• «Η Λευκάδα στη Δίνη Κατοχής και του Εμφυλίου» με συγγραφέα τη Σμύρνη Φ. Μαραγκού, εκδόσεις «Ελληνική Ευρωεκδοτική ΕΠΕ», Αθήνα 1989.
• «Η Ανατολή του Νέου Πολιτικού Διχασμού στο Μεταπολεμικό Κράτος» με συγγραφέα τον Ι. Φ. Μαλακάση, καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, εκδόσεις «Δωδώνη» 2001 του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Τα παραπάνω έργα ιστορικού περιεχομένου εστιάζουν στην Εθνική Αντίσταση και εμφύλιες συγκρούσεις και γενοκτονία στη Λευκάδα κατά την περίοδο 1941 - 1945. Αναλυτικότερα το βιβλίο της κυρίας Μαραγκού εξιστορεί τα γεγονότα από την προσωπική της γνώση και πληροφορίες και καταλήγει «περιοριστικά στην καταγραφή γεγονότων που αφορούν μόνο τη νοτιοδυτική Λευκάδα γιατί έζησε, έγραψε την μικρή της ιστορία, καλή ή κακή αυτό θα κριθεί από το χρόνο και τον ιστορικό του μέλλοντος, και έκλεισε ο κύκλος της ζωής της οικογένειας Μαραγκού».

Συνεπώς, τα στοιχεία που αναφέρει στο γλαφυρό και ευχάριστο στην ανάγνωση πόνημά της η συγγραφέας στηρίζεται σε πληροφορίες σχετικά με την καταγραφή γεγονότων, τα έγγραφα που αφορούν τις καταδικαστικές αποφάσεις των ιταλικών έκτακτων στρατοδικείων με τις συλλήψεις και καταδίκη των μελών της ΕΑΜικής οργάνωσης στο χωριό του Αγίου Πέτρου, έγγραφα που αφορούν το οικογενειακό της περιβάλλον, καθώς επίσης και το επάγγελμά της ως ιατρός και ιδιαίτερα το τμήμα που αναφέρεται στη ζωή της στη Χαλκίδα (σελίδα 361).

Η συγγραφέας αναφέρεται επίσης στα γεγονότα στο Διδυμότειχο που αφορούν τη δολοφονία του θείου της Νομάρχη Ιωάννη Φραγκούλη το 1942.

Το κείμενο και η εξιστόρηση του βιβλίου είναι πράγματι συναρπαστικά και μεταφέρει το κλίμα της εποχής από το μεσοπόλεμο, ιδιαίτερα της δεκαετίας του 1930, της ιταλογερμανικής κατοχής έως το 1945.

Ομως, δυστυχώς, η συγγραφέας δε στηρίζεται σε εξακριβωμένες ιστορικές πηγές όπως δικαστικές αποφάσεις και διασταυρωμένες προσωπικές μαρτυρίες, επίσημες αρχειακές πηγές όταν εξιστορεί κρίσιμα γεγονότα όπως π.χ. η μάχη της Λευκάδας στις 15-18 Ιουνίου 1944, πολύ δε περισσότερο που δεν αναφέρεται σε αρχειακό υλικό της Εθνικής Αντίστασης, τις καταθέσεις πρωταγωνιστών της μάχης που δημοσιεύτηκαν στον 3ο τόμο της Ιστορίας της Αντιστάσεως υπό την επιμέλεια του Βάσου Γεωργίου (σελίδες 1.024 - 1.047), εκδόσεις «Αυλός» 1979, δηλαδή 10 χρόνια πριν δημοσιευτεί το βιβλίο της.

Η συγγραφέας στην σελίδα 375 αναφέρεται στο «Συμμοριτοπόλεμο Γράμμου 1947 - 1949», όπου καταγράφει τα θύματα αυτής της εμφυλιακής περιόδου του χωριού Αγιος Πέτρος. Ηδη μετά την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης από την Πολιτεία, η ιστορική έρευνα από το 1982, η περίοδος 1946 - 1949, αναφέρεται ως Εμφύλιος Πόλεμος και οι «Συμμορίτες» ως Δημοκρατικός Στρατός.

