Το Φύλλο Νο 7 της «Αδούλωτης Αθήνας» (Φλεβάρης 1968), οργάνου της ΚΟΑ του ΚΚΕ

Ο Μάκης Μαΐλης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, στην ομιλία του, στάθηκε στα κυριότερα συμπεράσματα που προκύπτουν από τα γεγονότα αυτής της ιστορικής περιόδου, τονίζοντας τη διαχρονική ιστορική ανάγκη να υπάρχει το ΚΚΕ ως κόμμα νέου τύπου και να διατηρεί όλα τα επαναστατικά χαρακτηριστικά του. «Η ιστορία του ΚΚΕ είναι η μεγάλη πηγή φρονηματισμού και διδαγμάτων. Αυτό μας αφορά όλους, ιδιαίτερα αφορά τις νέες γενιές των κομμουνιστών», σημείωσε. Ολόκληρη η ομιλία έχει ως εξής:

Γιατί μετά από τέσσερις δεκαετίες συνεχίζεται και μάλιστα έντονη η συζήτηση για τη 12η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ; Την απάντηση δίνει η ίδια η πληθώρα των δημοσιευμάτων και συζητήσεων για το θέμα: Το βασικό ζήτημα που τέθηκε στη 12η Ολομέλεια συνεχίζει να υπάρχει και σήμερα, όχι βέβαια ως πρόβλημα διαπάλης στο ΚΚΕ, όπως τότε, αλλά ως στοιχείο της γενικότερης πολιτικής πάλης, με άλλη μορφή και σε άλλες συνθήκες. Για την ακρίβεια, δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει, ενώ πολύ έντονα η 12η Ολομέλεια ξανάρθε στη σκέψη μας το 1990-1991.

Στη 12η Ολομέλεια κορυφώθηκε η σύγκρουση ανάμεσα στις δυνάμεις του ΚΚΕ που τάχθηκαν υπέρ της ύπαρξης του κόμματος νέου τύπου και σε εκείνες που επιδίωκαν να αναθεωρήσει αυτές τις αρχές. Επομένως, δεν ήταν μία αντιπαράθεση ανάμεσα στο δογματισμό και στην ανανέωση, όπως υποστήριζαν οι αναθεωρητές.

Το ίδιο υποστηρίζουν, με τη στήριξη όλων των αστικών Μέσων, οι σύγχρονοι οπορτουνιστές, επαναλαμβάνοντας ότι, ως φορείς του νέου, συνεχίζουν να μάχονται κατά του «δογματικού ΚΚΕ».

Το πρώτο φύλλο του παράνομου «Ριζοσπάστη», το Μάρτη του 1968

Το Κόμμα μας μελετά τη 12η Ολομέλεια, όπως και όλη την ηρωική πολυκύμαντη ιστορία του, προσπαθώντας και να διαπαιδαγωγείται και να βγάζει συμπεράσματα από τη θετική και αρνητική εμπειρία του, που αφομοιώνει στην πολιτική του γραμμή. Η ιστορία του ΚΚΕ είναι η μεγάλη πηγή φρονηματισμού και διδαγμάτων. Αυτό μας αφορά όλους, ιδιαίτερα αφορά τις νέες γενιές των κομμουνιστών.

Το μεγαλύτερο δίδαγμα είναι η διαχρονική ιστορική ανάγκη να υπάρχει το ΚΚΕ ως πραγματικό και όχι κατ' όνομα Κομμουνιστικό Κόμμα. Το γεγονός ότι το ΚΚΕ υπάρχει 90 χρόνια μετά την ίδρυσή του, αποτελεί τίτλο τιμής για το ίδιο, κατάκτησή του στο πλαίσιο σκληρών ταξικών συγκρούσεων, συμπυκνώνει την προσφορά του στην εργατική τάξη, στο λαό. Ταυτόχρονα, είναι και η πιο σημαντική κατάκτηση της εργατικής τάξης της Ελλάδας. Εδώ εντάσσεται και η ιστορική σημασία της 12ης Ολομέλειας, αλλά και η επικαιρότητα της ουσίας της.

