Κυριακή 11 Γενάρη 2009
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
«Με κινητοποιεί ό,τι έχει ζωή... »

Η ιδιοφυής χορογράφος και άλλοτε σπουδαία μπαλαρίνα Αλίσια Αλόνσο, διευθύντρια του Εθνικού Μπαλέτου της Κούβας, μιλά στον «Ρ» για το Μπαλέτο και την άνθηση που γνώρισε στην Κούβα μετά την Επανάσταση

Το Εθνικό Μπαλέτο της Κούβας στην παράσταση «Δον Κιχώτης» (στην επάνω φωτογραφία η Anette Delgado)
Το Εθνικό Μπαλέτο της Κούβας στην παράσταση «Δον Κιχώτης» (στην επάνω φωτογραφία η Anette Delgado)
Την αποκάλεσαν «απόλυτη πρίμα μπαλαρίνα» του 20ού αιώνα, ενώ ο Τύπος αναφερόμενος στην εντελώς υπερβατική της ερμηνεία έγραψε για «μια ψυχή που χορεύει». Η μεγάλη πάλαι ποτέ μπαλαρίνα και στη συνέχεια ιδιοφυής χορογράφος παγκοσμίου κύρους Αλίσια Αλόνσο επισκέφτηκε τη χώρα μας τα Χριστούγεννα, στο πλαίσιο των παραστάσεων που έδωσε στην Αθήνα το Εθνικό Μπαλέτο της Κούβας, το οποίο διευθύνει. Δεκατέσσερις συνολικά παραστάσεις, με τα έργα «Δον Κιχώτης» και «Ζιζέλ», οι οποίες με τον καλύτερο και πιο εύγλωττο τρόπο «μίλησαν» στο αθηναϊκό κοινό για το πολιτιστικό θαύμα που συντελείται στο Νησί της Επανάστασης. Εξάλλου, η ιστορία του Εθνικού Μπαλέτου της Κούβας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη όχι μόνο με την Αλίσια Αλόνσο, που το ίδρυσε πριν εξήντα χρόνια, αλλά και με την ίδια την Επανάσταση, που του άνοιξε τα «φτερά».

Γεννημένη το 1921 στην Αβάνα, η Αλίσια Αλόνσο έκανε μεγάλη σολιστική καριέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ντεμπούτο της έγινε το 1938 σε μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ και ένα χρόνο αργότερα έγινε μέλος του American Ballet Caravan (σημερινού New York City Ballet). Καθώς βασικό μέλημά της ήταν ανέκαθεν η προώθηση του κλασικού χορού στην Κούβα, η Αλίσια Αλόνσο ίδρυσε στην Αβάνα το δικό της μπαλέτο το 1948. Για δέκα χρόνια το λειτουργούσε χωρίς την παραμικρή βοήθεια και μόνο μετά την Επανάσταση το μπαλέτο τέθηκε κάτω από την προστασία του κράτους και πήρε την ονομασία Εθνικό Μπαλέτο της Κούβας. Εχοντας πλέον την αμέριστη κρατική φροντίδα, ακολούθησε ανοδική πορεία: Διεύρυνση του σχήματος με νέους χορευτές, εμπλουτισμός ρεπερτορίου, μετάκληση χορογράφων από το εξωτερικό, εδραίωση της σχολής χορού. Από αυτό το φυτώριο ταλέντων άρχισαν τη σταδιοδρομία τους πολλοί μεγάλοι σολίστ (Χοσεφίνα Μέντες, Αουρόρα Μπος, Ορλάντο Σαλγκάντο, Αμπάρο Μπρίτο) και αστέρια της νεότερης γενιάς. Για την υψηλή ποιότητα της καλλιτεχνικής του προσφοράς έχει αποσπάσει διεθνείς διακρίσεις. Το βασικότερο όμως είναι ότι το κλασικό μπαλέτο καλλιεργείται όχι μόνο στο επίπεδο των μεγάλων καλλιτεχνικών σχημάτων, αλλά κυρίως στο επίπεδο της παρεχόμενης καλλιτεχνικής παιδείας. Είναι πραγματικός άθλος το ότι σήμερα υπάρχει ένα δίκτυο εκατοντάδων σχολείων χορού, που προσφέρουν πλήρη και εντελώς δωρεάν εκπαίδευση σε παιδιά ηλικίας 9-18 χρόνων. Σε αρκετά απ' αυτά τα σχολεία, συνεχίζει και σήμερα να διδάσκει ακόμα τακτικά παρά τα 87 της χρόνια η θρυλική Αλόνσο, η οποία για τη μεγάλη της προσφορά έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία στη χώρα της και στο εξωτερικό, ενώ είναι Επίτιμη Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Αβάνας και του Ανωτάτου Ινστιτούτου Τεχνών της Κούβας.