Στο άρθρο μου «From Antartes to Symmorites, Road to Greek Fratriade», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Massachusetts Review του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης του 1968 προσπαθώ να τεκμηριώσω την επιλογή αυτού του όρου ως στρατηγικό ψυχολογικό στοιχείο του ψυχολογικού πολέμου αμέσως μετά το δόγμα Τρούμαν το Μάρτη 1947, προκειμένου να χειραγωγηθεί η κοινή γνώμη στην Ελλάδα και στο εξωτερικό στη μεταστροφή της θετικής γνώμης και του κλίματος των μέσων μαζικής ενημέρωσης για τους ένδοξους και ηρωικούς αντάρτες και επαναστάτες, προς έναν όρο που ταυτίζεται με τρομοκρατία και το κοινό έγκλημα. Ετσι με αυτόν τον τρόπο καλύπτεται και δικαιολογείται πλήρως το μαζικό έγκλημα της κρατικής τρομοκρατίας και των συμμάχων τού 1945 - 1947 σύμφωνα με τη Μαύρη Βίβλο του ΕΑΜ, Αθήνα Μάης 1946.

Από τη Βάρκιζα, 12 Φλεβάρη 1945, έως τις 31 Μάρτη 1946 η αντι-ΕΑΜ τρομοκρατία έδωσε τα παρακάτω αποτελέσματα : 1.289 άνθρωποι δολοφονήθηκαν, 6.671 τραυματίστηκαν, 84.931 συλλήψεις και 31.632 βασανίστηκαν. Κατά τα λοιπά, ο όρος «Συμμορίτες» λειτούργησε με απόλυτη επιτυχία, για να αποδοθεί το εγκληματικό προσωνύμιο στους αγωνιστές του οράματος της Λαοκρατίας της Εθνικής Αντίστασης που τώρα γίνονταν τα θύματα της κρατικής καταστολής υπό την ξένη καθοδήγηση.

Σχετικά με τα γεγονότα και την περιγραφή της μάχης της Λευκάδας, 18 Ιούνη 1944, σελίδα 295 του βιβλίου της κυρίας Μαραγκού «Η Λευκάδα στην Δίνη Κατοχής και του Εμφυλίου» όπως και στην σελίδα 104 του βιβλίου του κυρίου Ι. Φ. Μαλακάση «Η Ανατολή του Νέου Πολιτικού Διχασμού στο Μεταπολεμικό Κράτος» αναφέρεται «οι ελασίτες έκαψαν το σπίτι των Καραγιάννηδων και εφόνευσαν και τους μαστόρους στην σκεπή του σπιτιού. Αυτά έγιναν με υποδείξεις του Γεράσιμου Θερμού προς Φορτούνα. Ο Θερμός ήταν δάσκαλος από την Εγκλουβή», καταλήγει αναφορά του Ι. Φ. Μαλακάση από το βιβλίο της Μαραγκού. Ενώ η Σμύρνη Μαραγκού συνεχίζει «ο Θερμός ήταν δάσκαλος από την Εγκλουβή ψυχωμένος κομμουνιστής, που δεν εγκατέλειψε ποτέ το ιδεολογικό του πιστεύω, δίνει το παρών με ενεργό και συνειδητή συμμετοχή σ' όλες φάσεις των μετέπειτα αγώνων τον ΕΑΜ ως αντάρτης του ΕΛΑΣ. Συνελήφθη με τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Ζέρβα το 1947 στο Ακτιο Πρέβεζας, αποκεφαλίστηκε και το κεφάλι του κρεμάστηκε στο πευκοφάναρο της πλατείας της πόλης. (Αυτά από δικές μου πληροφορίες)».

Ο Γεράσιμος Θερμός ήταν επικεφαλής του Δεύτερου λόχου στη μάχη της Λευκάδας, όπως τεκμηριώνεται από τις μαρτυρίες στην Ιστορία της Αντίστασης, σελίδα 1.035,¹ του Παντελή Λιότσου (Κόρακα), καπετάνιου της επιχείρησης, σελίδα 1.038 και Σπύρου Φατούρου (Πάπιου) σελίδα 1.041 που ήταν επικεφαλής του εφεδρικού λόχου Ευγήρου. Στη συνέντευξή μου με τον Παντελή Λιότσο (Κόρακα) στις 23 Δεκεμβρίου 1978 ο Λιότσος (Καπετάνιος) περιέγραψε ως εξής τη διάταξη των δυνάμεων του ΕΛΑΣ:

Α' λόχος από Κεφαλλονίτες με επικεφαλής τον ΕΛΑΣίτη Αλυσανδράτο κινήθηκε στο νοτιοδυτικό μέτωπο προς Αλάτρο, ο Β' λόχος με επικεφαλής τον Γεράσιμο Θερμό κινήθηκε προς Σταυρωτά και από εκεί έφτασε και καβάλησε το Λαϊνάκι, ο Γ' λόχος με επικεφαλής τον Κατσιγιάννη κινήθηκε προς Σύβρο, ο Δ' λόχος, με επικεφαλής τον Σπύρο Φατούρο ή Πάπιο ήταν στα υψώματα της Ευγήρου. Η διοίκηση της επιχείρησης με 40 άνδρες, που επικεφαλής ήταν Καπετάνιος ο Φορτούνας και ο Καπετάνιος Κόρακας κινήθηκε προς το χωριό Αγιος Ηλίας.

