Πλήρης ημερών και αγώνων, ο Πρόεδρος του Κομμουνιστικού Κόμματος των Ηνωμένων Πολιτειών, Γκας Χολ, στα 90 του χρόνια άφησε την τελευταία του πνοή, την Παρασκευή, 13 Οκτωβρίου, στο νοσοκομείο Λένοξ του Μανχάταν, από επιπλοκές της υγείας του καθώς υπέφερε από χρόνιο διαβήτη, όπως ανακοινώθηκε χτες στη Νέα Υόρκη από το Σκοτ Μάρσαλ, μέλος της ηγεσίας του ΚΚ ΗΠΑ.

Ο Γκας Χολ, η πιο λαμπρή μορφή του κομμουνιστικού κινήματος των ΗΠΑ και μια από τις πιο λαμπρές φυσιογνωμίες του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος του αιώνα που μας αφήνει, διήνυσε από τα πρώτα χρόνια της ζωής του μια πορεία άμεσα συνυφασμένη με το παγκόσμιο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα, καθώς έλαβε μέρος σε όλες τις μεγάλες κοινωνικές μάχες που μεταμόρφωσαν στην κυριολεξία τις ΗΠΑ, τον 20ό αιώνα. Εξάλλου, προερχόταν και ανήκε ουσιαστικά, σε αυτή την αγωνιστική γενιά του μεσοπολέμου που πάλεψαν για τα δικαιώματα των εργαζομένων, την ειρήνη, την ισότητα και τη δικαιοσύνη, τη διεθνιστική αλληλεγγύη και φυσικά το σοσιαλισμό. Οπως αναφέρει η ανακοίνωση του ΚΚ ΗΠΑ «ο Γκας Χολ, όπως και η Ελίζαμπεθ Γκάρλεϊ Φλιν, ο Πολ Ρόμπεσον, ο Γουίλιαμ Ζ. Φόστερ, ο Τζον Λ. Λούις, ο Γ.Ε.Μ Ντιμπουά, καθώς και πολλοί άλλοι κομμουνιστές, αλλά και προοδευτικοί αγωνιστές, θα αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του στην πολιτική ζωή των Ηνωμένων Πολιτειών».

Πολιτικά ενεργός από τη δεκαετία του '20 ποτέ δε σκέφτηκε να λοξοδρομήσει ή να συμβιβαστεί ακόμη και μετά από τις χρόνιες και συστηματικές διώξεις. Παρέμεινες πιστός στις ιδέες του σοσιαλισμού ακόμη και μετά την ανατροπή του στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και την ΕΣΣΔ. Γεγονότα για τα οποία πραγματικά θρήνησε, αλλά που δεν τον λύγισαν ποτέ. Μάλιστα είχε αποκαλέσει τον ηγέτη της τότε ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και το μέλος του ΠΓ του ΚΚΣΕ και κατόπιν Πρόεδρο της Ρωσίας ως «πλήρωμα καταστροφής»... «Πράττω αυτά που πιστεύω και πιστεύω ότι ο σοσιαλισμός είναι αναπόφευκτο στάδιο», θα τονίσει σε συνέντευξή του, τον Απρίλη του 1992, μετά τις εξελίξεις στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. «Η ζωή δεν μπορεί να συνεχίζεται αέναα χωρίς το στάδιο του σοσιαλισμού και τυχόν οπισθοχωρήσεις δεν μπορεί να αλλάξουν την ιστορική νομοτέλεια»...

Ισως δεν είναι τυχαία αυτή η στάση, αν αναλογιστεί κανείς τη διαδρομή σε αυτόν τον αιώνα.

