Την πολυεπίπεδη αδράνεια των κυβερνήσεων του δικομματισμού για τη διαμόρφωση μιας ουσιαστικής αντιναρκωτικής πολιτικής που θα έχει στο επίκεντρο την πρόληψη, την απεξάρτηση και την κοινωνική επανένταξη, επιβεβαιώνουν τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν χτες από το ΚΕΘΕΑ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, με αφορμή τη «διαχρονική μελέτη για τη χρήση ουσιών στην Ελλάδα για τα έτη 2000 - 2006» και τον απολογισμό έργου του.

Τη μελέτη παρουσίασαν ο Χαρ. Πουλόπουλος, διευθυντής του ΚΕΘΕΑ και ο Γερ. Παπαναστασάτος, υπεύθυνος Τομέα Ερευνας, υποδεικνύοντας περισσότερο από ποτέ την ανάγκη συστηματικών και εντατικών δράσεων στον τομέα της πρωτογενούς πρόληψης και καταρρίπτοντας μύθους και ιδεολογήματα περί αθώων και «μαλακών» ναρκωτικών.

Η ηρωίνη παραμένει η κύρια ουσία κατάχρησης σε ποσοστό πάνω από το 80%. Το 1/10, περίπου 12%, όσων ζητούν θεραπεία αφορά την κάνναβη, γεγονός που επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά την επικινδυνότητά της. Την ίδια στιγμή, στην ΕΕ το ποσοστό ανέρχεται στο 15%, καθώς είναι η δεύτερη συχνότερα αναφερόμενη ουσία για την οποία ζητείται θεραπεία.

Η πρώτη ουσία χρήσης παραμένει η κάνναβη (από 73,9% το 2000 σε 83,3% το 2006), δείχνοντας τη σύνδεση μεταξύ της χρήσης κάνναβης και ηρωίνης, ενώ παραμένει ως πρώτη δευτερεύουσα ουσία κατάχρησης.

Τουλάχιστον το 70% έκανε παράλληλη χρήση ουσιών. Η πολυτοξικομανία είναι πλέον συνηθισμένο φαινόμενο και αποδεικνύει ότι τα προγράμματα - όπως χορήγησης υποκαταστάτων - δεν έχουν λόγο ύπαρξης αν επικεντρώνονται στη χρήση μιας ουσίας, χωρίς να αντιμετωπίζουν την εξάρτηση συνολικά.

Ο μέσος όρος έναρξης της χρήσης είναι τα 15,5 έτη, ωστόσο περισσότερο από το 1/3 όσων προσέγγισαν τα κέντρα του ΚΕΘΕΑ άρχισε τη χρήση πριν τα 15 έτη. Από όσους προσέγγισαν το ΚΕΘΕΑ, είχαν εγκαταλείψει το σχολείο, κατά μέσον όρο στα 14 έτη, γεγονός που επιβάλλει νωρίτερα εντονότερες και συστηματικότερες παρεμβάσεις πρόληψης.

Αλλο ένα στοιχείο αφορά στη μείωση της ενέσιμης χρήσης ηρωίνης, που είναι μεν ενθαρρυντικό για τη ζωή και την υγεία των χρηστών, αλλά το πέρασμα σε λιγότερο επικίνδυνους και πιο εύκολους τρόπους χρήσης εγκυμονεί κινδύνους για την ευκολότερη έναρξη χρήσης της.

Ο απολογισμός του έργου του ΚΕΘΕΑ για το 2006 υποδεικνύει και την ανάγκη αύξησης της λειτουργίας «στεγνών» προγραμμάτων στη χώρα μας. Συγκεκριμένα: Στα συμβουλευτικά κέντρα δόθηκαν υπηρεσίες σε 2.944 άτομα, 948 στις μονάδες άμεσης πρόσβασης, 1.113 στις μονάδες απεξάρτησης, 489 στα κέντρα κοινωνικής επανένταξης, 4.502 στα κέντρα οικογενειακής στήριξης και 1.263 σε κρατούμενους και αποφυλακισμένους, ενημέρωση και συμβουλευτική σε 167 μετανάστες και πρόσφυγες.