Ποτέ ο Δεύτερος και ο Τρίτος λόχος δεν συναντηθήκανε με την διοίκηση Φορτούνα - Κόρακα και όπως λέει ο Σπύρος Φατούρος περίμεναν τη διοίκηση για 15 ώρες στο Σύβρο - Βουρνικά που δε συναντήθηκαν, γιατί στο μεταξύ παρενέβησαν οι γερμανικές δυνάμεις με μεγάλη δύναμη πυρός. Πώς, λοιπόν, οι συγγραφείς των βιβλίων δε συμβουλεύτηκαν τις μαρτυρίες των πρωταγωνιστών που κατατέθηκαν στο Σεμινάριο Κοντογιώργη που επικαλούνται, και ατυχώς, και κακώς ταυτίζουν τον διοικητή του Δεύτερου λόχου Γεράσιμο Θερμό με τα γεγονότα στον Αγιο Ηλία, αφού όπως προκύπτει από τις μαρτυρίες ο δεύτερος λόχος του Γεράσιμου Θερμού κατέλαβε τον κύριο στόχο της επιχείρησης στο Λαϊνάκι από την πρώτη κιόλας μέρα, όπως ακριβώς προέβλεπε το οργανωτικό σχέδιο της επιχείρησης, ενώ οι καπετάνιοι Φορτούνα και Κόρακας με τους 40 άντρες, δηλαδή το αρχηγείο της επιχείρησης κατέλαβαν το χωριό Αγιος Ηλίας και κινήθηκαν με μεγάλη καθυστέρηση προς Σύβρο - Βουρνικά και συνεπώς έχουν την αποκλειστική ευθύνη για τα γεγονότα στον Αγιο Ηλία.

Ο Δεύτερος λόχος αναχώρησε από το οροπέδιο της Εγκλουβής από το βουνό Καλοκαιρινό - Σουλάκι - Σταυρωτά, και από εκεί στο χωριό Σύβρο όπου έφτασε στο Λαϊνάκι , ενώ ο Τέταρτος λόχος με τον Κατσιγιάννη κινήθηκε προς Χορτάτα - Κομηλιό, Αθάνι και κατέβηκε στον Αγιο Πέτρο όπου και ενώθηκε με τμήμα του Ζανιά με στόχο τον σταθμό διοίκησης που είχε ορισθεί στο Σύβρο - Βουρνικά, ώστε να καλυφθεί το Λαϊνάκι και να συγκλίνουν εκεί όλες οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Ο Σπύρος Φατούρος διοικητής του Τέταρτου λόχου Ευγήρου γράφει στην Ιστορία της Αντίστασης, σελίδα 1.041: «Το αρχηγείο είχε ορίσει διοικητή στις νότιες περιοχές τον Κατσιγιάννη που τον βρήκα επικεφαλής του τμήματος και στις διαταγές του έπρεπε να υπαχθώ και εγώ. Εκεί ήτανε ο Κατσιγιάννης Εκτορας και ο Γεράσιμος Θερμός (Δάσκαλος). Είχανε χάσει το αρχηγείο και δεν είχαν επαφή μαζί τους από δεκαεφτάωρο. Εμείς βρισκόμαστε στην περιοχή Λαϊνάκι, χτυπούσαμε και ανεβαίναμε στο ύψωμα. Οι αντίπαλες δυνάμεις είχαν απώλειες και πολλοί παραδίνονταν. Μαχόμαστε στον Ασημόκαμπο. Την επόμενη μέρα έρχονται από το Φτερνό μερικές γυναίκες μαζί και η Γιαννούλα Γιαννακού, η σύζυγος του υπεύθυνου εκείνου του χωριού και μας έφεραν την πληροφορία ότι ήρθαν οι Γερμανοί και ότι το αρχηγείο το διαλύσανε, ότι το πρωί οι Γερμανοί θα φθάσουν εδώ . Σύστησε ο Φατούρος στον Κατσικογιάννη που ήταν επικεφαλής να αποσυρθούμε στα υψώματα της Ευγήρου. Συμφωνήσαμε να αποσυρθώ εγώ με το τμήμα Ευγήρου και αυτός με τις υπόλοιπες δυνάμεις να παραμείνει εκεί και να περιμένει μήπως φανεί κανένας σύνδεσμος. Αυτός ειδοποίησε και τον Θερμό που βρισκότανε τότε στο Λαϊνάκι. Την επόμενη ο Ασημόκαμπος γέμισε με Γερμανούς. Εμείς τους χτυπήσαμε με το πολυβόλο, άλλη ενέργεια δεν ήταν δυνατή να κάνουμε. Υστερα έγιναν όσα έγιναν, χάσαμε πολλά παλικάρια και είχαμε πολλά θύματα».²