Παράνομος «Ριζοσπάστης», Απρίλης 1968

1. Η ανάγκη της οργανωμένης παρουσίας του ΚΚΕ, γενικά κάθε ΚΚ, δεν καθορίζεται από τις πολιτικές συνθήκες που επικρατούν, από το αν δηλαδή αυτές είναι δύσκολες ή πολύ δύσκολες. Δεν καθορίζεται από το αν το ΚΚ είναι παράνομο ή μισοπαράνομο ή νόμιμο.

Οι συνθήκες καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το πλαίσιο των μεγαλύτερων ή μικρότερων δυσκολιών για την ανάπτυξη του Κόμματος, όχι όμως και την ανάγκη για την οικοδόμησή του. Το γιατί ισχύει αυτό, έχει απαντηθεί με σαφήνεια, θεωρητικά και πολιτικά. Συνοπτικά:

Την επαναστατική ιδεολογία και πολιτική η εργατική τάξη δεν την κατακτά μόνη της, αυθόρμητα. Μόνο ένα ΚΚ, που υλοποιεί το σύνθημα «πρωτοπόρα θεωρία - πρωτοπόρα δράση», είναι σε θέση να μπάσει στην εργατική τάξη την επαναστατική ιδεολογία, είναι σε θέση να οργανώσει την πάλη της εργατικής τάξης, των δυνάμει συμμάχων της κατώτερων τμημάτων των μεσαίων στρωμάτων. Μόνο ένα τέτοιο ΚΚ μπορεί να μπολιάσει την τάξη με το πρόγραμμα που αντιστοιχεί στο ρόλο και στα συμφέροντά της.

Αφού, όμως, είναι έτσι τα πράγματα, γίνεται σαφές και το ποιοι λόγοι καθορίζουν την ανάγκη ύπαρξης του ΚΚ. Οι ίδιοι λόγοι, η ίδια ανάγκη, υπάρχουν ανεξαρτήτως συνθηκών. Γι' αυτό και είναι εκείνοι οι καθοριστικοί και σε καμία περίπτωση οι αντικειμενικές συνθήκες.

Να γιατί αποτέλεσε θεμελιακό λάθος η απόφαση διάλυσης των κομματικών οργανώσεων, απόφαση που πήρε η ΚΕ του ΚΚΕ το 1958. Ηταν απόφαση στηριγμένη στην αντίληψη ότι η πάλη διευκολυνόταν τότε να διεξάγεται καλύτερα, με επιτυχία, μέσα από τη νόμιμη ΕΔΑ, στην οποία δρούσαν και οι κομμουνιστές, την ώρα που το ΚΚΕ ήταν παράνομο.

2. Δίχως Κόμμα με τα χαρακτηριστικά του κόμματος νέου τύπου, δεν μπορεί ούτε σκέψη να γίνεται για πραγματικό αγώνα για το σοσιαλισμό. Πολύ περισσότερο, δεν μπορεί ούτε σκέψη να γίνεται για νικηφόρα διεξαγωγή της πάλης για το σοσιαλισμό. Δίχως ένα τέτοιο κόμμα, η Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση, για παράδειγμα, δε θα βρισκόταν ούτε σε σχέδια επί χάρτου.

Ας πάρουμε μία πλευρά της συγκρότησης του κόμματος νέου τύπου, τη θεμελιώδη οργανωτική αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, που βρέθηκε στο επίκεντρο της 12ης Ολομέλειας. Η τήρηση αυτής της αρχής σημαίνει, ανάμεσα σε πολλά άλλα, και αποφασιστική αντίθεση στην ύπαρξη ομάδων και τάσεων στο ΚΚΕ. Σημαίνει αποφασιστική αντιμετώπιση του φραξιονισμού. Οχι του δικαιώματος να εκφράζουν κάθε σύντροφος και συντρόφισσα ελεύθερα τη γνώμη τους για κάθε ζήτημα και να την υποστηρίζουν με κομμουνιστικά επιχειρήματα. Αλλά αντιμετώπιση του φραξιονισμού, που αποδυναμώνει το Κόμμα και προκαλεί ρωγμές και διάσπαση στη δράση. Στη δράση που πρέπει να είναι ενιαία μετά τη λήψη της απόφασης.

