Συνάντηση για την αποτίμηση της εφαρμογής της Διαδικασίας της Μπολόνια έχουν σήμερα και αύριο στο Βέλγιο οι υπουργοί Παιδείας των 46 χωρών που συμμετέχουν στη Διαδικασία (ανάμεσά τους και η Ελλάδα). Η υπουργική συνάντηση διοργανώνεται 10 χρόνια μετά την έναρξη της Διαδικασίας της Μπολόνια για τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ) και ένα χρόνο πριν από το 2010 που έχει καθοριστεί ως καταληκτικό έτος για την πλήρη εφαρμογή των αποφάσεων της Μπολόνια. Πέρα από την αποτίμηση της μέχρι τώρα πορείας τους, στόχος των υπουργών στην παρούσα συνάντηση είναι «να καθορίσουν μια νέα ατζέντα και να συμφωνήσουν ως προς τις προτεραιότητες στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την επόμενη δεκαετία μέχρι το 2020».

Με οδηγό τη Διαδικασία της Μπολόνια και τη δημιουργία του ΕΧΑΕ, προωθούνται οι αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις στην ανώτατη εκπαίδευση. «Γεύση» αυτών των αντιδραστικών αλλαγών σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ παίρνουμε στην Ελλάδα μέσα από πληθώρα νομοθετημάτων: «Αξιολόγηση», διάσπαση σπουδών σε κύκλους (προπτυχιακός - μεταπτυχιακός - διδακτορικός), πιστωτικές μονάδες, νόμος - πλαίσιο για τη θεσμοθέτηση της επιχειρηματικής λειτουργίας των Πανεπιστημίων κλπ. Στόχος της Διαδικασίας της Μπολόνια - η οποία εξειδικεύει τις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις στην ανώτατη εκπαίδευση με βάση τη στρατηγική της Λισαβόνας - είναι η ολοκληρωτική πρόσδεση της ανώτατης εκπαίδευσης στις σύγχρονες ανάγκες του κεφαλαίου. Γι' αυτό και στην καρδιά των αντιδραστικών αλλαγών είναι η λειτουργία των πανεπιστημίων με επιχειρηματικά κριτήρια, η μετατροπή των σπουδών σε σούπα καταρτισιακού χαρακτήρα, η υποβάθμιση των προπτυχιακών σπουδών και η μεταφορά γνώσης σε μεταπτυχιακά προγράμματα που απευθύνονται σε λιγότερους φοιτητές, ο ασφυκτικός έλεγχος των πανεπιστημίων από τις επιχειρήσεις που ελέγχουν και «αξιολογούν» την ανταγωνιστικότητα των ιδρυμάτων.

«Η Διαδικασία της Μπολόνια έχει οδηγήσει σε μεγαλύτερη συμβατότητα και συγκρισιμότητα των συστημάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μεταξύ άλλων, έχει καταστήσει την Ευρώπη έναν ελκυστικότερο προορισμό για σπουδαστές από άλλες ηπείρους» σημείωσε σχετικά ο επίτροπος της ΕΕ για την Εκπαίδευση, Γιαν Φίνγκελ, καταγράφοντας τους στόχους της Διαδικασίας που είναι να διαμορφωθεί μια ενιαία αγορά ευρωπαϊκών πανεπιστημίων που να είναι ανταγωνιστική σε σχέση με τις ΗΠΑ και να προσελκύει φοιτητές - πελάτες από άλλες χώρες. Ακόμα, ο Γιαν Φίνγκελ πρόσθεσε πως «ενώ πρέπει ακόμα να καταβληθεί κάποια προσπάθεια για να επιτευχθούν οι στόχοι που ορίστηκαν το 1999, πρέπει να προχωρούμε συνεχώς για να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της τρέχουσας οικονομικής κρίσης. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει έναν βασικό ρόλο να διαδραματίσει στην υποστήριξη της βιώσιμης οικονομικής ανάκαμψης και στην υποκίνηση της καινοτομίας. Τα πανεπιστήμια πρέπει να εκσυγχρονιστούν». Η παραπάνω θέση του Γ. Φίνγκελ - επανάληψη της επίσημης θέσης της ΕΕ - σηματοδοτεί την ένταση της προώθησης και της εφαρμογής των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων προκειμένου η ανώτατη εκπαίδευση και η έρευνα να συμβάλουν ακόμα περισσότερο στην κερδοφορία του κεφαλαίου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά τα λόγια περί «επιτυχίας» της εφαρμογής της Μπολόνια, αναγνωρίζεται πως η Διαδικασία δεν έχει προχωρήσει ολοκληρωμένα σε όλες τις χώρες και πως βασική κατεύθυνση μέχρι το 2020 πρέπει να είναι η ολοκληρωτική εφαρμογή των βασικών κατευθύνσεων που τέθηκαν το 1999.

Στον πυρήνα της Διαδικασίας της Μπολόνια είναι να γίνουν τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια πιο ανταγωνιστικά και πιο ελκυστικά σε ξένους φοιτητές, ερευνητές και πανεπιστημιακούς. Στο πλαίσιο αυτό, στο περιθώριο της υπουργικής συνάντησης θα πραγματοποιηθεί ένα «φόρουμ πολιτικής της Μπολόνια» μεταξύ των 46 χωρών που συμμετέχουν στη Διαδικασία και 20 χωρών εκτός Ευρώπης.