Ο Ι. Φ. Μαλακάσης αναφέρει στην σελίδα 75 του βιβλίου του ότι «το ανεξάρτητο τάγμα του εφεδρικού ΕΛΑΣ στέλνει δύο τμήματα, το ένα στην περιοχή Χορτάτων με τον Χρ. Βλάχο και ένα στην Εγκλουβή με τον Γεράσιμο Θερμό», δηλαδή δέχεται ότι ο Γεράσιμος Θερμός ήταν διοικητής τμήματος του εφεδρικού ΕΛΑΣ και στη συνέχεια στην σελίδα 104 σχετικά με τα γεγονότα στο Αη- Λια επικαλείται μαρτυρία του Νίκου Θερμού (Ζούρα) «τα περιστατικά έγιναν με πρωτοβουλία ορισμένων απείθαρχων εφεδρικών οπλοφόρων». Εδώ, λοιπόν, προκύπτει σαφώς σύγχυση στην εξιστόρηση γεγονότων από τους παραπάνω συγγραφείς.

Εύλογο, λοιπόν, είναι το ερώτημα σχετικά με την επιστημονική τεκμηρίωση των γεγονότων προς τους συγγραφείς των παραπάνω βιβλίων γιατί δεν έλεγξαν τα σχετικά έγγραφα από τις ποινικές διώξεις που ασκήθηκαν και την απόδοση ευθυνών για το περιστατικό στον Αγιο Ηλία που αναφέρουν, όπου προκύπτει ότι το δικαστήριο Αγρινίου καταδίκασε τον Δημήτριο Θερμό το 1948 για το θάνατο ενός ατόμου κατά την είσοδο του Αρχηγείου του ΕΛΑΣ στο χωριό Αγιος Ηλίας υπό την ηγεσία των Καπεταναίων Φορτούνα - Κόρακα.

Η κυρία Σ. Μαραγκού γράφει ότι ο Γεράσιμος Θερμός «συνελήφθη με τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Ζερβά το 1947 στο Ακτιο Πρέβεζας». Αυτό βέβαια δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια γιατί η μάχη του Ακτίου στης 22 Ιουνίου 1947 έγινε από αποσπάσματα χωροφυλακής με το επίλεκτο τμήμα του Δημοκρατικού Στρατού Λευκάδας.

Καλείται, λοιπόν, η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων που συμμετείχε σε αυτή την ιστορική εργασία, αφού ο αείμνηστος καθηγητής Ι. Φ. Μαλακάσης έχει αποβιώσει, να διορθώσει ό,τι πρέπει να διορθώσει με διασταυρωμένες και αξιόπιστες πληροφορίες και ιστορικές πηγές, προκειμένου να υπερασπιστεί το κύρος μιας πανεπιστημιακής έκδοσης, ώστε να ανταποκρίνονται και στα πρακτικά του Σεμιναρίου Κοντογιώργη που αναφέρει, σελίδα 37, τις 14 Ιανουαρίου 1979, αφού ο συγγραφέας αυτής της βιβλιοπαρουσίασης ήταν παρών ως συνδιοργανωτής και γνωρίζει τις μαγνητοφωνημένες παρουσιάσεις μερικών συμμετεχόντων πρωταγωνιστών στη μάχη της Λευκάδας που ήταν παρόντες σε αυτή τη συζήτηση.

