Σάββατο 12 Γενάρη 2008
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 23
ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ
Οικο-αποχαιρετισμοί

Γρηγοριάδης Κώστας

«Αντισταθείτε σ' αυτόν

που χτίζει ένα μικρό σπιτάκι

και λέει

καλά είμαι εδώ...»

Μ. Κατσαρός

Αρχές Οκτώβρη του 1990 ξεκίνησε η παρούσα σελίδα στις φιλόξενες σελίδες του «Ριζοσπάστη» ύστερα από σχεδιασμούς και συζητήσεις για τη μορφή και κυρίως το περιεχόμενό της που κράτησαν περίπου ένα μήνα. Από τότε μέχρι σήμερα το ραντεβού ήταν συνεπές κάθε Σάββατο και προσπαθούσαμε να δώσουμε το δικό μας στίγμα στα οικολογικά δρώμενα και ζητήματα. Ηταν μια εποχή που τα του περιβάλλοντος εμφανίζονταν με έμφαση στα ελληνικά έντυπα. Περιοδικά και ημερήσια. Από τότε κύλησε πολύ νερό...

Απώλειες σε μια μακρά διαδρομή

Ανάλογες στήλες στα ημερήσια φύλλα είτε σταμάτησαν, γιατί η εργοδοσία δεν άντεχε να φιλοξενεί παρόμοια θέματα που θίγονταν συμφέροντα και καταστάσεις, είτε γιατί το life style επικράτησε πλήρως, στο πλαίσιο της τηλεοπτικοποίησης της είδησης, είτε λόγω της επιβολής της πλήρους αποϊδεολογικοποίησης των κειμένων των εντύπων για ευνόητους λόγους. Καλοί συνάδελφοι εξαναγκάστηκαν να σαλπάρουν για άλλες ...πολιτείες ή να αλλάξουν αντικείμενο ενασχόλησης. Ταυτόχρονα η πραγματική πανδαισία περιοδικών με οικολογικό περιεχόμενο στην πορεία του χρόνου, αποφλοιώθηκε μέχρι την πλήρη αποξήρανση και εξαφάνισή τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τα εξαιρετικά περιοδικά Κοινωνία και Περιβάλλον και η Νέα Οικολογία, αλλά και τουλάχιστον μια δεκάδα ακόμα. Οι όποιες προσπάθειες οι οποίες συνεχίζονται είναι σαφέστατα αξιέπαινες, αλλά απέχουν μακράν από τα προαναφερόμενα περιοδικά.

Από τα χημικά τοξικά στις κλιματικές αλλαγές

Για να επανέλθουμε όμως στα του οίκου μας. Το πρώτο κείμενό μας είχε αφετηρία την παρακολούθηση ενός επιστημονικού συνεδρίου με διοργανωτή το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και θέμα τα αγροχημικά. Ζήτημα που εξακολουθεί να απασχολεί τη χώρα μετά από δεκαοχτώ χρόνια και η λύση, σε σχέση με τη διαχείρισή τους, παραμένει ζητούμενο. Τα συμφέροντα είναι πολλά και ισχυρά, ενώ η πολιτεία κλείνει τα μάτια, διαχρονικά, για να μην δυσαρεστήσει τους ρυπαίνοντες... Στα περίπου 900 κείμενά μας έκτοτε φιλοξενήσαμε τις εργασίες πάνω από είκοσι συνεδρίων από διάφορα πανεπιστήμια και διαφορετική θεματολογία, όπως λ.χ. για τους υδάτινους πόρους, την ερημοποίηση, το δασικό πλούτο, τα οικοσυστήματα, τις κλιματικές αλλαγές κ.ά. Το ενδιαφέρον μας στράφηκε επίσης σε διεθνή συνέδρια και διασκέψεις, με βασική στόχευση την ανάγνωση του ...πίσω μέρους των σελίδων με τα πορίσματα και τις Συμβάσεις που υπογράφονταν.

Μεγάλες διασκέψεις για το θεαθήναι

Το 1992, όταν το σύνολο του ελληνικού και εν πολλοίς του διεθνούς Τύπου δικαιολογημένα ως προς τη θεματολογία (σ.σ. κλιματικές αλλαγές) ήταν στραμμένο στο Ρίο της Βραζιλίας και υπήρχαν πανηγυρικοί που καλλιεργούσαν ελπίδες για την αντιμετώπιση του φαινόμενου του θερμοκηπίου, δε διστάσαμε να το αποκαλέσουμε οικοκαρναβάλι και να προβλέψουμε ότι επί της ουσίας δε θα γίνει το παραμικρό βήμα. Τουλάχιστον με γενναία μέτρα που κρίνονταν από τότε απαραίτητα. Το ίδιο και με το Μπουένος Αϊρες, το Γιοχάνεσμπουργκ, το Κάιρο, το Βερολίνο μέχρι το τελευταίο, στο Μπαλί. Οι θέσεις μας δε διαπνέονταν ούτε από δογματικές αντιλήψεις, ούτε πολύ περισσότερο από πεσιμιστικές απόψεις. Απλά η συστηματική μελέτη των όσων διαμείβονταν πριν και κατά τη διάρκεια των συνδιασκέψεων, μάς έδινε τη δυνατότητα να πούμε ψύχραιμα τα πράγματα με το όνομά τους. Χωρίς κραυγές και αφορισμούς. Ούτε βέβαια με μισόλογα και στρογγυλέματα, αγαπημένη συνταγή άλλων εντύπων.

