ΤΟ «ΜΥΣΤΗΡΙΟ». Δεκαπέντε ημέρες μετά την έναρξη της συνταρακτικής αλυσίδας γεγονότων που οδήγησε στη χειρότερη υποβρύχια ναυτική τραγωδία της Ρωσίας, τα σενάρια για το πώς βυθίστηκε το «Κουρσκ» - το υποβρύχιο κλάσης «Οσκαρ ΙΙ» που πήρε τ' όνομά του από την ιστορική μάχη στην ομώνυμη πόλη το 1943, η οποία απέδειξε ότι οι ίλες των γερμανικών τανκς «Πάντσερ» δεν ήταν αήττητες και σταμάτησε τη ναζιστική προέλαση στη Ρωσία- δε σταματούν να κυκλοφορούν.

Η ηγεσία και αξιωματούχοι του ρωσικού πολεμικού ναυτικού έχουν δώσει στη δημοσιότητα τουλάχιστον τρεις εξηγήσεις (έκρηξη τορπίλης, ή πρόσκρουση σε νάρκη, ή σύγκρουση με άλλο σκάφος, επιφάνειας είτε υποβρύχιο). Από κει και πέρα, υπάρχει η δήλωση του πολέμαρχου Σαμίλ Μπασάγιεφ ότι το υποβρύχιο βυθίστηκε από «συμπαθούντα» του τσετσενικού αυτονομιστικού κινήματος κι ακόμη τα πολλαπλά σενάρια που έχουν κυκλοφορήσει από τη νορβηγική οργάνωση - ομάδα πίεσης Bellona (έκρηξη δεξαμενών αέρα μετά από έκρηξη μιας τορπίλης, ή δυστύχημα σε μια νέα τορπίλη με υγρό προωθητικό καύσιμο που θεωρείται ανασφαλές, ή σφάλμα του κυβερνήτη, κ.λπ., κ.λπ.). Από όλα αυτά τα σενάρια άκρη δε βγαίνει, ακόμη κι αν ο αναγνώστης έχει ειδικές γνώσεις. Ούτως ή άλλως, είναι πολύ πιθανό να μη μάθουμε ποτέ τι συνέβη. Αν και αυτοί που πρέπει να γνωρίζουν, μάλλον γνωρίζουν ήδη.

Οι Αμερικανοί είχαν στην περιοχή 2 υποβρύχια που παρακολουθούσαν το «Κουρσκ» και οι Βρετανοί άλλο ένα - για προφανείς λόγους. Εδώ και δεκαετίες, τα ηλεκτρονικά μέσα παρακολούθησης επιτρέπουν σε έναν κυβερνήτη υποβρυχίου που ακολουθεί έναν αντίπαλό του να ξέρει κάθε τι που συμβαίνει σ' αυτό, για να το πούμε απλά. Ακόμη κι αν υποτεθεί ότι αληθεύουν οι αμερικανικές και βρετανικές διαβεβαιώσεις περί μη εμπλοκής των πολεμικών τους στην ιστορία, είναι πολύ πιθανό ότι έχουν πλήρη εικόνα του τι συνέβη. Μάλλον το ρωσικό επιτελείο έχει κι αυτό υπόψη του τι συνέβη. Κάτι που ενδεχομένως εξηγεί την επίσκεψη στη Μόσχα του αφεντικού της CIA, Τζορτζ Τένετ, εν μέσω της κρίσης...

Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ. Ο Ρώσος Πρόεδρος έκανε τη βδομάδα που πέρασε διαρκείς προσπάθειες να αλλάξει την αλγεινή εικόνα στην αντιμετώπιση της υπόθεσης του «Κουρσκ». Με συναισθηματικές δηλώσεις τύπου Κλίντον στην υπόθεση Λεβίνσκι, δηλαδή mea culpa - «αισθάνομαι υπεύθυνος», «πονάω, αλλά ο δικός σας πόνος είναι μεγαλύτερος» - με τη συνάντησή του με συγγενείς των 118 ναυτικών και με τη δήλωσή του πως «φωνάζουν αυτοί που κατέστρεψαν τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας» (η οποία στόχευσε τα μέσα ενημέρωσης του μεγαλοεπιχειρηματία Μπόρις Μπερεζόφσκι και πολλών συμμάχων ή ανταγωνιστών του, οι οποίοι έχουν για αγαπημένο τους σπορ τη φοροδιαφυγή). Πέρα από το διαφαινόμενο ως οριστικό τέλος της περιόδου που έχαιρε μεγάλης δημοτικότητας στα ΜΜΕ και σε ένα μέρος του λαού που τον θεωρούσε εκφραστή της μερίδας που ήθελε μια «ισχυρή νέα Ρωσία» στα καπιταλιστικά πρότυπα, ο Πούτιν διατηρεί αρκετή πολιτική ισχύ για να αντιμετωπίσει απευθείας επιθέσεις στο εσωτερικό. Στα μείον είναι ασφαλώς το ότι καθίσταται πιο «ευάλωτος» σε έξωθεν πιέσεις, ενώ μάλλον δε θα πετύχει η προσπάθειά του να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες.

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ. Η θλίψη και η οργή των οικογενειών που πενθούν και της Ρωσίας, η οποία δεν έχει συνέλθει από το σοκ της υπόθεσης του «Κουρσκ», είναι φυσικά απόλυτα κατανοητή, ωστόσο έχει σημασία να δει κάποιος πού οδηγούν, δηλαδή ποιον πολιτικό αντίκτυπο θα έχει η υπόθεση σε ένα βάθος χρόνου. Πολύ περισσότερο, που η υπόθεση χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στη Δύση ως εργαλείο προπαγάνδας περί του πόσο... καλό έκανε η κατάληξη του ψυχρού πολέμου στους Ρώσους και πόσο δύσκολο είναι να «υπάρξει επιτέλους μια δυτικού τύπου δημοκρατία» (το μόνιμο ρεφρέν) στη χώρα. Λες κι αυτό ήταν το πρόβλημα...