Κυριακή 23 Μάρτη 2008
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 7
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ
Νέο εργαστήριο, ρομποτικό σύστημα και μεταγωγικό σκάφος

Απεικόνιση του ιαπωνικού τροχιακού εργαστηρίου «Κίμπο» μετά τη σύνδεσή του στο ΔΔΣ. Πρόκειται για τα δύο κυλινδρικά τμήματα σε σχήμα Γ που είναι σε πρώτο πλάνο, τις εξωτερικές διατάξεις και το μικρό ρομποτικό βραχίονα. Απέναντι από το «Κίμπο» εμφανίζεται συνδεδεμένο το ευρωπαϊκό εργαστήριο «Κολόμβος».

JAXA

Απεικόνιση του ιαπωνικού τροχιακού εργαστηρίου «Κίμπο» μετά τη σύνδεσή του στο ΔΔΣ. Πρόκειται για τα δύο κυλινδρικά τμήματα σε σχήμα Γ που είναι σε πρώτο πλάνο, τις εξωτερικές διατάξεις και το μικρό ρομποτικό βραχίονα. Απέναντι από το «Κίμπο» εμφανίζεται συνδεδεμένο το ευρωπαϊκό εργαστήριο «Κολόμβος».
Ραγδαία είναι η ανάπτυξη του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ) τους τελευταίους μήνες. Μετά την προ μηνός ένωση με το ΔΔΣ του εργαστηρίου «Κολόμβος» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), τη βδομάδα που πέρασε προστέθηκαν στο σταθμό άλλα δύο τμήματα που μετέφερε το αμερικανικό διαστημικό λεωφορείο «Εντίβορ». Το ένα είναι το ιαπωνικό εργαστήριο «Κίμπο» (Ελπίδα) και το άλλο το καναδικό ρομποτικό σύστημα «Dextre» (Special Purpose Dexterous Manipulator). Παράλληλα, εκτοξεύτηκε στο παρθενικό του ταξίδι το ευρωπαϊκό αυτόματο μεταγωγικό σκάφος «Ιούλιος Βερν», μεταφέροντας τόνους εφοδίων.

Η «Ελπίδα»

Υστερα από διαστημικούς περιπάτους διάρκειας 7 ωρών και με τη βοήθεια ενός Ιάπωνα αστροναύτη, του Τακάο Ντόι, που χειρίστηκε το ρομποτικό βραχίονα του «Εντίβορ», το πλήρωμα του διαστημικού λεωφορείου ολοκλήρωσε την εγκατάσταση του ιαπωνικού εργαστηρίου «Κίμπο» στο ΔΔΣ. Με το «Κίμπο», η Ιαπωνία γίνεται ο τέταρτος εταίρος (μετά τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος) που αποκτά το δικό του χώρο διαμονής αστροναυτών στον τροχιακό σταθμό. Παράλληλα το νέο εργαστήριο δίνει νέες δυνατότητες για πραγματοποίηση πειραμάτων στο Διάστημα, στους τομείς της ιατρικής, της βιολογίας, της παρατήρησης της Γης, της επιστήμης των υλικών, της βιοτεχνολογίας και των τηλεπικοινωνιών.

Απεικόνιση του σύνθετου καναδικού ρομποτικού συστήματος «Dextre», που θα τοποθετηθεί στο άκρο του προϋπάρχοντος απλού ρομποτικού βραχίονα «Canadarm2».

CSA ASC

Απεικόνιση του σύνθετου καναδικού ρομποτικού συστήματος «Dextre», που θα τοποθετηθεί στο άκρο του προϋπάρχοντος απλού ρομποτικού βραχίονα «Canadarm2».
Το «Κίμπο» ελέγχεται από το Διαστημικό Κέντρο «Τσουκούμπα», λίγο βορειότερα από το Τόκιο. Αποτελείται από έξι τμήματα: δύο ερευνητικές εγκαταστάσεις, μία με ατμοσφαιρική πίεση και μία εκτεθειμένη στο διαστημικό κενό, ένα τμήμα αποθήκευσης υλικών για κάθε μία απ' αυτές, ένα μικρό ρομποτικό βραχίονα και ένα τηλεπικοινωνιακό σύστημα. Η ολοκλήρωσή του «Κίμπο» θα γίνει με άλλες δύο αποστολές του διαστημικού λεωφορείου.