Ο μύθος της «πράσινης Ευρώπης»

Η συνεργασία μας με το μακαρίτη ευρωβουλευτή Βασίλη Ευφραιμίδη, μας έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε εκ των έσω την Ευρωπαϊκή Ενωση και να έχουμε στη διάθεσή μας για αρκετά χρόνια ένα πλούσιο και πρωτογενές υλικό με έγγραφα, συζητήσεις και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Γρήγορα αντιληφθήκαμε και προσπαθήσαμε να διαλευκάνουμε στους αναγνώστες μας τα περί του μύθου της «Πράσινης Ευρώπης». Αψογη η συσκευασία, αλλά το περιεχόμενο ουδεμία σχέση με τα όσα διαλαλούσαν οι πλασιέ της, στην ελληνική ...αγορά. Ηταν φυσικό εξάλλου να αναμέναμε ποιοτικά οικο-άλματα από μια ένωση καπιταλιστικών χωρών που τα χαρακτηριστικά της και ο ρόλος της ήταν και θεσμικά προσανατολισμένος για τη στήριξη και την περαιτέρω ενίσχυση του ιδιωτικού κεφαλαίου. Θα ήταν σχιζοφρενικό, λοιπόν, η γραφειοκρατία της να στρεφόταν ενάντια στους δημιουργούς της και γιατί όχι κηδεμόνες της. Πολλά ήταν τα κείμενα που φιλοξενήσαμε και δεν τσιγκουνευτήκαμε, αν κάτι κινούνταν προς θετική κατεύθυνση να το επισημαίνουμε.

Καπιταλισμός με το ένδυμα της αειφορίας

Από τα μέσα της δεκαετίας του ενενήντα μπήκε στη ζωή μας και η έννοια της βιώσιμης ή αειφορικής ανάπτυξης. Την προσεγγίσαμε με προσοχή, αλλά και ενδιαφέρον. Μελετήσαμε κείμενα, ελληνικά και διεθνή, παρακολουθήσαμε ημερίδες και συνέδρια. Οσο η ενασχόλησή μας γινόταν μεγαλύτερη, τόσο εδραιωνόταν η βεβαιότητά μας ότι πρόκειται για άλλη μια φωτοβολίδα του συστήματος. Είναι βέβαιο ότι ουσιαστικά, πέρα από γενικόλογες φιλοπεριβαλλοντικές αναφορές, είχαμε (και έχουμε) να κάνουμε με (άλλη) μια εκδοχή του πράσινου καπιταλισμού. Ποιος είπε ότι οι ενδοκαπιταλιστικές διαφορές εξαφανίστηκαν στον αιώνα μας; Αν πρόκειται και για κάτι τέτοιο. Δείτε για παράδειγμα ότι για βιώσιμη ανάπτυξη αναφέρονται τόσο η ΝΔ όσο και το ΠΑΣΟΚ. Νεοφιλελεύθεροι και σοσιαλφιλελεύθεροι την έχουν ως βιτρίνα. Οχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Την ίδια στιγμή που εγκληματούν σε βάρος του περιβάλλοντος. Απλά θέλουν να το κάνουν με στιλ...

Τα πλανητικά είναι και τοπικά

Τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα και ζητήματα που ταλανίζουν τον πλανήτη μας ήταν στις προτεραιότητες της στήλης. Φαινόμενο του θερμοκηπίου, μείωση της στοιβάδας του όζοντος, όξινη βροχή, αποδάσωση, ερημοποίηση, θαλάσσια ρύπανση, μείωση της βιοποικιλότητας, πυρηνική ενέργεια, οικοσυστήματα, άγρια πανίδα, απορρίμματα, τοξικά απόβλητα κ.τ.λ., συχνά είχαμε την ευκαιρία με τη μορφή της επιστημονικής εκλαΐκευσης να τα παρουσιάσουμε, να τα συνδέσουμε με το υπάρχον οικονομικό σύστημα και να δώσουμε τις πραγματικές τους διαστάσεις. Συχνά αναγκαστήκαμε να μεταφράσουμε κείμενα από το εξωτερικό και να τα προσαρμόσουμε για τις ανάγκες της εφημερίδας με δεδομένες τις δυσκολίες που παρουσιάζουν παρόμοια εγχειρήματα, επειδή οι αναγνώστες δεν έχουν πάντα την αναγκαία παιδεία, η οποία δεν παρέχεται από το τρύπιο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Οποτε υπήρχαν νέα δεδομένα είτε προς το καλύτερο, είτε προς το χειρότερο, τα εμφανίζαμε, ακόμα κι αν το προηγούμενο διάστημα είχαμε αναφερθεί στο ίδιο ζήτημα.