Οι ρίζες του αναζητιούνται στην περιοχή Αϊρον Ρέιντζ, της Πολιτείας της Μινεσότα, καθώς γεννήθηκε στις 8 Οκτωβρίου του 1910, σε μία πολυπληθή και πολιτικά ενεργή οικογένεια, Φιλανδών μεταναστών. Ο πατέρας του άνεργος για χρόνια, εξαιτίας της δράσης μέσα στα Συνδικάτα και ως ηγέτης του κόμματος στην περιοχή έδωσε το παράδειγμα στα δέκα παιδιά του. Ετσι, ο Χολ, έφηβος ακόμη δούλεψε σε αγροτικές εργασίες αλλά και ως ξυλοκόπος στο βορρά των ΗΠΑ. Ηταν ακριβώς και η εποχή που άρχισε την ενεργό πολιτικό δράση του, πριν ακόμη κλείσει τα 17 του χρόνια, το 1926, ως ένα από τα ηγετικά στελέχη της Κομμουνιστικής Νεολαίας των ΗΠΑ-(YCL), ενώ σπούδασε στο Ινστιτούτο Λένιν στη Μόσχα, από το 1931 έως το 1933.

Λίγο αργότερα, κατέβηκε στο στίβο της πολιτικής, ως υποψήφιος του ΚΚ ΗΠΑ για δήμαρχος της πόλης Γιανγκστάουν στην Πολιτεία του Οχάιο, μάλιστα με το πραγματικό όνομα, Αρβο Γκας Χολμπεργκ. Ομως όταν ο Χολ προσπάθησε να βρει εργασία στη βιομηχανία ατσαλιού, εξαιτίας των διωγμών και τη μαύρη λίστα, αναγκάστηκε να βρει μία εναλλακτική λύση. Αλλαξε το όνομά του σε Γκας Χολ.

Με αυτό το όνομα έγινε τελικά γνωστός, καθώς ήταν ένας από τους ηγέτες της «Οργανωτικής Επιτροπής των Εργατών Ατσαλιού»-(SWOC), ένας εκ των ιδρυτικών μελών του Συνδικάτου «Ενωμένων Εργατών Ατσαλιού της Αμερικής» και ηγέτης της «μικρής απεργίας ατσαλιού» του 1937. Η απεργία αυτή ήταν η μεγάλη νίκη του εργατικού κινήματος, κατά των γιγάντων βιομηχανιών ατσαλιού που είχε επιδοθεί σε ένα ανελέητο κυνηγητό κατά των Συνδικάτων, αλλά και των εργατών και μάλιστα σε μία ιστορική περίοδο, λίγο πριν το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου η βιομηχανία του ατσαλιού ήταν βαρύνουσας σημασίας όχι μόνο στην εγχώρια, αλλά και στην παγκόσμια οικονομία.

Μετά από αυτή τη δράση και τις οργανωτικές ικανότητες που κατέδειξε έγινε ένα από τα κύρια στελέχη του ΚΚ ΗΠΑ, ενώ κατά τη διάρκεια του πολέμου, υπερασπιζόμενος τον αγώνα κατά του φασισμού και του ρατσισμού, πήγε εθελοντής στο αμερικανικό ναυτικό και υπηρέτησε στη βάση του Γκουάμ. Αποστρατεύτηκε μετά τιμών στις 6 Μάρτη του 1946.

Ωστόσο, στις 22 Ιουλίου 1948, ο Γκας Χολ μαζί με άλλα 11 ηγετικά στελέχη του ΚΚ των ΗΠΑ, κρίθηκαν ένοχοι κάτω από το νόμο «Σμιθ Ακτ» για «συνωμοσία, διδαχή και διασπορά για την ανατροπή της κυβέρνησης των ΗΠΑ διά της βίας». Με το νόμο αυτό, πολλοί κομμουνιστές, αλλά και προοδευτικοί αγωνιστές εκδιώχθηκαν ανηλεώς στα μαύρα χρόνια της δεκαετίας του '50. Πάντως, ο Γκας κατάφερε να ξεφύγει, ενώ ήταν με εγγύηση έξω και να καταφύγει στο Μεξικό. Ομως τελικά πιάστηκε και εκδόθηκε στις ΗΠΑ. Ετσι από το 1949 και για οκτώμισι χρόνια παρέμεινε στο σωφρονιστήριο του Λίβενγουόρθ. Μετά από τους απάνθρωπους διωγμούς, αλλά και τις φυλακίσεις χιλιάδων, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, ανέτρεψε τη νομοθεσία «Σμιθ Ακτ» ως αντισυνταγματική.