Στη φλογισμένη Σιέρα Μαέστρα σχέδιο για το ...μπαλέτο

«Ζιζέλ» από το Εθνικό Μπαλέτο Κούβας (στην επάνω φωτογραφία ο Joel Carreno)
«Ζιζέλ» από το Εθνικό Μπαλέτο Κούβας (στην επάνω φωτογραφία ο Joel Carreno)
Η μεγάλη κυρία του κουβανέζικου μπαλέτου, κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Αθήνα, μας έκανε την τιμή να μιλήσει στην εφημερίδα μας για το Μπαλέτο και την άνθηση που γνώρισε στην Κούβα μετά την Επανάσταση, αλλά και για τη ζωή, που «έχει πολλά να προσφέρει...».

-- Ξεκινώντας θα θέλαμε τη γνώμη σας για το πώς βοήθησε η νίκη της Επανάστασης την ανάπτυξη του Μπαλέτου στην Κούβα;

-- Πρώτα απ' όλα πρέπει να πούμε το εξής: Μαζί με ένα φίλο και δάσκαλο, τον Χούλιο Μαρτίνες Πάις, στείλαμε στη Σιέρα Μαέστρα, όπου ήταν οι αντάρτες με επικεφαλής τον Φιντέλ Κάστρο, ένα σχέδιο για το πώς θα έπρεπε να είναι η διδασκαλία του Μπαλέτου στην Κούβα.

-- Δηλαδή, ουσιαστικά μιλάμε για την περίοδο πριν τη Νίκη της Επανάστασης.

-- Για να είμαστε πιο ακριβείς, πρέπει να πούμε ότι η ανάπτυξη του μπαλέτου ξεκίνησε μέσα στη διαδικασία της Επανάστασης. Στείλαμε στον Φιντέλ αυτό το σχέδιο και όταν πια η Επανάσταση νίκησε και ο αντάρτικος στρατός μπήκε στις πόλεις και την Αβάνα, ο ίδιος ο Φιντέλ κάποιες μέρες μετά εμφανίστηκε στο σπίτι μας και μου είπε: «Θα έχετε ό,τι χρειάζεστε για να δημιουργηθεί η σχολή και το χορευτικό σύνολο». Ετσι ξεκινήσαμε. Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι στην Κούβα έχουμε μια από τις μεγαλύτερες σχολές χορού στον κόσμο. Μιλάμε για το Εθνικό Μπαλέτο Κούβας, που είναι ένα πολύ μεγάλο σύνολο, αλλά υπάρχουν και άλλα μικρότερα σύνολα στο Καμαγκουέι, στο Σαντιάγκο. Υπάρχει μια μεγάλη ανάπτυξη του μπαλέτου και του χορού γενικότερα. Και πρέπει να πούμε πως όλο αυτό το έργο οφείλεται στο γεγονός ότι είναι απόλυτα στηριγμένο στη βοήθεια του κράτους. Η διδασκαλία είναι απολύτως δωρεάν. Αυτό που χρειάζεται είναι οι χορευτές μας να έχουν ταλέντο. Κάθε χρόνο κάνουμε εξετάσεις και επιλέγουμε τους μαθητές από 9 χρόνων και πάνω. Αυτή είναι η διαδικασία για τους σπουδαστές οι οποίοι έχουν τα φυσικά προσόντα να ασχοληθούν ως επαγγελματίες με το μπαλέτο. Από εκεί και πέρα ξεκινούν σπουδές οκτώ χρόνων μπαλέτου, λαμβάνοντας ταυτόχρονα όλη τη βασική εκπαίδευση. Φυσικά, μιλάμε για απόλυτα δωρεάν παροχές για ό,τι χρειάζονται οι σπουδαστές μπαλέτου: Από τα βιβλία και τα υλικά μέχρι τις φόρμες, τις ενδυμασίες και τα παπούτσια του μπαλέτου. Και φυσικά το Εθνικό Μπαλέτο έχει όλες τις απαραίτητες υποδομές, θέατρο, χώρους εξάσκησης, καλλιτέχνες όλων των ειδικοτήτων, με την απόλυτη στήριξη του κράτους. Το μόνο που μας ενδιαφέρει εμάς που διοικούμε, που συμμετέχουμε σε αυτό το σύνολο, είναι να δουλεύουμε όσο καλύτερα γίνεται.

