Ενα ακόμη βήμα προς την πλήρη «απελευθέρωση» των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, αλλά και ένα ακόμη άλμα προς την επιδείνωση των όρων παροχής ενέργειας στους λαούς της Ευρώπης, σηματοδοτεί η χτεσινή έγκριση του λεγόμενου «τρίτου ενεργειακού πακέτου» από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Είχαν προηγηθεί περίπου 20 μήνες διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν, προκειμένου να καταληχτεί το τελικό κείμενο που αφορά στην αποσύνδεση της παραγωγής ηλεκτρισμού και αερίου από τη μεταφορά και διανομή. Η συμφωνία υποστηρίχτηκε από την ελληνική κυβέρνηση, ενώ ευρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ χαιρέτισαν την έγκρισή της, συμπορευόμενοι με την αντιλαϊκή ενεργειακή πολιτική της ΕΕ.

Συνοπτικά, η συμφωνία προβλέπει τρεις επιλογές για τη διαχείριση της μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου: Πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισμό, «ανεξάρτητο διαχειριστή συστήματος», «ανεξάρτητο διαχειριστή εκπομπών». Η λογική της στηρίζεται στο... δεδομένο ότι τα δίκτυα Μεταφοράς και κατ' επέκταση τα δίκτυα Διανομής πρέπει να εξυπηρετήσουν τις ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής και αερίου. Πρέπει ο κάθε ιδιώτης παραγωγός ή έμπορος να έχει ελεύθερη πρόσβαση σ' αυτά τα δίκτυα, για να πουλήσει το εμπόρευμά του. Αυτό το δεδομένο δεν το αμφισβήτησε κανείς από τους εμπλεκόμενους στις διαπραγματεύσεις. Στην πράξη, η συμφωνία είναι ένας συμβιβασμός που αντιμετωπίζει τις αντιρρήσεις ή και τις δυσκολίες του πλήρους ιδιοκτησιακού διαχωρισμού των δικτύων, ο οποίος έχει προχωρήσει ωστόσο σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Παρ' όλα αυτά, ορισμένες εταιρείες, πρώην κρατικά μονοπώλια, δεν είναι καθόλου πρόθυμες να απεμπολήσουν την «ιδιοκτησία» τους, ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι ίδιοι οι ιδιώτες προτιμούν να έχουν τη χρήση των δικτύων, όχι όμως και την ευθύνη ή την υποχρέωση συντήρησής τους. Ετσι, οι διαχειριστές των δικτύων μπορούν πλέον να είναι θυγατρικές επιχειρήσεις με ειδικές παραμέτρους λειτουργίας, ώστε να διασφαλίζεται ότι όλοι θα μπορούν να κάνουν τη «δουλειά» τους, χωρίς εμπόδια, τυπικά ή ουσιαστικά.

Στην Ελλάδα, έχει αντιμετωπιστεί μερικώς το ζήτημα με τη δημιουργία του ΔΕΣΜΗΕ, του διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και του ΔΕΣΦΑ για το φυσικό αέριο, οι οποίοι διαχωρίζονται από τη ΔΕΗ και τη ΔΕΠΑ, αντίστοιχα. Ωστόσο, ορισμένες πλευρές της Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας παραμένουν στη ΔΕΗ, που έχει και στην ιδιοκτησία της το Δίκτυο. Ταυτόχρονα, η ΔΕΗ κατέχει και διαχειρίζεται το Δίκτυο Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ στο φυσικό αέριο το δίκτυο Διανομής αναπτύσσεται και ελέγχεται από τις τοπικές ΕΠΑ. Ηδη η ΔΕΗ έχει εκδηλώσει την πρόθεσή της για τη δημιουργία δύο θυγατρικών εταιρειών για τη Μεταφορά και τη Διανομή.

Στην ανακοίνωση της ΕΕ επισημαίνεται ότι με τα νέα μέτρα θα αυξηθεί η «προστασία του καταναλωτή», π.χ. με το δικαίωμα λύσης της σύμβασης με έναν πάροχο ηλεκτρισμού ή αερίου μέσα σε τρεις βδομάδες και ατελώς, με πρόσβαση στην πληροφόρηση κλπ. Η ΔΕΗ, επιχειρηματολογώντας πρόσφατα για τις δικές της προθέσεις, ήταν περισσότερο «διαφωτιστική», καθώς μεταξύ άλλων, σημείωνε ότι το νέο σχήμα θα της επιτρέψει να χρεώνει επακριβώς για τη χρήση του δικτύου τους πελάτες της που θα επιλέξουν άλλη εταιρεία ηλεκτρισμού.