Σαράντα μέρες συμπληρώνονται από το θάνατο της Λουκίας Μαγγιώρου
«Η Κατοχική πείνα στην Αθήνα» |
Σύντροφος στη ζωή, στην Τέχνη και τον αγώνα του χαράκτη Τάσσου Αλεβίζου, η Λ. Μαγγιώρου εξέφρασε, μέσα από το καλλιτεχνικό της έργο, τους αγώνες του λαού για μια καλύτερη ζωή. Σημαντική ήταν η καλλιτεχνική της προσφορά στην ΕΑΜική Αντίσταση. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Εικαστικού Επιμελητηρίου (1944), αργότερα της ομάδας «Στάθμη», αλλά και της Εταιρείας Εικαστικών Τεχνών «Α. Τάσσος», μέσα από την οποία συμπαραστάθηκε και στήριξε τους νέους καλλιτέχνες.
Γεννημένη το 1914 στην Αθήνα, καταγόταν από παλαιά οικογένεια εμπόρων της Αθήνας. Σπούδασε στην ΑΣΚΤ (1934 - 1939) ζωγραφική και χαρακτική. Στη ζωγραφική παρακολούθησε το εργαστήριο του Κώστα Παρθένη, ενώ στη χαρακτική υπήρξε μια από τις πρώτες σπουδάστριες που γράφτηκαν στο εργαστήριο χαρακτικής, το οποίο επαναδραστηριοποιήθηκε το 1933 από τον Γιάννη Κεφαλληνό. Εκεί διδάχτηκε χαρακτική και τέχνη του βιβλίου. Εκεί συνδέθηκε στενά με άλλους σπουδαστές του εργαστηρίου, την Βάσω Κατράκη, τον Γιάννη Μόραλη, τον Χρίστο Δαγκλή, τη Λουίζα Μοντεσάντου, που παρέμειναν φίλοι της για πάντα. Εκεί γνώρισε και τον Α. Τάσσο, τον άνθρωπο που σημάδεψε τη ζωή της όσο κανείς άλλος. Το 1940 βρίσκεται στην Παρισινή Σχολή Καλών Τεχνών, στο εργαστήριο χαλκογραφίας.
Χαρακτικό από την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης |
Μετά την ίδρυση του ΕΑΜ Καλλιτεχνών, συγκροτήθηκε η εικαστική ομάδα του, που, με επικεφαλής τον Γ. Κεφαλληνό και δουλεύοντας κρυφά στο εργαστήριό του στην ΑΣΚΤ, στήριζε εικαστικά την προπαγάνδιση του ΕΑΜικού αγώνα. Η Λ. Μαγγιώρου ήταν από τα πρώτα μέλη αυτής της ομάδας.
Η περίοδος της Εθνικής Αντίστασης έδωσε νέα ώθηση στο έργο της. Μαζί με άλλους αγωνιζόμενους καλλιτέχνες, χάραξε πολλές ξυλογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν ως προπαγανδιστικό υλικό εναντίον των κατακτητών. Τα χρόνια αυτά, εκτός από τα ζητήματα της επικαιρότητας, ιδιαίτερη ανάπτυξη είχαν τα θέματα που συνδέονταν με τη γενικότερη ιστορία του απελευθερωτικού αγώνα του ελληνικού λαού. Η εθνική ιστορία και η εθνική κουλτούρα έγιναν πηγή της καλλιτεχνικής δημιουργίας αρκετών δημιουργών. Η εξύμνηση του ηρωισμού των προηγούμενων χρόνων, οι άσβηστες πολιτισμικές αξίες της Ελλάδας μετατράπηκαν σε πνευματικό στήριγμα του λαού. Ο αγώνας για εθνική ανεξαρτησία κατανοήθηκε ως λαϊκός αγώνας για ελευθερία και το εθνικό θέμα ως λαϊκό θέμα.
Μέσα σ' αυτό το πνεύμα κινήθηκε ένα μεγάλο μέρος της δημιουργίας της Λ. Μαγγιώρου αυτών των χρόνων, κυρίως εκείνο που συνδέεται με την εικονογράφηση των Αντιστασιακών Λευκωμάτων. Κοινή ιδέα των έργων της: Η συνέχεια των παραδόσεων του ελληνικού λαού για την ελευθερία. Στο χαρακτικό του 1945 «Χαίρε, ω χαίρε Λευτεριά» απεικονίζεται ο ήρωας πολεμιστής του 1821 και ο αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης. Χέρι - χέρι βρίσκονται ενωμένοι στο νέο αγώνα. Η Λ. Μαγγιώρου μαζί με την Β. Κατράκη, τον Τάσσο και τον Γ. Βελισσαρίδη συμμετείχαν στο παράνομο άλμπουμ του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, «Από τους Αγώνες του ελληνικού λαού», που εκδόθηκε το 1943. Στο λεύκωμα αυτό δημιουργεί δύο έργα, τα οποία συνοδεύουν στίχους δημοτικών τραγουδιών, που υμνούν τη δύναμη και την ομορφιά των λαϊκών ηρώων. Ομως, η συνέχεια της παράδοσης δεν αποτελεί μόνον το θέμα των έργων της, αλλά καθορίζει και την επιλογή του τρόπου της καλλιτεχνικής έκφρασης. Η Λ. Μαγγιώρου απευθύνεται με λαϊκή τέχνη, επιχειρώντας να κάνει τα έργα της απλά και κατανοητά στον καθένα.