Πολιτιστική έκρηξη

Αλίσια Αλόνσο
Αλίσια Αλόνσο
-- Θεωρείτε ότι η ανάπτυξη του Μπαλέτου στην Κούβα θα μπορούσε να υπάρξει αν δεν υπήρχε ταυτόχρονα ανάπτυξη και σημαντικά βήματα στην Τέχνη συνολικά, αλλά και στην Καλλιτεχνική Παιδεία;

-- Οπως είπαμε πριν, η εκπαίδευση είναι απολύτως δωρεάν. Για όλα τα είδη σχολείων και τις πιο εξειδικευμένες σχολές για επαγγελματίες. Αυτό που θέλουμε είναι όλοι να σπουδάζουν, γι' αυτό υπάρχει τέτοια πληθώρα επιστημόνων, γιατρών, παιδαγωγών και έτσι δεν υπάρχει ούτε ένα πραγματικό ταλέντο που να μην το βρούμε. Γι' αυτό και η Κούβα παράγει τόσους χορευτές μπαλέτου, καθώς επίσης καλλιτέχνες, εικαστικούς δημιουργούς, μουσικούς. Υπάρχει μια πολιτιστική έκρηξη σε όλους τους τομείς της Τέχνης, όπως και της Επιστήμης και όλοι έχουν την ευκαιρία, εφόσον έχουν τις ικανότητες, να διακριθούν.

-- Αυτό πραγματικά είναι πολύ σημαντικό γιατί στον καπιταλιστικό κόσμο όλα ουσιαστικά εξαρτώνται από το πορτοφόλι των γονιών, γιατί ακόμα και να υπάρχει το ταλέντο αν δεν υπάρχουν τα μέσα, δεν μπορεί να εξελιχθεί.

-- Ετσι ήταν και στην Κούβα πριν τη Νίκη της Επανάστασης. Σήμερα όμως γνωρίζει μια τεράστια ανάπτυξη στον Πολιτισμό και τις Επιστήμες.

-- Στη χώρα σας, όπως πληροφορούμαστε, υπάρχει και Μουσείο Χορού...

-- Υπάρχει πράγματι το Μουσείο Χορού. Ο σύζυγός μου Πέδρο Σιμόν είναι ο υπεύθυνος αυτού του ινστιτούτου, που έχει σχέση με το Εθνικό Μπαλέτο Κούβας και εκδίδει το πολιτιστικό περιοδικό «Η Κούβα του Μπαλέτου». Το Μουσείο ιδρύθηκε ως ίδρυμα που μπορεί να επισκέπτεται το κοινό το 1998, ωστόσο βασίζεται στην επίμονη δουλειά πολλών επιστημόνων και καλλιτεχνών που προηγήθηκαν. Εκθέτει όχι μόνο το θησαυρό της Κούβας, αλλά και ό,τι αξιόλογο έχει δημιουργηθεί σε διεθνές επίπεδο.

Από τη συνέντευξη που έδωσε η Αλίσια Αλόνσο στον «Ρ»
Από τη συνέντευξη που έδωσε η Αλίσια Αλόνσο στον «Ρ»
-- Μια άλλη σημαντική δραστηριότητα που διοργανώνεται στην Αβάνα είναι το Φεστιβάλ Χορού...

