Σάββατο 27 Οχτώβρη 2007 - Κυριακή 28 Οχτώβρη 2007
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 29
ΙΣΤΟΡΙΑ
60 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΟΥ «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ»
Η εφημερίδα του ΚΚΕ δεν υπέστειλε ποτέ τη σημαία

Το τελευταίο «νόμιμο» φύλλο, 18/10/1947
Το τελευταίο «νόμιμο» φύλλο, 18/10/1947
Στις 17 Οκτώβρη του 1947 δόθηκε στη δημοσιότητα το ΛΑ' Ψήφισμα με το οποίο η κεντροδεξιά κυβέρνηση του Θ. Σοφούλη συμπλήρωνε το περιβόητο Γ' Ψήφισμα του 1946 με μέτρα κατά του Τύπου. Το νέο εμφυλιοπολεμικό νομοθέτημα έδινε τη δυνατότητα - με βούλευμα του Συμβουλίου των Εφετών - να διατάσσεται η οριστική παύση εφημερίδων ή περιοδικών «άτινα διά των δημοσιευμάτων αυτών αποδεικνύουν ότι υπηρετούντα εν γνώσει και εκ προθέσεως τους εγείροντας τα όπλα κατά της Πατρίδος και επιβουλευομένους την ακεραιότητα και ησυχίαν της χώρας, αρνούνται συστηματικώς να τηρούν τους νόμους του Κράτους ή υπηρετούν καθ' οιονδήποτε τρόπον την ανταρσίαν...». Επίσης στο νομοθέτημα προβλεπόταν - μεταξύ άλλων - και η δήμευση της περιουσίας των εφημερίδων ή περιοδικών, των οποίων διατάσσετο η οριστική παύση της κυκλοφορίας1. Ηταν φανερό πως το μέτρο στόχευε ευθέως τον ΕΑΜικό και κομμουνιστικό Τύπο της χώρας, πράγμα που κατάλαβαν αμέσως τα αστυνομικά όργανα, τα οποία με πρωτοφανή ζήλο προχώρησαν στην κατάσχεση του φύλλου του «Ριζοσπάστη», αυτής της μέρας (17/10/1947), προτάσσοντας ως δικαιολογία ότι στις σελίδες του δημοσιεύονταν ειδήσεις για το Δημοκρατικό Στρατό και μια δήλωση του αρχηγού του, Μ. Βαφειάδη. Επρόκειτο, φυσικά, για πρόσχημα, δεδομένου ότι ειδήσεις για τον ΔΣΕ, καθώς και η δήλωση του αρχηγού του, στα βασικά τους σημεία, την ίδια ή τις επόμενες μέρες, αναδημοσιεύτηκαν και στον αστικό Τύπο, χωρίς φυσικά να υπάρχουν ανάλογες κατασχέσεις φύλλων.

Από τη στιγμή που συμπληρώθηκε το Γ' Ψήφισμα με τα μέτρα κατά του Τύπου, η απαγόρευση της κυκλοφορίας του «Ριζοσπάστη» και άλλων κομματικών και ΕΑΜικών εντύπων ήταν ζήτημα ωρών.

Εκτός νόμου

Ο «Ριζοσπάστης» τέθηκε εκτός νόμου στις 18 Οκτώβρη του 1947, με το υπ' αριθμόν 3219 βούλευμα «του Συμβουλίου των εν Αθήναις Εφετών». Την ίδια μέρα με το υπ' αριθμόν 3220 βούλευμα του Συμβουλίου των Εφετών, διατάχθηκε και η παύση της εφημερίδας του ΕΑΜ «Ελεύθερη Ελλάδα». Τέλος, στις 7/11/1947, εκτός νόμου τέθηκε και το θεωρητικό περιοδικό του Κόμματος «Κομμουνιστική Επιθεώρηση», ενώ ο «Ρίζος της Δευτέρας» απαγορεύτηκε το Δεκέμβρη του 1947, όταν τέθηκε εκτός νόμου το ΚΚΕ.

Το πρώτο παράνομο φύλλο μετά την απαγόρευση, 12/11/1947
Το πρώτο παράνομο φύλλο μετά την απαγόρευση, 12/11/1947
Εκείνη τη μέρα, στις 18 Οκτώβρη, ο «Ριζοσπάστης» εξέδωσε το τελευταίο «νόμιμο» φύλλο του με τίτλο «ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΔΙΕΤΑΞΑΝ ΧΘΕΣ ΟΜΑΔΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΥΣΗ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ». Στους πλάγιους τίτλους συμπληρωνόταν: «Ο "ΕΘΝΙΚΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ" ΑΡΧΙΣΕ ΜΕ 11 ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - Ο ΣΟΦΟΥΛΙΚΟΣ ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΑΠΕΒΑΛΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ - Ο "ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ" ΑΚΛΟΝΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΑΛΞΗ».

