Κυριακή 23 Νοέμβρη 2008
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 7
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΔΙΑΣΤΡΙΚΑ ΝΕΦΕΛΩΜΑΤΑ
Λίκνα των άστρων

Ανάμεσα στα πιο όμορφα ουράνια αντικείμενα που μπορεί να παρατηρήσει κανείς μέσα από το φακό ενός τηλεσκοπίου είναι τα διαστρικά νεφελώματα. Οι φωτογραφίες αυτής της σελίδας το αποδεικνύουν. Παρά τη φαινομενική στατικότητά τους, που οφείλεται στη μεγάλη απόστασή τους από τη Γη, τα νεφελώματα είναι περιοχές μεγάλης κοσμικής δραστηριότητας, με κρίσιμη σημασία για τους γαλαξίες. Γιατί τα νεφελώματα είναι λίκνα των περισσότερων άστρων, αλλά και ο τάφος των μεγαλύτερων απ' αυτά.

Τα νεφελώματα είναι αραιά νέφη αερίων και σκόνης που βρίσκονται στο χώρο ανάμεσα στα άστρα του Γαλαξία. Το κυριότερο συστατικό τους είναι το υδρογόνο. Παρότι είναι αραιά, περιέχουν τεράστιες ποσότητες ύλης, που ως αποτέλεσμα του συνδυασμού της ίδιας τους της βαρύτητας, αλλά και της πίεσης ακτινοβολίας από κοντινά άστρα, παρουσιάζουν τοπικές συγκεντρώσεις. Αυτές οι συγκεντρώσεις γίνονται πυρήνες συγκέντρωσης μεγαλύτερων ποσοτήτων αερίων και σκόνης, μέχρι που η θερμοκρασία και η πυκνότητα της ύλης σε κάποιες απ' αυτές να γίνει ικανή για να πυροδοτήσει πυρηνικές αντιδράσεις. Τότε σχηματίζεται ένας νέος ήλιος, που στέλνει τις πρώτες ακτίνες του στο Διάστημα.

Ανάλογα με την ποσότητα της ύλης που είχε συγκεντρωθεί, το άστρο μπορεί να είναι μικρός καφέ νάνος, αστέρι σαν το δικό μας Ηλιο, γαλάζιος γίγαντας ή υπεργίγαντας. Οσο μεγαλύτερο και φωτεινότερο είναι, τόσο μικρότερη διάρκεια ζωής θα έχει. Στην περίπτωση των υπεργιγάντων τα «καύσιμα» εξαντλούνται σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ή το πολύ εκατομμύρια χρόνια και το αποτέλεσμα συνήθως είναι η έκρηξη με τη μορφή υπερκαινοφανούς (σουπερνόβα). Επειδή η διάρκεια ζωής των νεφελωμάτων είναι συνήθως μεγαλύτερη από τη διάρκεια ζωής των υπεργιγάντων, τα άστρα αυτά, αν δε βγουν έξω από το νεφέλωμα λόγω βαρυτικών αλληλεπιδράσεων, πεθαίνουν μέσα στην «κούνια» που γεννήθηκαν.

Από την έκρηξη του σουπερνόβα, το μεγαλύτερο μέρος της ύλης του άστρου εκτινάσσεται μακριά από τον πυρήνα του. Γύρω από το υπόλειμμα του άστρου που εξερράγη σχηματίζεται τότε ένα ιδιαίτερου τύπου νεφέλωμα, που λέγεται πλανητικό νεφέλωμα, αν και δεν έχει καμία σχέση με πλανήτες.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