Γιατί πρέπει να είναι ενιαία; Για να είναι όσο γίνεται πιο αποτελεσματική η πάλη, για να μη δημιουργούνται συγχύσεις στους εργαζόμενους, για να μπορεί το Κόμμα να είναι αξιόπιστο και να αντιμετωπίζει σαν μια γροθιά τον ταξικό εχθρό.

Κι εξάλλου, κάθε απόφαση κρίνεται στην πράξη αν επιβεβαιώνεται ή όχι. Το Κόμμα κρίνει, συζητώντας και αποφασίζοντας συλλογικά.

Εδώ εκφράζεται και η ουσιαστική δημοκρατία. Οταν μία απόφαση δεν παίρνεται ομόφωνα, παίρνεται κατά πλειοψηφία. Και οι μειοψηφούντες οφείλουν να σέβονται την πλειοψηφία. Οι ομάδες και οι τάσεις, πέρα από τα προηγούμενα αρνητικά, συνιστούν και αντιδημοκρατική νοοτροπία και πρακτική, ένα παζάρι αρχηγών για να τηρούνται ισορροπίες και να γίνονται παιχνίδια συναλλαγών.

Στη 12η Ολομέλεια αντιμετωπίστηκε η προσπάθεια μετατροπής του Κόμματος σε λέσχη συζητήσεων. Αντιμετωπίστηκε ο φραξιονισμός που οργίαζε, αλλά που φυσικά δεν το ομολογούσε. Αντίθετα, οι φραξιονιστές κατηγορούσαν την πλειοψηφία του ΠΓ και της ΚΕ, ότι κάνουν φραξιονισμό!

3. Τρίτο σε σειρά δίδαγμα, αλλά όχι και σε σημασία: Η ύπαρξη ενός ΚΚ δεν είναι αυτονόητη. Και δεν είναι αυτονόητη, γιατί, όπως αποδείχτηκε σε πολλές περιπτώσεις, δεν είναι μόνο ο ταξικός εχθρός που πήρε εξοντωτικά μέτρα κατά ΚΚ, ήταν και οι ίδιες οι ηγεσίες ΚΚ που τα οδήγησαν στην αυτοκαταστροφή. Τα ΚΚ εξουσίας έγιναν σε μία πορεία αντεπαναστατική δύναμη. Αλλα ΚΚ, σε καπιταλιστικές χώρες, επέλεξαν το δρόμο της διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος, σοσιαλδημοκρατικοποιήθηκαν, απέβαλαν ακόμα και τα σύμβολά τους, αν και αυτό το τελευταίο ήταν πια το τυπικό μέρος της όλης υπόθεσης.

Ομως, τον οπορτουνισμό, δε μιλάμε για οπορτουνιστικά λάθη αλλά για τον οπορτουνισμό ως ρεύμα, μπορεί να τον αντιμετωπίζει πιο αποτελεσματικά η διαμόρφωση επαναστατικής στρατηγικής.

Κατά συνέπεια, η ικανότητα διαμόρφωσης σωστής στρατηγικής, που αποκτάται και με την εμπειρία και με το θεωρητικό εξοπλισμό, άρα και με την ικανότητα αντικειμενικής ανάλυσης της καπιταλιστικής κοινωνίας, είναι όρος εκ των ων ουκ άνευ και για την περιφρούρηση και τελικά την ύπαρξη του ΚΚ.

