απόψεις γύρω από το Σύμφωνο Σταθερότητας, αν θα γέρνει περισσότερο προς τη δημοσιονομική ευελιξία ή προς τη νομισματική σταθερότητα, εκφράζουν διαφορετικές ανάγκες των κρατών - μελών και όχι έλλειψη οργάνων ευρωενωσιακής διακυβέρνησης ή υπερβάλλουσα δύναμη της ΕΚΤ όπως ισχυρίζονται το ΚΕΑ και ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ».

Παράλληλα, σημείωσε ότι «και κατά τη διάρκεια της ύφεσης και κατά τη φάση της σταθεροποίησης και αναζωογόνησης συντελούνται ανακατατάξεις στο συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ επιχειρήσεων, κλάδων, οικονομιών σε επίπεδο κράτους.

Βεβαίως συχνά οι σημαντικές αλλαγές και ανακατατάξεις κυοφορούνται σε μια πιο μακρόχρονη περίοδο που περιλαμβάνει περισσότερους του ενός κύκλους οικονομικών κρίσεων.

Η σημερινή κρίση αποκρυσταλλώνει τέτοιες αλλαγές στο συσχετισμό δυνάμεων που κυοφορήθηκαν την τελευταία 30ετία, με περίπου 3 κύκλους κρίσης για τις περισσότερες από τις προηγμένες καπιταλιστικές οικονομίες. Αυτές οι αλλαγές επιταχύνθηκαν την τελευταία 10ετία» (...).

«Ετσι άλλωστε προετοιμάζεται ένας νέος κύκλος συγκεντροποίησης κεφαλαίων, που απαξιώθηκαν στη φάση της ύφεσης, για να τεθούν σε νέα φάση αυτοαύξησής τους μέσω της παραγωγικής διαδικασίας, της διαδικασίας εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης.

Η έξοδος από την ύφεση γίνεται με επιδίωξη να αποσπασθεί πρόσθετο κέρδος κατακτώντας νέες αγορές. Οξύνεται ο ανταγωνισμός, η αμφισβήτηση παλιών ρυθμίσεων, η κατοχύρωση μέσω νέων ρυθμίσεων, ακόμα και με τετελεσμένα που διαμορφώνουν οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι.

Οι παραπάνω τάσεις μπορούν να κωδικοποιηθούν ως εξής:

• Οι ΗΠΑ παραμένουν ακόμη πρώτη δύναμη στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν, αλλά με επιδείνωση όλων των άλλων δεικτών.

Θεαματική είναι η άνοδος της Κίνας, η οποία ακόμη υπολείπεται ως προς τη συνολική (κατά κεφαλήν) παραγωγικότητά της.

• Βελτιώθηκε η ανταγωνιστική θέση εμπορευμάτων της Ευρωζώνης (αντίθετα, επιδεινώθηκε της Ελλάδας). Θεαματικά βελτιώθηκε της Κίνας, ενώ αντίθετα είναι εμφανής η επιδείνωση της ανταγωνιστικής θέσης των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας.

Χαμηλή είναι ακόμη η ανταγωνιστική θέση της Ινδίας και της Ρωσίας, με τάση βελτίωσης.

• Πιο αντιφατικά αποτυπώνεται η θέση της Ελλάδας, η οποία χάνει μερίδιο στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν, επιδεινώνεται η θέση της ως προς τις εξαγωγές, με κύριο χαρακτηριστικό το συγκριτικά χαμηλότερο μερίδιο σε σχέση με το μερίδιό της στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν, ενώ βελτιώνεται η θέση της στην εκροή κεφαλαίων.

Σε συνδυασμό και με την εξέλιξη άλλων οικονομικών δεικτών που ήδη αναφέρθηκαν, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι στην περίοδο ένταξής της στην ΕΟΚ - και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη - η ελληνική οικονομία είχε αφενός απώλεια της ανταγωνιστικής θέσης της εγχώριας βιομηχανικής παραγωγής της (κυρίως της Μεταποίησης), αφετέρου αύξηση της συσσώρευσης κεφαλαίου και εξαγωγής του σε άμεσες επενδύσεις.

Σημειωτέον ότι στη χιλιάδα των κροίσων που δραστηριοποιούνται στη Βρετανία περιλαμβάνονται και 10 Ελληνες, εκ των οποίων 4 βρίσκονται ανάμεσα στους 100 πρώτους (Δ. Λεβέντης, Μ. Λαιμός, Φ. Νιάρχος, Στ. Χατζηιωάννου).