Ο Γεράσιμος Θερμός ήταν υπασπιστής της ταξιαρχίας στην Αμφιλοχία με διοικητή τον Αρέθα, έφεδρος αξιωματικός στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο στην Αλβανία που προάχθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1940 σε έφεδρο ανθυπολοχαγό. Στις 22 Ιουνίου 1947, σύμφωνα με το πιστοποιητικό στρατολογίας Λευκάδας Αρ. 507127, «εφονεύθη υπό αποσπασμάτων χωροφυλακής ως ένοπλος κομμουνιστής». Με απόφαση του Γενικού Επιτελείου Στρατού, με την υπ' αριθμόν 24/24-2-89 εγκύκλιο διαταγή ΓΕΣ και με προεδρικό διάταγμα στις 2 Φεβρουαρίου 1989, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 36/13-2-89, προάγει σε υπολοχαγό Πεζικού τον Γεράσιμο Θερμό ΣΑ 150/91583/38 από 12-3-1946.

Ο Γεράσιμος Θερμός έπεσε μαχόμενος στη μάχη της Πούντας - Ακτίου του Δημοκρατικού Στρατού με αποσπάσματα της Χωροφυλακής και ΜΑΥδες, όπου οι νικήτριες δυνάμεις του ελληνικού κράτους αποκεφάλισαν τους νεκρούς και τραυματίες του Δημοκρατικού Στρατού και κρεμάσανε τα κεφάλια τους ως τρόπαια στο πευκοφάναρο της κεντρικής πλατείας της Λευκάδας, προς δόξαν του Διεθνούς Δικαίου για τους νεκρούς και τραυματίες του πολέμου.

Ομως, αυτό το φρικτό και αποτρόπαιο έγκλημα εξιστορείται από τους συγγραφείς των παραπάνω βιβλίων, όπου ο μεν καθηγητής Ι. Φ. Μαλακάσης εμφανίζει στη σελίδα 210 φωτογραφία που κρέμονται τα κεφάλια των αγωνιστών με το σχόλιο «η βαρβαρότητες της περιόδου "Λευκής τρομοκρατίας" 1946-47. Κεφάλια ΕΑΜιτών του πευκοφανάρου στην κεντρική πλατεία της Λευκάδας αμέσως μετά την "Εθνική Αποκατάσταση" της Βάρκιζας». Η κυρία, δε, Μαραγκού δεν αναφέρει στο εκτεταμένο βιβλίο της αυτό το συνταρακτικό γεγονός.

Οπως φαίνεται από τα παραπάνω, αλλά και από μαρτυρίες αγωνιστών της εποχής, οι βαρβαρότητες σε βάρος των νεκρών και τραυματιών της μάχης του Δημοκρατικού Στρατού στο Ακτιο, στις 22 Ιουνίου 1947, με ΜΑΥδες και αποσπάσματα Χωροφυλακής έγιναν με την εντολή της διοίκησης της Αστυνομίας που συμμετείχε στη μάχη και δεν επέτρεψε την ταφή των νεκρών αγωνιστών. Η, δε, μακάβρια έκθεση των κεφαλιών των κομμουνιστών ηρωικών αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης ήταν σε γνώση του διορισμένου εκπροσώπου του ελληνικού κράτους, του νομάρχη Λευκάδας.

Οι επίσημες αρχές της Συντεταγμένης Πολιτείας ασφαλώς γνωρίζουν ότι παραβιάστηκε με πρωτοφανή βαρβαρότητα το Διεθνές Δίκαιο για την προστασία των αιχμαλώτων τραυματιών και τη βεβήλωση των νεκρών ηρώων που αφέθηκαν άταφοι, βορά των πουλιών και αγριμιών, έτσι που σήμερα δεν υπάρχει ούτε ίχνος αυτών των αγωνιστών. Πότε, λοιπόν, θα αποδοθεί επιτέλους δικαιοσύνη κάθαρσης στην τραγωδία της Λευκάδας του 1947 και θα παρουσιάσει η συντεταγμένη πολιτεία τα επίσημα αποτελέσματά μας, ώστε να τιμηθούν οι ήρωες αγωνιστές του ελληνικού λαού με τις τιμές που τους αρμόζει και με την παραδειγματική τιμωρία των ένοχων συνεργατών του εχθρού της πατρίδας στην ιταλο-γερμανική κατοχή 1941-44 ;

Ομως, από την ερευνητική ομάδα, φαίνεται να απουσιάζουν εξειδικευμένοι διεθνολόγοι πολιτικοί επιστήμονες, που να αναλύσουν με βάση τα διεθνή δεδομένα, τα διπλωματικά έγγραφα και τις εκθέσεις των κατασκοπευτικών αποστολών (κυρίως της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ), που έδρασαν στις περιοχές Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, Ηπείρου και Ιόνιων Νησιών.