Η ΚΝΕ ιδρύθηκε μέσα στις δύσκολες συνθήκες της στρατιωτικής δικτατορίας, στις οποίες έκανε και τα πρώτα της βήματα. Αρχισε, με την άμεση βοήθεια του Κόμματος, να δημιουργεί καθοδηγητικά όργανα και Οργανώσεις Βάσης, να παλεύει για την ανατροπή της δικτατορίας. Η δράση της εκείνα τα χρόνια περιέχεται σε πολλές ηρωικές σελίδες.

Η ΚΝΕ, ως μαρξιστική - λενινιστική οργάνωση, ως νεολαία του ΚΚΕ, επωμίζεται εδώ και 40 χρόνια το τιμητικό επαναστατικό καθήκον της ανανέωσης των γραμμών του Κόμματος με χιλιάδες μέλη και στελέχη.

Η ανταπόκριση της ΚΝΕ σε αυτό το καθήκον πρέπει να αποτελεί φιλοδοξία προσφοράς, κάθε ΚΝίτη και ΚΝίτισσας. Ομως, για να συνεχίσει να στέφεται αυτό με επιτυχία, πρέπει και η ίδια η ΚΝΕ να περιφρουρεί συνεχώς τα επαναστατικά χαρακτηριστικά της, να διαπαιδαγωγεί τα μέλη της με τις αντίστοιχες θεωρητικές αρχές συγκρότησης και λειτουργίας μιας τέτοιας οργάνωσης. Ετσι, θα συνεχίσει να δικαιώνει το ρόλο της ως ο πιο πολύτιμος βοηθός του ΚΚΕ στη δράση του πρώτα απ' όλα στην εργατική νεολαία και γενικότερα στη νεολαία.

Η ΚΝΕ είναι η πολιτική οργάνωση που μπορεί να συσπειρώσει πλατιές μάζες της νεολαίας, στη δράση για τα προβλήματα, για την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων στο κοινωνικό και στο πολιτικό επίπεδο. Να αναπτύξει δεσμούς συνεργασίας και συμμαχίας με πλατιές μάζες της νεολαίας στην υπόθεση συγκρότησης του ΑΑΔΜ, στην πάλη για τη Λαϊκή Εξουσία - Οικονομία.

Η ενίσχυση του ρόλου του Κόμματος και της ΚΝΕ στο κίνημα της νεολαίας εξαρτάται από την πολιτική και μαζική τους δράση για τα προβλήματά της. Δε θα υπάρξει, όμως, η απαιτούμενη και δυνατή αποτελεσματικότητα, αν δε συνδεθεί η προσπάθεια αυτή με ιδεολογική αντεπίθεση σύμφωνα μ' αυτό που αντιπροσωπεύει το σύνθημα «το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος ο σοσιαλισμός».

Το νεολαιίστικο κίνημα θα γίνει ορμητικός χείμαρρος στη γενικότερη ταξική πάλη, συστατικό στοιχείο της οικοδόμησης του Μετώπου, στο βαθμό που ενστερνίζεται, με βάση την πείρα, αξίες, ιδανικά για μια νέα οργάνωση της οικονομίας, της κοινωνίας. Στο βαθμό που συσπειρώνεται στον αγώνα για τη Λαϊκή Εξουσία, Οικονομία. Στο βαθμό που έλκεται, άρα και καταβάλλει θυσίες, για την υπόθεση του σοσιαλισμού, της κομμουνιστικής κοινωνίας.

Οσο πιο πολύ το ΚΚΕ και η ΚΝΕ πείθουν τη νεολαία για τις αξίες του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού, τόσο περισσότερο θα γίνεται αποτελεσματικός ο καθημερινός αγώνας.

Αυτά τα καθήκοντα είναι και σύνθετα και δύσκολα, γιατί απαιτούν το ξεπέρασμα πολλών εμποδίων.