Και αυτά τα στοιχεία επιβεβαιώνουν την εκτίμηση του 18ουΣυνεδρίου ότι η ελληνική οικονομία κατέχει ενδιάμεση θέση στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, διατηρώντας την ίδια - προτελευταία θέση - στην Ευρωζώνη αλλά με αναβαθμισμένη θέση στη βαλκανική αγορά».

Σχετικά με την αστική ερμηνεία της κρίσης και τη θεωρία του «καζινοκαπιταλισμού» σημείωσε: «Πρόκειται για τη θεωρία που ενοχοποιεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα για την κρίση, για την ύφεση στη βιομηχανική παραγωγή. Στην καλύτερη περίπτωση ενοχοποιεί τις υπάρχουσες δομές και ρυθμίσεις του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε διεθνές επίπεδο, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, οι Οργανισμοί (στην πραγματικότητα επιχειρήσεις) αξιολόγησης και δανειοδότησης κρατικών φορέων.

Το λιγότερο είναι απλούστευση - αν δεν είναι συνειδητή απάτη - η απομόνωση των παρασιτικών φαινομένων και ο χαρακτηρισμός τους είτε ως "καζινοκαπιταλισμός" είτε ως στρεβλώσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα σε διεθνές επίπεδο (...).

Η σήψη και ο παρασιτισμός (π.χ., το γεγονός ότι το 2008 τα παράγωγα διεθνώς αναλογούσαν στο 976% του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Προϊόντος) είναι προϊόν της καπιταλιστικής ανάπτυξης στο μονοπωλιακό της στάδιο, προϊόν της μετοχικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, προϊόν της σύμφυσης βιομηχανικού - τραπεζικού κεφαλαίου, δηλαδή του χρηματιστικού κεφαλαίου. Αυτή είναι η βάση του πλασματικού κεφαλαίου (π.χ. τα γνωστά "τοξικά ομόλογα") ή των πλασματικών χρηματιστηριακών τιμών βιομηχανικού, εμπορικού κεφαλαίου. Αυτή είναι η βάση του παρασιτισμού.

Ορισμένοι προβάλλουν την ανάγκη "νέου μοντέλου" για την ελληνική οικονομία. Ισχυρίζονται ότι η υπερταχεία ανάπτυξη της Ελλάδας την περίοδο 2000-2008, σύμφωνα με τους δείκτες ευημερίας του ΟΗΕ (κατέλαβε την 24η θέση σε σύνολο 175), ήταν αποτέλεσμα υπερκατανάλωσης και υπερχρέωσης του κράτους, των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Θεωρούν ότι αυτό το "μοντέλο" εξάντλησε τις δυνατότητές του, ενώ το νέο θα είναι αναγκαστικά πιο νοικοκυρεμένο, πιο παραγωγικό, πιο λιτό. Παρεμφερής είναι και η τοποθέτηση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας.

Αυτή η άποψη συνειδητά επιχειρεί να αναβαπτίσει στη λαϊκή συνείδηση τον καπιταλισμό. Η άμεση εξάρτηση από τις τράπεζες (στεγαστικά, καταναλωτικά δάνεια, πιστωτικές κάρτες), η λεγόμενη υπερχρέωση και όχι η "υπερκατανάλωση", είναι χαρακτηριστικό του αναπτυγμένου καπιταλισμού. Αυτό φαίνεται και από την υπερχρέωση στις ΗΠΑ, όπου πήρε και τη μορφή της μαζικής χρησιμοποίησης του πλαστικού χρήματος.

Η θεωρία της υπερκατανάλωσης ή και αντίστροφα της υποκατανάλωσης παραγνωρίζει το κίνητρο της καπιταλιστικής παραγωγής που είναι το κέρδος, η απόσπαση υπεραξίας και όχι η παραγωγή αξιών χρήσης για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Αποσιωπά το γεγονός ότι αρχικά η αναρχία και η ανισομετρία εκδηλώνεται μεταξύ των ίδιων των καπιταλιστών που αγοράζουν και πωλούν μεταξύ τους εμπορεύματα, τα οποία χρησιμοποιούνται στην καπιταλιστική παραγωγή, παραγνωρίζει ότι η αναρχία εκδηλώνεται μεταξύ των κλάδων της βιομηχανικής παραγωγής.