Την εκτέλεση της δικαστικής απόφασης για το κλείσιμο του «Ριζοσπάστη» ανέλαβε αυθημερόν η Αστυνομία του καθεστώτος, η οποία επέδειξε εξαίρετο ζήλο. Διαβάζουμε στην «Κομμουνιστική Επιθεώρηση»2: «Η Ασφάλεια με ισχυρές δυνάμεις κατέλαβε τα γραφεία των εφημερίδων "Ριζοσπάστης" και "Ελεύθερη Ελλάδα" και αφού κοινοποίησε απόφαση του Συμβουλίου Εφετών περί οριστικής παύσης, έκαμε καταγραφή και κατάσχεση της περιουσίας των δύο εφημερίδων και των γραφείων τους». Πιο αποκαλυπτικός, όμως, είναι ο «Ρίζος της Δευτέρας», όπου, μεταξύ άλλων, γράφει στην πρώτη του σελίδα3: «Τα όργανα της ασφάλειας συνέλαβαν επίσης από τους συντάκτες που βρίσκονταν εκείνη την ώρα στα γραφεία του "Ριζοσπάστη" τους δημοσιογράφους Θανάση Τσουπαρόπουλο και Χρήστο Ανταχόπουλο. Ο Εισαγγελέας κατέγραψε όλα τα έπιπλα και εσφράγισε τα γραφεία. Ομάδα αστυνομικών εξ άλλου έσπασε με κασμάδες τις ταμπέλες του "Ριζοσπάστη", ενώ πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί από κάτω και παρακολουθούσε. Εγινε ταυτόχρονα έρευνα και έλεγχος ταυτοτήτων στους συντάκτες και στους πολίτες που βρίσκονταν εκείνη την ώρα στα γραφεία. Η ενέργεια αυτή της κυβέρνησης κορυφώνει τα μέτρα κατά του λαού των Αθηνών. Ο,τι δεν ετόλμησε να κάμει ο Τσαλδάρης και ο Ζέρβας επί τόσον καιρό, το πραγματοποιεί σήμερα ο κ. Σοφούλης, εφαρμόζοντας την πολιτική του "κατευνασμού". Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι πρόκειται για πρωτοβουλία και εντολές των αμερικανών. Ο "Ριζοσπάστης" και η "Ελεύθερη Ελλάδα" ήταν οι εφημερίδες που απεκάλυψαν την πολιτική των Αμερικανών στην Ελλάδα, την καταστροφική τους επέμβαση για το φούντωμα του εμφυλίου πολέμου, τα οικονομικά τους μέτρα που υποδουλώνουν τη χώρα και εξαθλιώνουν τον ελληνικό λαό, τις ανοικτές επεμβάσεις στην αλλαγή κυβερνήσεων που μεταβάλλουν την Ελλάδα σε προτεκτοράτο δικό τους».

Τρεις μέρες μετά την απαγόρευση, σε ανταπόκριση της εφημερίδας το ΒΗΜΑ από το Λονδίνο, αναφερόταν ότι «Η ΑΓΓΛΙΑ ΕΠΙΔΟΚΙΜΑΖΕΙ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ», και για του λόγου το αληθές υπήρχε εκτενές ρεπορτάζ από τις δηλώσεις εκπροσώπου του Φόρεϊν Οφις. Ο ανταποκριτής της εφημερίδας κατέληγε: «Αι δηλώσεις αύται των υπευθύνων Αγγλικών κύκλων επιβεβαιώνουν εμμέσως τας τηλεγραφικάς εξ Αθηνών πληροφορίας καθ' ας το μέτρον ενεκρίθη υπό των εν Αθήναις πρεσβειών της Αγγλίας και της Αμερικής» 4.

Στις επάλξεις παράνομος

Στο τελευταίο εκείνο «νόμιμο» φύλλο του, ο «Ριζοσπάστης» υποσχόταν ότι «δε θα υποστείλει ποτέ την τιμημένη σημαία του. Γιατί η σημαία του "Ριζοσπάστη" είναι σημαία του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Σημαία της Δημοκρατίας, της ελευθερίας, της Εθνικής ανεξαρτησίας. Δηλαδή σημαία της Ελλάδας»5.

Εναν, περίπου, μήνα αργότερα, στις 12 Νοέμβρη 1947, κυκλοφόρησε το πρώτο παράνομο φύλλο του, όπου σε σχετικό άρθρο, στην πρώτη σελίδα, διαβάζουμε: «Ο "Ριζοσπάστης", για μια ακόμα φορά στην τριαντάχρονη ηρωική ιστορία του, αναγκάζεται να βγει παράνομος. Τρία χρόνια ύστερα από την απελευθέρωση της χώρας από τη χιτλερική κατοχή, η κυβέρνηση Σοφούλη - Τσαλδάρη δεν μπορούσε να ανεχθεί τον αμείλιχτο δημόσιο έλεγχο από τις στήλες των αριστερών εφημερίδων. Το εγκληματικό αντεθνικό καθεστώς της δεν αντέχει σε τέτοιου είδους πολυτέλειες κι ακολουθώντας τα χνάρια της δικτατορίας και της γκεστάπο τις απαγορεύει. Γελιέται αν νομίζει πως θα βρει την ησυχία της. Ο "Ριζοσπάστης", συνεχίζοντας τις ηρωικότερες παραδόσεις του, μα ιδιαίτερα τις παραδόσεις της πρώτης, χιτλερικής, κατοχής, συνεχίζει την έκδοσή του παράνομα μέσα στο καθεστώς της αμερικανοκρατίας, πιστός στις υποχρεώσεις του να φωτίζει και να καθοδηγεί το μεγάλο αγώνα του λαού μας για την επιβίωση και την ανεξαρτησία του».

Ο «Ριζοσπάστης» συνέχισε την παράνομη έκδοσή του έως το 1974, οπότε μετά την πτώση της στρατιωτικοφασιστικής δικτατορίας στην Ελλάδα ο λαός με την πάλη του επέβαλε έπειτα από 27 χρόνια τη νόμιμη δράση του ΚΚΕ. Το πρώτο φύλλο της νόμιμης έκδοσης της εφημερίδας μας κυκλοφόρησε στις 25 Σεπτέμβρη 1974.

1 ΦΕΚ 221/17-10-1947, τεύχος Α'

2 «Κομμουνιστική Επιθεώρηση, τεύχος 11/1947, σελ. 528

3 «Ο Ρίζος της Δευτέρας» 20/10/1947

4 ΤΟ ΒΗΜΑ 21/10/1947

5 «Ριζοσπάστης» 18/10/1947


Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