Ενα από τα μεγαλύτερα εμπόδια είναι η μη αντιμετώπιση των βασικών αιτιών του προβλήματος των ναρκωτικών, καθώς και «οι μονοδιάστατες πολιτικές αντιμετώπισης του προβλήματος της εξάρτησης και οι αντιλήψεις που προβάλλονται, υποβαθμίζοντας τη σημασία της ψυχοκοινωνικής στήριξης, έχοντας ως βασικό άξονα την ασθένεια. Εστιάζουν στη χορήγηση φαρμάκων και υποβιβάζουν την ανάγκη ικανοποίησης των σύνθετων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εξαρτημένοι. Περνάει ως μήνυμα ότι το πρόβλημα είναι ιατρικό και η χορήγηση υποκαταστάτων είναι απαραίτητη. Ακόμη και σε μονάδες χορήγησης υποκαταστάτων είναι απαραίτητη η ψυχοκοινωνική στήριξη, αν θέλουμε να μη διαιωνίζουμε το πρόβλημα, αλλά να στοχεύουμε στην απεξάρτηση», όπως επισήμανε ο Γεράσιμος Νοταράς, πρόεδρος του ΔΣ του ΚΕΘΕΑ.

Παράλληλα, αναφέρθηκε στην έλλειψη εθνικού συντονισμού, «η προχειρότητα και η αδράνεια για ένα τόσο σημαντικό θέμα δημιουργεί προβλήματα στο έργο των οργανισμών απεξάρτησης και απομακρύνει τη δυνατότητα άμεσης αντιμετώπισης των προβλημάτων που εκκρεμούν», είπε χαρακτηριστικά, στην έλλειψη για παρατεταμένο χρονικό διάστημα επιμορφωτών στα θεραπευτικά προγράμματα, αφού μέχρι σήμερα συνεχίζει να εκκρεμεί για γραφειοκρατικούς λόγους η πρόσληψη εκπαιδευτικών - επιμορφωτών, δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα στην πορεία της θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης των μελών των θεραπευτικών προγραμμάτων.

Με απίστευτη ελαφρότητα και με περίσσιο θράσος, ο υφυπουργός Υγείας Γ. Κωνσταντόπουλος, προσπάθησε «να πετάξει το μπαλάκι» της κυβερνητικής συνενοχής και αδιαφορίας στα θεραπευτικά προγράμματα. Ετσι, απαντώντας σε ερώτηση για την ανενόχλητη λειτουργία παράνομων ιδιωτικών κλινικών που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια, υποσχόμενες απεξάρτηση - ενώ το μόνο που κάνουν είναι να κερδοσκοπούν εκμεταλλευόμενες τον ανθρώπινο πόνο - υποστήριξε ότι «τα ιδιωτικά προγράμματα αυξάνονται, επειδή σημαίνει πως ο κόσμος τους εμπιστεύεται ή ότι υπάρχει κρίση εμπιστοσύνης προς τα θεραπευτικά προγράμματα που λειτουργούν».

Με λίγα λόγια, η τεράστια έλλειψη «στεγνών» θεραπευτικών προγραμμάτων που παρατηρείται στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, η πλήρης απουσία ενημέρωσης, που οδηγούν εκατοντάδες οικογένειες να πουλήσουν ό,τι έχουν και δεν έχουν για να πάνε σε μια ιδιωτική κλινική λόγω άγνοιας ή επειδή δεν υπάρχει ούτε ένα «στεγνό» πρόγραμμα στην περιοχή, μεταφράζεται ως ευθύνη των θεραπευτικών προγραμμάτων. Υπενθυμίζεται ότι εδώ και χρόνια υπάρχουν συγκεκριμένες καταγγελίες στο υπουργείο Υγείας για την αλόγιστη και επικίνδυνη δράση παράνομων ιδιωτικών κλινικών και ενώ υπάρχουν συγκεκριμένοι νόμοι και διατάξεις που καθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας των φορέων απεξάρτησης δεν εφαρμόζονται. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η κυβέρνηση προετοιμάζει το έδαφος για τη νομιμοποίηση τέτοιων κλινικών.