Μετά την αποφυλάκισή του, ο Χολ έγινε ηγέτης του ΚΚ των ΗΠΑ το 1959 και φυσικά δεν έπαψε ποτέ να μάχεται και τελικά το όνομά του έγινε συνώνυμο με το αμερικανικό κομμουνιστικό κίνημα. Οι διώξεις συνεχίστηκαν τόσο απέναντι στο ίδιο του το κόμμα και κυρίως κατά των κεντρικών γραφείων του ΚΚ ΗΠΑ, στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Ο ίδιος ποτέ δεν μπόρεσε να ησυχάσει όπως τελικά δεν ησύχασαν και διώχτες του, καθώς μέχρι τώρα ποτέ δεν μπόρεσε να έχει τα δικαιώματα που έχουν οι απλοί Αμερικανοί πολίτες ή να μπορεί να εκδώσει μια κάρτα της τράπεζας. Υποψήφιος τέσσερις φορές για το προεδρικό αξίωμα, ενώ ήταν ο άνθρωπος που εισήγαγε το σύνθημα κατά την προεκλογική του εκστρατεία, το 1984, «ο άνθρωπος πριν από τα κέρδη».

Παράλληλα, έγινε μια από τις πιο φωτεινές μορφές του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, αγαπητός μέχρι σήμερα σε όλη την υφήλιο, ένας εκ των πιο γνωστών μαχόμενων θεωρητικών του μαρξισμού και συγγραφέας πολλών μελετών και βιβλίων για το παγκόσμιο κίνημα. Τα πιο γνωστά εξ αυτών: «Ο Ιμπεριαλισμός σήμερα», «Η εργατική τάξη των ΗΠΑ και ο ρατσισμός» «Παλεύοντας τον ρατσισμό», «η κρίση του Καπιταλισμού στις ΗΠΑ και η πάλη».

Τα τελευταία χρόνια, η δράση του επικεντρώθηκε κυρίως στη θεωρητική δουλιά του Κόμματος, ενώ ήταν πολύ συχνές οι ομιλίες του τόσο στα Πανεπιστήμια σε όλη την αμερικανική επικράτεια, όσο και σε ραδιοφωνικούς σταθμούς. Τιμημένος με το βραβείο Λένιν, ζούσε σε προάστια της Νέας Υόρκης, με τη γυναίκα του Ελίζαμπεθ, επίσης ιδρυτικό μέλος του Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών των ΗΠΑ.

Οπως χαρακτηριστικά δήλωσε και ο Εθνικός Πρόεδρος του ΚΚ των ΗΠΑ, Σαμ Γουέμπ «Η απουσία του Γκας Χολ, θα είναι έντονη τόσο στο Κόμμα μας όσο και στο παγκόσμιο προοδευτικό κίνημα. Κατά την ταραχώδη περίοδο του Μακαρθισμού, τα χρόνια του Ρίγκαν και του Μπους, με τις οξύτατες επιθέσεις κατά του εργατικού κινήματος, καθώς και με την οπισθοχώρηση κατά την κατάρρευση του σοσιαλισμού, η συμβολή του Χολ ήταν τεράστια, ώστε να κατορθώσει το κόμμα μας να αποκτήσει ξεκάθαρη και σταθερή θέση υπέρ της εργατικής τάξη και υπέρ του λαϊκού κινήματος για ειρήνη, κοινωνική δικαιοσύνη και σοσιαλισμό».