Για παράδειγμα, είναι γνωστά ο στρατηγικός σχεδιασμός και η επιδίωξη της Μεγάλης Βρετανίας για την επιχείρηση «Κιβωτός», που σκόπευε να επιχειρήσει απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων στο Ιόνιο και τις Δαλματικές ακτές, ώστε να προωθηθούν οι Συμμαχικές Αγγλο-Αμερικανικές δυνάμεις ταχύτερα στην Κεντρική Ευρώπη, αντί της απόβασης στη Νορμανδία (σχέδιο Overland) που έγινε στις 6 Ιουνίου 1944. Στόχος της επιχείρησης «Κιβωτός» ήταν η όσο το δυνατόν ταχύτερη ανακοπή της προέλασης του Κόκκινου Στρατού προς Γερμανία, Τσεχία, Ουγγαρία και Αυστρία.

Συνεπώς, σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο «Κιβωτός», οι ακτές του Ιονίου και της Δαλματίας έπρεπε να καθαριστούν το ταχύτερο από τις γερμανικές δυνάμεις. Ο ΕΛΑΣ, λοιπόν, έπρεπε να σταθμίσει αυτόν τον κρίσιμο παράγοντα της βρετανικής πολιτικής και να αποφασίσει με βάση τα δικά του στρατηγικά συμφέροντα και με δεδομένους πλέον τους αντι-ΕΑΜικούς στόχους της βρετανικής πολιτικής για επικράτηση στον ελληνικό χώρο μετά την Απελευθέρωση.

Αφού, λοιπόν, η βρετανική πολιτική είχε επιλέξει ως στρατηγικό εταίρο τον ΕΔΕΣ του Ναπολέοντα Ζέρβα και όχι το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, τότε θα ήταν λογικό κάθε επιχείρηση του ΕΛΑΣ να σχεδιαζόταν, έτσι ώστε να μην επωφεληθεί η αντι-ΕΑΜική βρετανική πολιτική. Οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ θα έπρεπε, λοιπόν, να επωμισθούν πλήρως όλες τις συνέπειες της φιλοβρετανικής και φιλοαμερικανικής τους πολιτικής ταυτοχρόνως. Δηλαδή, πολύ απλά, η Μεγάλη Βρετανία θα έπρεπε να επιστρατεύσει τον ΕΔΕΣ για να πολεμήσει τους Γερμανούς για να εξυπηρετήσει τα ιμπεριαλιστικά της σχέδια, αφού τον είχε χρησιμοποιήσει και εξοπλίσει ως τον στρατηγικό της εταίρο στην Εθνική Αντίσταση. Αντί αυτής της «λογικής» επιλογής, η καταχθόνια και ανήθικη βρετανική πολιτική προτιμά να χρησιμοποιεί τον εν δυνάμει εχθρό της, τον ΕΛΑΣ, αφ' ενός μεν για να συγκρουστεί με τους Γερμανούς και να εμπλέξει τον ΕΛΑΣ σε εμφύλιο πόλεμο με τον ΕΔΕΣ, και, επίσης, να αξιοποιήσει τυχόν ήττα του ΕΛΑΣ για την εδραίωση της Βρετανο-ΕΔΕΣικής στρατηγικής συμμαχίας και για την εδραίωση της αντι-ΕΑΜικής της πολιτικής, στην προκειμένη περίπτωση στη Λευκάδα, να παραδώσει το αριστερό Νησί στο έλεος των φιλογερμανικών και φιλοβρετανικών δυνάμεων.

Με βάση, λοιπόν, αυτήν τη λογική της διαπιστωμένης αντι-ΕΑΜικής πολιτικής των Βρετανών, η επιχείρηση της Λευκάδας 17-18 Ιουνίου 1944 εξυπηρετούσε ουσιαστικά τις βρετανικές επιδιώξεις, όποιο και αν ήταν το αποτέλεσμα. Σε περίπτωση, δηλαδή, νίκης του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, θα επισπευδόταν η αποχώρηση των Γερμανών και με πρόσχημα την αντιπαράθεση ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ θα απαλλάσσονταν από την παραχώρηση της Λευκάδας στον ΕΛΑΣ σύμφωνα με τη Συμφωνία της Πλάκας μεταξύ ΕΑΜ και ΕΔΕΣ στις 29 Φεβρουαρίου 1944, και θα εξασφάλιζε προγεφύρωμα στο Κεντρικό Ιόνιο. Σε περίπτωση, όμως, ήττας του ΕΛΑΣ, ο φιλοβρετανικός ΕΔΕΣ θα ήταν κυρίαρχος στη Λευκάδα και η Βρετανία δε θα υλοποιούσε τη Συμφωνία της Πλάκας προς χάριν της βοήθειας - επέμβασης των Γερμανών για τη σωτηρία του ΕΔΕΣ, που έπαιζε σε διπλό ταμπλό.