Η πηγή της κρίσης μπορεί να στερέψει μόνο με την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, με την εξάλειψη της αναρχίας της καπιταλιστικής παραγωγής, με τον κεντρικό σχεδιασμό της αναλογικά διευρυμένης αναπαραγωγής με στόχο την παραγωγή αξιών χρήσης για ολοένα διευρυμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

Μόνο στη βάση της σοσιαλιστικής βιομηχανίας μπορεί να αλλάξει η κατανομή εργατικού δυναμικού, μέσων και υλών παραγωγής, κοινωνικού πλούτου. Να στηριχθεί η αγροτική συνεταιριστική παραγωγή, το χρήμα να χάσει το περιεχόμενό του ως μορφή της αξίας, ως μέσο μοιράσματος της υπεραξίας, να καταργηθεί ο κερδοσκοπικός χαρακτήρας της Κεντρικής Τράπεζας.

Αυτό είναι το μέλλον, αυτή είναι η λαϊκή, η σοσιαλιστική οικονομία, η πραγματική εναλλακτική διέξοδος από την καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Αυτή η αναγκαιότητα σήμερα λοιδορείται είτε άμεσα από τις φιλελεύθερες αστικές δυνάμεις είτε έμμεσα από αυτοχαρακτηριζόμενες ως "δημοκρατικές σοσιαλιστικές", παραποιώντας και διασύροντας την πρώτη ιστορική της έκφραση στη Σοβιετική Ενωση.

Ομως είναι ιστορικό γεγονός ότι στη δεκαετία του 1930 υπήρχαν δύο κόσμοι: Ο σπαρασσόμενος από τους ανταγωνισμούς και την κρίση καπιταλιστικός και ο σοσιαλιστικός όχι μόνο ή κυρίως με τους θεαματικούς ρυθμούς βιομηχανικής παραγωγής αλλά με τους θεαματικούς ρυθμούς ανάπτυξης της κοινωνικής ευημερίας.

Η ιστορικά επιβεβαιωμένη αλήθεια είναι ότι η κοινωνική ιδιοκτησία και ο κεντρικός σχεδιασμός ηττήθηκαν όταν η ταξική πάλη δεν είχε τη γνώση και τη δύναμη να προχωρήσει στην εξάλειψη κάθε μορφής ατομικής ιδιοκτησίας, κάθε πηγής ατομικού πλουτισμού.

Εξαιτίας των θέσεών του για τον άλλο δρόμο κοινωνικής παραγωγής, συγκρότησης της κοινωνίας, το ΚΚΕ κατηγορείται ότι παραπέμπει την ικανοποίηση άμεσων αναγκών των εργαζομένων στο σοσιαλισμό.

Είναι συνειδητό ψέμα από τα αστικά και οπορτουνιστικά κόμματα.

Το ΚΚΕ ήταν, είναι και θα είναι σταθερό στη στήριξη δικαιωμάτων - αιτημάτων των εργαζομένων, των νέων, των συνταξιούχων, με συνέπεια λόγων - έργων, γιατί έχει φωτεινή πυξίδα, στρατηγική πλεύση.

Γι' αυτό μπόρεσε και μπορεί με συνέπεια να υπερασπίζεται την πλήρη και σταθερή καθολική εργασία, την κοινωνική προστασία των ανέργων, της μητρότητας, των εργαζομένων σπουδαστών - φοιτητών, τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, το αγροτικό εισόδημα, τα δικαιώματα των ΕΒΕ, των μεταναστών και πολιτικών προσφύγων, την αποκλειστικά δημόσια δωρεάν Παιδεία, Υγεία, τη σύνταξη, την προστασία του περιβάλλοντος, το αντιπάλεμα των αντιλαϊκών συνεπειών από την ένταξη στην ΕΕ, στο ΝΑΤΟ.

Πολιτική ισχυροποίηση του ΚΚΕ σημαίνει δύναμη διεκδίκησης, δύναμη αντίστασης σε νέες αντεργατικές - αντιλαϊκές εργοδοτικές και κυβερνητικές επιθέσεις, ακόμη και δύναμη απόσπασης κατακτήσεων, δύναμη για τα σημερινά και προοπτικά εργατικά και λαϊκά συμφέροντα.

Η τρέχουσα πολιτική μάχη των ευρωεκλογών μπορεί να δώσει τη δική της ώθηση στην ισχυροποίηση του ΚΚΕ, στην ανατροπή του συσχετισμού πρώτ' απ' όλα σε κοινωνικό επίπεδο».