-- Πράγματι, το διοργανώνουμε κάθε δύο χρόνια. Φέτος πραγματοποιήσαμε το Διεθνές Φεστιβάλ του Μπαλέτου για δέκα ημέρες με συμμετοχή από όλες τις ηπείρους, γιορτάζοντας ταυτόχρονα τα 60 χρόνια του Εθνικού Μπαλέτου Κούβας. Και ήταν μια σπουδαία διοργάνωση.

-- Η σοσιαλιστική Κούβα, από την πρώτη ημέρα της ύπαρξής της, αντιμετωπίζει έναν απάνθρωπο αποκλεισμό από τις ΗΠΑ. Πώς αυτό το γεγονός επηρεάζει την ανάπτυξη του Πολιτισμού;

-- Μερικές φορές μας λείπουν ορισμένα υλικά, αλλά αυτό που θα λέγαμε και φαντάζει απίστευτο είναι ότι αυτή η αδικία συμβάλλει στην ενότητά μας. Και θα λέγαμε ότι δεν υπάρχει κάτι που να ενώνει τους ανθρώπους όσο η αδικία.

«Αγαπώ πολύ τη ζωή...»

-- Από την τόσο μεγάλη και σημαντική καριέρα σας, από το τεράστιο σε προσφορά έργο σας, ποιες είναι οι στιγμές εκείνες που θα ξεχωρίζατε, που σας έχουν σημαδέψει;

-- Είναι για μένα πολύ δύσκολο να ξεχωρίσω κάτι. Εχω ζήσει τόσα πολλά, (σ.σ. αστειευόμενη...) σκέφτομαι να ζήσω 200 χρόνια και είχα και έχω μια πολύ πλούσια ζωή. Ενθουσιάζομαι συνεχώς. Εχω τιμηθεί πολλές φορές, έχω δεχτεί βραβεία, η πατρίδα μου με έχει τιμήσει και όλα αυτά έχουν μείνει ανεξίτηλα στη μνήμη μου. Είμαι ένας άνθρωπος που αγαπώ πολύ τη ζωή. Την αγαπώ, είναι ένα θαυμάσιο αγαθό. Και ό,τι έχει ζωή, ό,τι έχει δικαίωμα στη ζωή με κινητοποιεί. Γι' αυτό μου είναι δύσκολο να ξεχωρίσω κάτι.. Ημουν πάντα και είμαι και τώρα ένας τυχερός και ευτυχισμένος άνθρωπος. Εχω ζήσει και ζω πολύ μεγάλες στιγμές στη ζωή μου.


-- Ποια είναι η συμβουλή που δίνετε στους μαθητές του μπαλέτου;

-- Αυτό που τους λέω είναι ότι πρέπει να το αγαπάνε. Γιατί το μπαλέτο είναι μια δύσκολη επιλογή. Απαιτεί αφοσίωση, θυσίες, όχι μόνο από την άποψη της φυσικής καταπόνησης, αλλά και από αυτή της απαραίτητης πνευματικής προεργασίας και προετοιμασίας. Δεν είναι μόνο η σωματική προπόνηση, αλλά και η ανάγκη σπουδών, μελέτης, η γνώση της ιστορίας της τέχνης, ώστε να ξέρει για το στιλ, για την εποχή που καλείται να αποδώσει με το χορό ο χορευτής. Δεν είναι μια κούκλα που απλά εκτελεί, αλλά μια ανθρώπινη ύπαρξη που προβάλλει μια ζωντανή τέχνη. Είναι ο συνδυασμός ενός αθλητή και ενός καλλιτέχνη.

-- Εχετε δώσει τόσα πολλά στην τέχνη του μπαλέτου... Το μπαλέτο τι έχει δώσει σ' εσάς;

-- Τι μου έχει δώσει το μπαλέτο; Μα, τι άλλο από το λόγο της ύπαρξής μου! Ευχαριστώ αυτή την τέχνη καθημερινά.




Δημήτρης ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ - Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