Τι γίνεται όμως όταν ο θαλασσόλυκος, ετών 75, μετά από 58 χρόνια «συζυγικού» βίου με τη θάλασσα καλείται να κλείσει τους λογαριασμούς του με τη στεριά φτάνοντας στο τελικό αγκυροβόλι;

Και το τεμπεσίρι του καπετάν Αυγουστή στη στεριά είναι μεγάλο γιατί άφησε τους βερεσέδες να τον πνίξουν. Γιατί όμως ο καπετάν Αυγουστής εξαφανίζεται δώδεκα ολόκληρα χρόνια; Γιατί η Φλώρα Αυγουστή, η σύζυγος, δέχεται τον ανεπιθύμητο ρόλο της Πηνελόπης που ζητά την επιστροφή του Οδυσσέα μόνο και μόνο ως τρόπαιο για το μαρτύριο της προσμονής της; Γιατί η Λίτσα επενδύει μια ζωή σ' ένα θαλασσόλυκο που ρουφάει άπληστα τον πακτωλό της ζωντάνιας της με μόνο αντάλλαγμα μερικά εξωτικά δώρα να της κάνουν παρέα στην ατέλειωτη προσμονή της; Τι ζητάει ο Αντώνης Αυγουστής από έναν πατέρα που τον αγνοεί δώδεκα χρόνια;

Ο καπετάν Δημήτρης Αυγουστής έκανε σπίτι του το σουέλ, γιατί εκεί όλα γίνονται ξεκάθαρα και απλά. Ο μάγειρας τον περιποιείται, ωσάν πιστή Πηνελόπη, χωρίς τη φθορά του έγγαμου βίου. Περιποιημένα μεζεκλίκια στο δίσκο, φύλλα μοσχολέμονου ή διατηρημένες ορχιδέες στο ψυγείο του καραβιού, ιστορίες για αληθινά ή φανταστικά μπάρκα, επαναλαμβανόμενες διηγήσεις προσφέρουν ασφάλεια στον τιμονιέρη της θάλασσας πως όλα πάνε ρολόι στο ρυθμό του βουβού κύματος. Οι γιοι του - το πλήρωμα - μεγαλώνουν ακολουθώντας το δικό του σουέλ. Εδώ όλοι ακούνε το σουέλ του καπετάν Αυγουστή, του ανθρώπου που έγινε ένα με τη θάλασσα, που καμιά φουρτούνα δεν μπορεί να του χαλάσει το «σπιτικό του», το ATHOS III, κρατώντας μακριά τα βογκητά της στεριάς.

Για τη Φλώρα το σουέλ είναι το σιωπηρό της μαρτύριο. Παντρεύτηκε το μύθο του γεροδεμένου κι αισθησιακού ναυτικού για να περάσει τον έγγαμο βίο της στη μοναξιά. Κλεισμένη στο διαμέρισμα με τρία παιδιά, αφυδατώνει κάθε της αίσθηση, βουλιάζει στην εκκωφαντική μοναξιά της. Τον μισεί για τη δωδεκάχρονη απουσία του, τον θέλει πίσω ως επιβράβευση αντοχής σε μια ζωή χαμένη. Οπως λέει η ίδια, «άνθρωποι με τσαγανό, που τα βγάζουν πέρα σε όλα τα άλλα, κυκλώνουν στα προσωπικά τους και μαζοχίζονται μια ζωή». Κι οι δυο τους πολεμούν τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες του ταξιδιού τους γιατί δειλιάζουν να διαλέξουν την Ιθάκη τους.

Για τον Αντώνη Αυγουστή, το σουέλ είναι ο εκκωφαντικός ήχος των ντραμς και το περπάτημα με τα χέρια. Είναι εύκολος ο ρόλος του μαύρου πρόβατου, γιατί τότε όλα συμπυκνώνονται στην απλοϊκή εξήγηση του «χαραμοφάη». Τον πνίγουν σιωπηρά η νεύρωση της μητέρας του κι η εξαφάνιση του πατέρα του. Δε θέλει να ξέρει, γιατί είναι εύκολο να μισείς και να απορρίπτεις τον άλλο χωρίς να τον γνωρίσεις, βασισμένος στις εικόνες τρίτων. Θα μπει ο ίδιος στο μπάρκο του πατέρα του για να καταλάβει πως το νοιάξιμο θέλει γενναιόδωρο άνοιγμα καρδιάς, να νιώσεις τον ήχο του σουέλ της, χωρίς τον μαθηματικό υπολογισμό του ανταλλάγματος. Τότε όλα παίρνουν τη διάσταση και το μέτρο που τους πρέπει.

Η Λίτσα Τσίχλη, η ερωμένη, είναι η μόνη που ακούει το σουέλ ακόμα και στη στεριά γιατί δε φοβάται τη ζωή. Θέλει να τη ζήσει ως το μεδούλι με όλη την πίκρα και τη γλύκα της. Βλέπει τον Αυγουστή σε όλη τη ρώμη και τη δειλία του. Τον αγαπά χωρίς να κρατά λογαριασμό του πάρε-δώσε τους αλλά και ξέρει να διεκδικεί και να χαίρεται το μεράδι της στην ανθρώπινη επαφή και τη ζωή.

Το Σουέλ της Ιωάννας Καρυστιάνη έχει τη ζωντάνια και το άρωμα αυτής της παράξενης ανθρώπινης φυλής του ζωικού βασιλείου που ταξιδεύει τόσους αιώνες, κάνοντας το βουβό κύμα πότε πλανεύτρα μελωδία και πότε εκκωφαντική ρουφήχτρα, σε ένα αναπόφευκτο όσο και μαγικό ταξίδι.

Βασιλεία Παπαρήγα