Ο συγγραφέας και παλιός πρωταθλητής Ελλάδας Τριαντάφυλλος Σιαπέρας έγραφε στο βιβλίο του «Το σκάκι - πλήρης ανάπτυξη της θεωρίας και η πρακτική της εφαρμογή». (Μέρος Γ΄ φινάλε): Ο παίκτης που θέλει να τελειοποιηθεί στο σκάκι, πρέπει να μελετήσει καλά όλα τα είδη φινάλε. Αλλιώς έχει η κατάσταση στα ανοίγματα, όπου ένας παίκτης δεν είναι υποχρεωμένος να ξέρει όλη τη θεωρία, αλλά μόνο τα ανοίγματα που παίζει. Στα φινάλε δεν ισχύει αυτό, διότι, φυσικά, κανένας δεν ξέρει σε ποιο φινάλε θα καταλήξει η παρτίδα. Γι' αυτό, λοιπόν, ένας ισχυρός σκακιστής, είναι υποχρεωμένος να ξέρει όλα τα είδη φινάλε!

Υπάρχουν πολλά φινάλε με βασίλισσες: Βασίλισσα έναντι πιονιών, βασίλισσα και ελαφρά κομμάτια, βασίλισσα έναντι πύργου, βασίλισσα έναντι πύργου και πιονιών, βασίλισσα έναντι βασίλισσας. Πρόκειται για τρομερά δύσκολα φινάλε. Η υπεροχή ενός πιονιού συνήθως δεν αρκεί για τη νίκη, αλλά και με δύο πιόνια η περίπτωση κάθε άλλο παρά εύκολη είναι. Η δυσκολία προκύπτει, φυσικά, από το γεγονός ότι η αδύνατη πλευρά μπορεί εύκολα να επιτύχει ισοπαλία με συνεχές σαχ, ενώ η διάρκειά τους υπερβαίνει συχνά τις 100 κινήσεις.

Σήμερα θα δούμε φινάλε βασιλισσών που κρύβουν πολλές εκπλήξεις, γι' αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή, αφού όπως είναι γνωστό η μεγάλη ευκινησία τους δημιουργεί προϋποθέσεις για ιδιόρρυθμα τακτικά χτυπήματα. Στο διάγραμμα του κειμένου, ο μαύρος έδωσε ένα «σαχ της απελπισίας». 1... Βη1+. Ο λευκός, βέβαιος για τη νίκη του, έπαιξε 2. Ρθ4, νομίζοντας ότι δεν έχει σημασία πού θα πάει ο βασιλιάς και ακολουθεί η έκπληξη. Τη βλέπετε; Στη θέση με αλγεβρικά σύμβολα, ο λευκός έχει επιπλέον τρία πιόνια. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Λευκά: Ρβ6, Βγ6, Στρ. α6, β5, γ4 (5). Μαύρα: Ρβ8, Βε7 (2). Αλλη μία έκπληξη ακολουθεί με τη θέση: Λευκά: Ρθ2, Βθ7 (2). Μαύρα: Ρθ4, Βη4, Στρ. η6, θ5 (4). Ο μαύρος έπαιξε λάθος το πιόνι στο «θ5». Πώς επωφελήθηκε ο λευκός αυτό το τεράστιο σφάλμα;