Η γκρίζα όψη της περιφέρειας

Η ελληνική περιφέρεια ήταν στη θεματολογία αιχμής της σελίδας. Εχουμε καλύψει ΟΛΟΥΣ τους νομούς για διάφορα ζητήματα που απασχολούσαν και απασχολούν ακόμα τους κατοίκους της. Ελεύθεροι χώροι, πολιτιστική κληρονομιά, αγροχημικά, διάλυση της γεωργίας, καταστροφή βιοτόπων και οικοτόπων, καταπατήσεις ακτών, καταστροφή δασικών εκτάσεων για εκμετάλλευση, δημιουργία πόλεων κακεκτύπων της Αθήνας, υπέρμετρη αύξηση των ΙΧ, ανυπαρξία υποδομών, υπεραλίευση, μεταλλαγμένα, παράνομο κυνήγι, άναρχη δόμηση, ανεξέλεγκτα λατομεία, προβληματικά (από περιβαλλοντική άποψη) ιχθυοτροφεία, ρυπαίνουσες βιομηχανικές μονάδες σε ποτάμια και λίμνες με τη συνενοχή της κεντρικής εξουσίας και δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης, με την κατάπτυστη επιχειρηματολογία «περιβάλλον ή απασχόληση;», ήταν μερικές από τις πτυχές που αναλύσαμε.

Οταν το τσιμέντο αντικαθιστά τους ανθρώπους

Αθήνα και Θεσσαλονίκη ήταν άλλη μια από τις μεγάλες ενότητες που παρακολουθούσαμε μια και το 50% του ελληνικού πληθυσμού κατοικεί σ' αυτές. Η ατμοσφαιρική ρύπανση, αιτία πολλών θανάτων κάθε χρόνο, οι συνθήκες «πολέμου» στους δρόμους ιδίως τις αργίες, ο εγκλωβισμός των ανθρώπων σε σπίτια κλουβιά, τα καταναλωτικά πρότυπα που επιβλήθηκαν και μας δηλητηριάζουν με τη βούλα του νόμου, οι μαρτυρικές μετακινήσεις των εργαζόμενων, η εξαφάνιση των ελεύθερων χώρων, η παντελής έλλειψη πρασίνου, η επικυριαρχία της ιδεολογίας του μπετόν και ο αποκλεισμός των κατοίκων από τις ακτές, αποτελούν πτυχές της «κοινωνίας πολιτών» όπως την οραματίζονται οι οπαδοί του δικομματισμού και οι συνοδοιπόροι τους. Η αποκάλυψη των προγραμματικών θέσεων του γαλαζοπράσινου μπλοκ εξουσίας και των πεπραγμένων τους όταν βρίσκονται στην εξουσία και οι σχέσεις Αριστεράς και Οικολογίας ήταν άλλη μια θεματική που προσπαθήσαμε να αναδείξουμε.

Ενας κύκλος έκλεισε

Τέλος, τα περίπου 2.000 σχόλια των Οικοπροσεγγίσεων και των Οικοαλιευμάτων και οι περίπου 300 βιβλιοκριτικές μας μαζί με τα σκίτσα που κοσμούσαν τη στήλη, διά χειρός Κώστα (Γρηγοριάδη) και Βασίλη (Παπαγεωργίου) συμπληρώνουν το παζλ της δεκαοχταετούς διαδρομής της σελίδας. Ενας κύκλος έκλεισε. Πολλές ευχαριστίες στη διεύθυνση της εφημερίδας που για τόσα χρόνια, μας παρείχε κάθε δυνατή διευκόλυνση έτσι ώστε να έχουμε τη δυνατότητα της εβδομαδιαίας επικοινωνίας μας. Οπως επίσης σε μια σειρά συναδέλφων και κυρίως των αναγνωστών που συχνά με παρατηρήσεις, ερωτήματα και σχόλια επί του περιεχομένου της σελίδας, μας τροφοδοτούσαν με κουράγιο και δύναμη για τόσα χρόνια. Ο αγώνας συνεχίζεται!


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