Σημαντική ήταν επίσης η προσφορά της στην εικονογράφηση βιβλίων. Εικονογράφησε με ξυλογραφίες τα βιβλία: Μ. Καραγάτση «Λειτουργία σε λα ύφεσις» 1943, Κ. Παράσχου «Ψηλά στις κορφές» και «Φτερουγίσματα» 1944, Κ. Μακρή «Πηλιορείτικες φορεσιές» 1949. Από το 1950 ασχολήθηκε περισσότερο με τη ζωγραφική, εγκαταλείποντας σταδιακά την ξυλογραφία και την εικονογράφηση βιβλίων.
Οπως σημειώνει η ιστορικός της Τέχνης, ανιψιά της Λ. Μαγγιώρου, Ειρήνη Οράτη, «Τις επόμενες τρεις δεκαετίες έβαλε σε δεύτερη μοίρα τη δική της καλλιτεχνική σταδιοδρομία και αφοσιώθηκε στη στήριξη και στην προβολή του έργου του συζύγου της, χαράκτη Α. Τάσσου. Από τις αρχές της δεκαετίας του '80 επανέρχεται στη ζωγραφική, φιλοτεχνώντας κυρίως συνθέσεις με θέματα που αντλούνται από τη ζωή της υπαίθρου της Πελοποννήσου. Το ενδιαφέρον της επικεντρώνεται συνήθως στην απεικόνιση της ανθρώπινης φιγούρας μέσα στη φύση και η προσπάθειά της εστιάζεται στην απόδοση μιας ισορροπημένης σχέσης μεταξύ ανθρώπου και φύσης. Σχεδιάζει συνήθως μορφές κοριτσιών που εντάσσονται αρμονικά στο χαρακτηριστικό τοπίο του νότου της Πελοποννήσου».
«Κορίτσι στον κήπο» |
Το 1985, μαζί με τον Α. Τάσσο δώρισαν στην Εθνική Πινακοθήκη 150 χαρακτικά του μεγάλου μας χαράκτη, δημιουργώντας έτσι ένα από τα πληρέστερα αρχεία καλλιτεχνών που υπάρχουν σήμερα σε ελληνικό μουσείο. Μετά το θάνατο του Τάσσου Αλεβίζου το 1985, μοναδική της επιθυμία έγινε η προβολή του έργου του και η διάδοση των ιδεών του. Η Λ. Μαγγιώρου πρωτοστάτησε στην οργάνωση της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης του Α. Τάσσου στην Εθνική Πινακοθήκη το 1987 και στην έκδοση της μονογραφίας του το 1998, ενώ με δική της πρωτοβουλία χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το σπίτι - εργαστήριο του καλλιτέχνη στην Πελοπόννησο, στο Πεταλίδι.
Το 1987 δημιούργησε την «Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών Α. Τάσσος», ένα σωματείο το οποίο έχει σκοπό την προβολή του έργου του χαράκτη μέσα από εκθέσεις και εκδόσεις και παράλληλα την στήριξη του έργων των νέων Ελλήνων χαρακτών. Για το σκοπό αυτό ξεκίνησε από το 1990 μια σειρά εκθέσεων, με κοινό τίτλο «Νέοι Χαράκτες», που οργανώνεται ανά τριετία και περιοδεύει σε όλη την Ελλάδα.
Η Λουκία Μαγγιώρου υπήρξε Επίτιμος Πρόεδρος της Εταιρείας ως το τέλος της ζωής της, κυρίως όμως - όπως καταλήγει η Ειρ. Οράτη, «ήταν ο άνθρωπος που στήριξε και ανέδειξε το σωματείο, δίνοντάς του υπόσταση, αξιοπιστία, αυτοτέλεια και χαρακτήρα. Αυτό όμως που αποτελεί μοναδικό χαρακτηριστικό της, είναι η αδιαμφισβήτητη αυτοθυσία της, η απόφασή της να θυσιάσει τις προσωπικές της φιλοδοξίες για χάρη του συντρόφου της, παραμένοντας στη σκιά του, αποτελώντας δύναμη και πηγή δημιουργίας του ως το τέλος».
«Πηλειορίτισσα», έγχρωμη ξυλογραφία |
Τάσσος Αλεβίζος, Δημήτρης Γαλάνης, Λουκία Μαγγιώρου |
«Μαχαιροποιείον - Τροχείον Μιχαήλ Ροϊνιώτης» |