Η ΚΝΕ, όπως και το ΚΚΕ, δεν κολακεύει τη νεολαία. Της δείχνει το δύσκολο δρόμο, γιατί εύκολος δεν υπάρχει. Δεν καλλιεργεί αυταπάτες για «λύσεις», που θα έρθουν με μια αναδιάταξη στο πολιτικό σύστημα, με ένα «πήγαινε - έλα» εντός των τειχών. Αναδείχνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο των λαϊκών μαζών και τη σκληρότητα της ταξικής πάλης, τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να γίνει η ανατροπή του αστικού πολιτικού συστήματος.

Το Κόμμα μας έχει τη βεβαιότητα ότι η ΚΝΕ θα ανταποκριθεί, πολύ καλύτερα απ' ό,τι ανταποκρίθηκε στις δεκαετίες που πέρασαν, παρά και ενάντια στα πρωτοφανή εμπόδια που σώρευσε η αντεπανάσταση του 1989-1991, παρά και ενάντια στην πολύμορφη επίθεση που δέχεται το ΚΚΕ και η ίδια.

Την πολιτική του ΚΚΕ φοβούνται. Θέλουν ένα ΚΚΕ του γλυκού νερού, ξεδοντιασμένο, πρόθυμο να συμπράξει σε μασκαρέματα του αστικού πολιτικού συστήματος. Γι' αυτό και κτυπάνε αυτή την πολιτική, ως σεχταριστική, μαξιμαλιστική! Που, όπως λένε, παραπέμπει τη λύση των προβλημάτων στο σοσιαλισμό, αδιαφορώντας για το σήμερα.

Στην πραγματικότητα, τους φοβίζει ακριβώς το γεγονός ότι το ΚΚΕ δε διαχωρίζει το σήμερα από το αύριο και το αύριο από το σήμερα.

Τους ενοχλεί που το ΚΚΕ λέει ότι ο σοσιαλισμός είναι αναγκαίος και επίκαιρος. Τους ενοχλεί η στρατηγική της λαϊκής εξουσίας, επειδή πατάει γερά στις κοινωνικές αντιθέσεις, επειδή στέκεται στέρεα στις αρχές της ταξικής πάλης, επειδή είναι η μόνη πολιτική που αλλάζει τις συνειδήσεις. Οπως το βλέπουμε εμείς, έτσι βλέπουν κι εκείνοι ότι αυτή η πολιτική επιβεβαιώνεται. Και δεν πρόκειται να αλλάξει, ό,τι και να γίνει. Αυτό ας το κρατήσουν όλοι.

Ανανέωση δεν είναι να πετάς στον κάλαθο των αχρήστων τις νομοτέλειες της ταξικής πάλης. Ανανεωτικό και ταυτόχρονα ρεαλιστικό, για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα, είναι ό,τι ανταποκρίνεται στα συμφέροντά τους και όχι ό,τι βολεύει την ΕΕ, την εγχώρια πλουτοκρατία, τον καπιταλισμό. Και ασφαλώς δεν αποτελεί ανανέωση η επαναδιατύπωση θεωρητικών και ιδεολογικών αρχών της σοσιαλδημοκρατίας, που έχουν ηλικία περισσότερο από έναν αιώνα. Δοκιμάστηκαν και επιβεβαιώθηκε ότι αποτελούν στήριγμα του καπιταλισμού. Και σήμερα, ας ρίξει καθένας μία ματιά στις κεντροαριστερές κυβερνήσεις, όπου συμμετέχουν όλες οι σοσιαλδημοκρατικές εκδοχές, οι πράσινες, οι κόκκινες, οι ροζ και οι ανάμεικτες.

Το 1989-1991, σε συνθήκες πρωτοφανείς, σε συνθήκες κυριαρχίας της αντεπανάστασης, επαναλήφθηκε η ίδια επιχείρηση, πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων αυτή τη φορά. Απέτυχε. Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ στάθηκαν όρθιοι.