Ο επιδέξιος

Το τρίτο και τελευταίο μέρος της συνεισφοράς του Καναδά στη διεθνή συνεργασία κατασκευής του ΔΔΣ αποτελεί το - ως ένα βαθμό ανθρωπόμορφο - ρομπότ «Dextre» (από το dexterous, δηλαδή επιδέξιος), που συνδέθηκε με τον επίσης καναδικό, προϋπάρχοντα και σαφώς απλούστερο ρομποτικό βραχίονα «Canadarm2». Το «Dextre» έχει δύο βραχίονες και ολοκληρώνει το Κινητό Σύστημα Εξυπηρέτησης που περιλαμβάνει και μια κινητή βάση του όλου μηχανισμού, κατά μήκος της ατράκτου του ΔΔΣ. Διαθέτοντας προχωρημένους μηχανισμούς σταθεροποίησης και χειρισμών, το «Dextre» θα μπορεί να πραγματοποιεί αρκετές λεπτές εργασίες, οι οποίες μέχρι τώρα έπρεπε να πραγματοποιηθούν από αστροναύτες με διαστημικό περίπατο. Η μείωση του χρόνου παραμονής του πληρώματος εκτός του ΔΔΣ για λόγους συντήρησης ή επέκτασης του σταθμού, θα βελτιώσει την ασφάλειά του (λιγότερη ακτινοβολία και έκθεση σε κίνδυνο μικρομετεωριτών) και θα αυξήσει το χρόνο που έχει στη διάθεσή του για επιστημονική έρευνα.

Απεικόνιση της μελλοντικής προσέγγισης του ATV «Ιούλιος Βερν» στο ΔΔΣ. Με κόκκινο τονίζονται οι ακτίνες λέιζερ που χρησιμοποιούν τα συστήματα στοίχισης, οδήγησης και σύνδεσης του ATV και του τμήματος «Ζβέζντα» του ΔΔΣ.

ESA

Απεικόνιση της μελλοντικής προσέγγισης του ATV «Ιούλιος Βερν» στο ΔΔΣ. Με κόκκινο τονίζονται οι ακτίνες λέιζερ που χρησιμοποιούν τα συστήματα στοίχισης, οδήγησης και σύνδεσης του ATV και του τμήματος «Ζβέζντα» του ΔΔΣ.
Οπως ένας άνθρωπος μηχανικός στο Διάστημα, το «Dextre» μπορεί να περιστρέφεται στη μέση, ενώ οι ώμοι του υποστηρίζουν δύο βραχίονες με επτά αρθρώσεις, που επιτρέπουν μεγάλη ελευθερία κινήσεων. Είναι εξοπλισμένο με φώτα, βιντεοκάμερες, πλατφόρμα προσωρινής τοποθέτησης εξαρτημάτων και τέσσερα ρομποτικά εργαλεία. Η άρθρωση στη μέση επιτρέπει στο χειριστή του να αλλάζει τη θέση των εργαλείων, των καμερών και της πλατφόρμας στο κατώτερο τμήμα του ρομπότ, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα οι βραχίονες που είναι συνδεδεμένοι στο ανώτερο τμήμα. Για λεπτεπίλεπτες εργασίες, στις λαβίδες όπου καταλήγουν οι δύο βραχίονες, το «Dextre» διαθέτει αισθητήρες πίεσης και ροπής, με αυτόματο σύστημα προσαρμογής της δύναμης που ασκεί, ώστε το αντικείμενο που χειρίζεται να μην καταστρέφεται.