Δυστυχώς, λοιπόν, τα δύο παραπάνω βιβλία δε φωτίζουν σε βάθος το κύριο ζήτημα της Εθνικής Αντίστασης στην Λευκάδα όχι ως απομονωμένο φαινόμενο σύγκρουσης φανατικών, αλλά ως κρίσιμο σημείο αντιπαράθεσης των εμπλεκόμενων δυνάμεων στον ευρύτερο γεωπολιτικό χώρο της περιοχής του Ιονίου και των Δαλματικών ακτών. Είναι, λοιπόν, αυτή η αντιπαράθεση προάγγελος της ευρύτερης αντιπαράθεσης στον ελληνικό χώρο, που οδηγεί κατευθείαν από την Εθνική Αντίσταση στον Εμφύλιο και όχι στο «Συμμοριτοπόλεμο του Γράμμου»;

Η επιστημονική έρευνα, εξήντα και πλέον χρόνια μετά την Εθνική Αντίσταση, απαιτεί από τους ιστορικούς της πολιτικής και διπλωματικής ιστορίας των νεώτερων χρόνων, καθώς επίσης και από τους πολιτικούς επιστήμονες - διεθνολόγους, ειδικούς στη δομή και συμπεριφορά του διεθνούς συστήματος, στις διεθνείς σχέσεις και την εξωτερική πολιτική, πρώτα από όλα να συλλέξουν και να καταθέσουν στις πανεπιστημιακές και δημοτικές βιβλιοθήκες όλα τα κρίσιμα πρωτογενή στοιχεία, πάνω στα οποία στηρίζεται κατ' εξοχήν η επιστημονική έρευνα, όπως:

1) Μυστικά έγγραφα και εκθέσεις μυστικών αποστολών της Μεγάλης Βρετανίας και ΗΠΑ στον κρίσιμο Ελλαδικό και Βαλκανικό χώρο, τα οποία σήμερα είναι διαθέσιμα σε σημαντικό βαθμό.

2) Αρχεία για τις στρατηγικές επιδιώξεις στον ελλαδικό χώρο των Μεγάλης Βρετανίας και ΗΠΑ, όπως, π.χ.: Ο σχεδιασμός και στόχος της επιχείρησης «Noark Arc» («Κιβωτός»).

3) Αρχεία σχετικά με διεισδύσεις της βρετανικής κατασκοπίας στις οργανώσεις της Εθνικής Αντίστασης για τη στρατολόγηση των πρακτόρων, ώστε οι πράξεις τους να δημιουργήσουν και να μεγιστοποιήσουν το μίσος μεταξύ των οργανώσεων και να διαχειρίζονται το αβυσσαλέο μίσος και να προβαίνουν εσκεμμένα σε υπονόμευση προσωπικοτήτων (Character Assassination) των πιο αταλάντευτων αγωνιστικών φυσιογνωμιών της Εθνικής Αντίστασης κυρίως του ΕΛΑΣ, ώστε μέσα από την τακτική της δαιμονοποίησης να προκαλείται αμφισβήτηση και υπονόμευση της πίστης του αγωνιζόμενου λαού στην ηρωική ιδεολογική πρωτοπορία.

1) Δεν εκτιμήθηκε σωστά και έγκαιρα η φύση της αντιφασιστικής συμμαχίας Σοβιετικής Ενωσης - ΗΠΑ και Μεγάλης Βρετανίας. Ηταν συγκυριακή και δεν είχε σταθερή ιδεολογική βάση. Ετσι, από ό,τι γνωρίζουμε σήμερα οι ΗΠΑ επεξεργάζονταν σενάρια για την μεταπολεμική τους στάση απέναντι στη Σοβιετική Ενωση και τελικά κατέληξαν στην πολιτική Containment, με κεντρικό στόχο την ασφυκτική περικύκλωση της Σοβιετικής Ενωσης και με συγκεκριμένο απώτερο στόχο την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης μέσα από ένα μακροχρόνιο ψυχρό πόλεμο.