Από τα παραπάνω σημαντικά γεγονότα προκύπτει το ερώτημα: Ποιος δικαιώνεται; Δικαιώνονται εκείνες οι δυνάμεις που επαγγέλθηκαν την ανανέωση;

Τα γεγονότα είναι αμείλικτα. Εχουν δώσει την απάντηση: Ο «ευρωκομμουνισμός», αυτό το σοσιαλδημοκρατικό ρεύμα με το κομμουνιστικό επίχρισμα, έγινε ένας μοχλός διάβρωσης των ΚΚ εξουσίας. Ευνούχισε το εργατικό κίνημα με την πολιτική στήριξη που παρείχε στο καπιταλιστικό σύστημα. Η γραμμή του «ιστορικού συμβιβασμού», που εκθειάστηκε ως νέα σύλληψη, ήταν η πολιτική της ταξικής συνεργασίας, προάγγελος όσων ακολούθησαν από τους απογόνους του «ευρωκομμουνισμού».

Ο «ευρωκομμουνισμός» απέρριπτε τον ιστορικό ρόλο της εργατικής τάξης, απέρριπτε την εξουσία της εργατικής τάξης, κάνοντας λόγο για «σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία». Ελεγε ότι η εργατική τάξη θα προχωρήσει στο σοσιαλισμό μαζί με τα αστικά κόμματα.

Αναθεωρούσε τις θεμελιώδεις αρχές του προλεταριακού διεθνισμού, κάνοντας λόγο για τον «πολυκεντρισμό» στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα. Αυτές οι αντιλήψεις παραγνώριζαν την ενιαία διεθνή διάσταση της εργατικής τάξης, άρα και τα ενιαία ταξικά της συμφέροντα. Στην ουσία, τάσσονταν υπέρ μιας άλλης ενότητας, της «ευρωκομμουνιστικής».

Οι λεγόμενες «εθνικές ιδιαιτερότητες», στις οποίες στηρίχτηκε η αντίληψή του, ήταν το προκάλυμμα παραίτησης από τις νομοτέλειες της ταξικής πάλης.

Σε αυτό το ρεύμα εντάχθηκε και το «ΚΚΕ εσωτερικού», όπως ονόμασε τον εαυτό της η αναθεωρητική ομάδα που αποσπάστηκε από το ΚΚΕ στη 12η Ολομέλεια, δίνοντας στο ΚΚΕ την προβοκατόρικη ονομασία «ΚΚΕ εξωτερικού».

Ο βίος και η πολιτεία του «ΚΚΕ εσωτερικού», μετέπειτα ΕΑΡ και νυν ΣΥΝ, όχι μόνο δεν τους δικαιώνουν, αλλά και αποδείχνουν τον επικίνδυνο για την εργατική τάξη ρόλο τους όλα αυτά τα χρόνια. Το αν δικαιώθηκαν κρίνεται από τη θέση τους απέναντι στην ΕΕ και τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, από το ρόλο του ΕΑΚ, του οποίου ο ΣΥΝ είναι μέλος, από το γεγονός ότι κρύβουν τη θέση τους για την εξουσία.

Τον «ευρωκομμουνισμό», τη σοσιαλδημοκρατία και κάθε μορφή της αστικής ιδεολογίας, τον οπορτουνισμό, δεν τους δικαιώνει η αντεπανάσταση του 1989 - 1991. Και δεν τους δικαιώνει, επειδή η αναγκαιότητα και η επικαιρότητα του σοσιαλισμού έχει αντικειμενική βάση, είναι ιστορικό πρόσταγμα της εποχής μας. Ο χαρακτήρας της εποχής που ζούμε, ως εποχής περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, δεν καθορίζεται από τον αρνητικό συσχετισμό των δυνάμεων. Ο τελευταίος αφορά τον υποκειμενικό παράγοντα, που είναι ένα μεταβλητό στοιχείο. Αυτός ο συσχετισμός θα αλλάξει. Η πορεία για την αλλαγή του είναι σκληρή, αλλά είναι βέβαιο ότι θα πραγματοποιηθεί.