Ο τροφοδότης

Στο ήδη «εν πλω» πρώτο αυτόματο μεταγωγικό σκάφος (ATV) του ΕΟΔ (ESA) δόθηκε το όνομα του Γάλλου συγγραφέα Ιουλίου Βερν, θεμελιωτή του λογοτεχνικού είδους της επιστημονικής φαντασίας. Εκτοξεύτηκε με ένα πύραυλο «Αριάν-5», από τη βάση εκτόξευσης στο Κουρού της γαλλικής Γουιάνας και μεταφέρει περίπου 7 τόνους εφοδίων (νερό, τρόφιμα, διάφορα αναλώσιμα, εξοπλισμό κλπ.). Στο ΔΔΣ αναμένεται να προσεγγίσει στις 3 Απρίλη και να συνδεθεί με το ρωσικό τμήμα «Ζβέζντα» (το σύστημα σύνδεσης του ATV έχει κατασκευαστεί από τη Ρωσία). Σε ασφαλή απόσταση από το ΔΔΣ, έχει ήδη γίνει επιτυχής δοκιμή του συστήματος έκτακτης απομάκρυνσης του ATV, που θα προστατέψει το όχημα και το σταθμό σε περίπτωση εμφάνισης κάποιου προβλήματος κατά την προσέγγιση. Αυτό το βοηθητικό σύστημα είναι ανεξάρτητο από τα κεντρικά συστήματα του ATV με την εξαίρεση ότι χρησιμοποιεί το ίδιο σύστημα προώθησης.

Το ATV θα παραμείνει συνδεδεμένο με το ΔΔΣ για μερικούς μήνες, χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα χρησιμεύσει και ως καταφύγιο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (στην περίπτωση αυτή η επιστροφή των αστροναυτών θα γίνει με ρωσικά Σογιούζ που θα σταλούν επί τούτου). Επίσης, θα χρησιμοποιηθούν οι κινητήρες του ATV για την ανύψωση του σταθμού, που σταδιακά χάνει ύψος, καθώς έχει μεγάλη επιφάνεια και κινείται σε σχετικά χαμηλό ύψος, οπότε συγκρούεται συνεχώς με τα λιγοστά μόρια αερίων της ατμόσφαιρας της Γης που υπάρχουν εκεί. Τελικά, το ATV θα φορτωθεί με τα σκουπίδια του ΔΔΣ, θα αποκολληθεί και θα επιστρέψει στην ατμόσφαιρα της Γης, όπου θα καεί. Το ATV είναι κατασκευασμένο με τρόπο που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον και για άλλους σκοπούς, π.χ. ως μίνι διαστημικός σταθμός, ως σύστημα επιστροφής πειραμάτων στη Γη (με τη βοήθεια θαλαμίσκου με πυράντοχη ασπίδα που θα μεταφέρει) κλπ.

Τα ATV θα είναι οι βασικοί μεταφορείς υλικών στο ΔΔΣ, μετά την απόσυρση των δύο τελευταίων αμερικανικών διαστημικών λεωφορείων το 2010. Αποτελούν το σημαντικότερο μέρος της συμβολής των ευρωπαϊκών κρατών που συναπαρτίζουν τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος στο κόστος λειτουργίας του ΔΔΣ. Θα εξυπηρετούν επίσης τις ανάγκες του ευρωπαϊκού τροχιακού εργαστηρίου «Κολόμβος». Η Ελλάδα συμμετέχει στην ESA, αλλά δε συμμετέχει στο πρόγραμμα κατασκευής και λειτουργίας των ATV.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: NASA, ESA, CSA, JAXA

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός και στο Διάστημα(2022-03-19 00:00:00.0)
Σε «τροχιά» προς διαστημικό σταθμό, Σελήνη και Αρη(2016-09-18 00:00:00.0)
Επιτυχίες και αποτυχίες(2011-11-20 00:00:00.0)
Δυνατότητα ανεφοδιασμού και με ιαπωνικό σκάφος(2009-09-20 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