Η, δε, βρετανική πολιτική αποσκοπούσε στο να στερήσει από τη Σοβιετική Ενωση την αξιοποίηση της νίκης της και να περιορίσει την επιρροή της ασφυκτικά μέσα στο χώρο της Σοβιετικής Ενωσης, όπως ακριβώς έκανε η βρετανική πολιτική στο Συνέδριο της Βιέννης, το 1815, με σύμμαχο την Αυστροουγγαρία απέναντι στον τότε νικητή Ρωσία, με υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας τον Ιωάννη Καποδίστρια.

Η βρετανική, λοιπόν, πολιτική στην Ελλάδα το 1944 είναι καθαρά αντι-ΕΑΜική και άρα ανθελληνική. Αυτό αποδεικνύεται μεταξύ άλλων και με την παραβίαση της Συμφωνίας της Πλάκας για την παραχώρηση της Λευκάδας στον ΕΛΑΣ κατά την περίοδο της αγγλικής κατοχής του νησιού, 2-17 Δεκεμβρίου 1944, όπως αναλύει ο συγγραφέας Ι. Φ. Μαλακάσης, σελίδες 192-194.

Ο στρατηγός Σαράφης γράφει για τα γεγονότα της Λευκάδας: «Ο Αγγλος ταξίαρχος πήγε στη Λευκάδα και σύμφωνα με την έκθεση του στρατηγού Σκόμπι έβγαλε διαταγή να μείνει η Λευκάδα στον ΕΔΕΣ...».

«Κάνατε παράπονα για την Λευκάδα. Ελαβα την απόφασή μου και αυτές είναι οι διαταγές μου. Του υπενθύμισα εξ αρχής τις διαταγές του και τις συμφωνίες μας και ότι η τελευταία η διαταγή του είναι αντίθετη προς όλες τις συμφωνίες και διαταγές. Πρόσθεσε ότι η διαταγή του θα εκτελεστεί. Ετσι κανονίστηκε το ζήτημα της Λευκάδας σε βάρος του ΕΛΑΣ παρά τις συμφωνίες και διαταγές».⁷

Παραπομπές:

1. Ιστορία της Αντιστάσεως, Εκδόσεις «Αυλός», Αθήνα 1978.

2. Ιστορία της Αντιστάσεως, όπως παραπάνω, σελ. 1.041.

3. Μετά την κατάληψη - απελευθέρωση της Κεφαλονιάς, η αγγλική αποστολή πήγε στη διοίκηση του τάγματος Λευκάδας - Ξηρομέρου και απαιτούσε να παραλάβει το γερμανικό οπλισμό που είχαν αφήσει πίσω οι Γερμανοί κατά την αποχώρησή τους από το νησί. Αυτός ο οπλισμός τους ήταν πολύ μεγάλος και διοχετεύτηκε, σύμφωνα με τη μαρτυρία του καπετάνιου Στάθη Σταύρακα, στον ΕΛΑΣ Αιτωλοακαρνανίας. Ο στρατηγικός διοικητής του τάγματος Γεράσιμος Θερμός όχι μόνο αρνήθηκε να συμμορφωθεί προς την υποδειγμένη από τη βρετανική αποστολή, αλλά αφόπλισε και τη βρετανική αποστολή και ο οπλισμός διοχετεύτηκε στον ΕΛΑΣ.

4. Ο Ιταλός λοχαγός Παμπελόνι από τη Φλωρεντία είναι ο αξιωματικός που πρωταγωνιστεί ως ιστορικό πρόσωπο στην ταινία «Το Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι».

5. Βλ. κατάθεση Φώτη Λογοθέτη στην Ιστορία της Αντιστάσεως, Τόμος 3, σελίδα 1.306, Εκδόσεις «Αυλός». Αθήνα 1979. Επίσης εξιστορείται σε ξεχωριστή κατάθεση του καπετάνιου Στάθη Σταύρακα του τάγματος Λευκάδος - Ξηρομέρου προς τον γράφοντα στις 7 Ιουνίου 1979.

6. Το τάγμα του ΕΛΑΣ Λευκάδας - Ξηρομέρου συγκροτήθηκε το Σεπτέμβρη 1944.

7.Ιστορία της Αντιστάσεως, Τόμος 4, σελίδα 1.654.