Γρηγοριάδης Κώστας

Για τους διεθνείς χρηματοοικονομικούς και επιχειρηματικούς ομίλους, η απόκτηση επιχειρηματικών μονάδων σε διάφορες αγορές είναι μονόδρομος, στην επιδίωξή τους να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη κερδοφορία. Ταυτόχρονα, με αυτό τον τρόπο, τους δίνεται η δυνατότητα να ελέγχουν τις τύχες όχι μόνο μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, αλλά και ολόκληρων κλάδων της οικονομίας, σε περισσότερες από μία χώρες.

Στο πλαίσιο αυτό τα τελευταία χρόνια έχει ενσκήψει κύμα εξαγορών, το οποίο αλλάζει άρδην το τοπίο στις τηλεπικοινωνίες, με τους ισχυρούς ομίλους να διαγκωνίζονται να αυξήσουν τα μερίδιά τους - κατά συνέπεια και τα υπερκέρδη τους - στην ευρωπαϊκή αγορά.

Από τους κύριους φορείς ξένων επενδύσεων σε Ευρώπη και Ελλάδα, θεωρούνται οι διασυνοριακές εξαγορές τηλεπικοινωνιακών παρόχων, καθώς οι ισχυροί όμιλοι του κλάδου εμφανίζονται διατεθειμένοι να καταβάλλουν παχυλά τιμήματα προκειμένου να διευρύνουν και να ενισχύσουν τη διεθνή τους παρουσία. Στην ουσία, μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών, εξασφαλίζουν μερίδια αγοράς και υποδομές, «εξοστρακίζοντας» έτσι ανταγωνιστές, ώστε να εξασφαλίσουν την ακόμα μεγαλύτερη κερδοφορία τους.

Το νέο κύμα συγχωνεύσεων στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών έχει μεταφερθεί και στην Ελλάδα. Γεγονός για το οποίο, μάλιστα, υπερηφανεύονται οι κυβερνώντες και οι συνοδοιπόροι θιασώτες του «ανταγωνισμού», της «ελεύθερης αγοράς» και της «προσέλκυσης επενδυτών», κάνοντας λόγο για το... δυναμισμό της ελληνικής οικονομίας.

Στην ελληνική τηλεπικοινωνιακή αγορά, νέα δεδομένα διαμορφώνει η εξαγορά της «ΤΙΜ Ελλάς» από την αιγυπτιακών συμφερόντων «Weather Investments», έναντι 3,4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η εξαγορά ανακοινώθηκε επίσημα τον περασμένο Φλεβάρη από τα επενδυτικά σχήματα «Apax Partnes» και «Texas Pacific» που έλεγχαν μέχρι τώρα την ΤΙΜ και την «Q-Telecom». Η «Weather Investments», που ανήκει στον Αιγύπτιο μεγαλοεπιχειρηματία Ναγκίμπ Σαουίρις, απέκτησε την ΤΙΜ μέσω της εταιρείας ORASCOM.

Ο εν λόγω επιχειρηματίας, που θεωρείται ο πλουσιότερος της Αιγύπτου και βρίσκεται στην 65η θέση στη λίστα του περιοδικού «Forbes» με τους 500 πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, φέρεται να ελέγχει περίπου το 40% των επιχειρήσεων που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο του Καΐρου. Το φθινόπωρο του 2005 ο όμιλος ORASCOM εξαγόρασε την ιταλική «Wind», την εταιρεία που κατέχει το 51% της «Tellas» (το υπόλοιπο 49% ανήκει στη ΔΕΗ). Από τότε ο Σαουίρις, δημοσιοποίησε τις προθέσεις του να επεκταθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ελλάδα, η Τουρκία, η Ισπανία και η Γαλλία.

Η «Weather Investments» αναμένεται αυτές τις μέρες να καταθέσει την προσφορά της για την απόκτηση του υπόλοιπου ποσοστού (αυτού της ΔΕΗ) στην «Tellas», ενώ ο Σαουίρις, με δημόσιες δηλώσεις του, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να προχωρήσει και σε άλλη εξαγορά τηλεπικοινωνιακής εταιρείας στην Ελλάδα. Σύμφωνα με πληροφορίες ο Αιγύπτιος μεγιστάνας προτίθεται να προσφέρει περί τα 130 εκατ. ευρώ για την απόκτηση της «Tellas». Να σημειωθεί εδώ ότι η αξία της μικρότερης από την «Tellas» εταιρείας «Forthent» αποτιμάται σήμερα στο Χρηματιστήριο στα 400 εκατ. ευρώ.

Με την απόκτηση της ΤΙΜ από την ORASCOM, στρώνεται ο δρόμος για τη συγχώνευση με την «Tellas» και συνακόλουθα δημιουργούνται προϋποθέσεις για τη συγκρότηση μιας ιδιαίτερα ισχυρής εταιρείας σε σταθερή και κινητή τηλεφωνία, δεδομένου ότι η «Tellas» είναι σήμερα ο μεγαλύτερος τηλεπικοινωνιακός πάροχος μετά τον ΟΤΕ, με έσοδα που ξεπέρασαν τα 120 εκατ. ευρώ το 2006.

Ενόψει των γενικότερων εξελίξεων στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, το τελευταίο διάστημα, αρκετές τηλεπικοινωνιακές εταιρείες βρίσκονται σε φάση αναζήτησης αγοραστή, ενώ σε όλες τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας υπάρχει κινητικότητα για επέκταση της δραστηριότητάς τους, παρέχοντας προγράμματα με δυνατότητα χρήσης ευρυζωνικών υπηρεσιών από το σταθερό δίκτυο. Στο πλαίσιο αυτό η COSMOTE συνεργάζεται ήδη με την «ΟΤΕnet». Η «Vodafone» αναζητά κατάλληλο πάροχο προκειμένου να αναπτύξει νέες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες σε σταθερή τηλεφωνία και ευρυζωνικό ίντερνετ. Η δε «Tellas» προωθεί το πακέτο «Zisto», προσφέροντας στους συνδρομητές της πλήρη αποδέσμευση από τον ΟΤΕ.

Πάντως και η εξαγορά της ΤΙΜ εντάσσεται στην τάση που επικρατεί για τη διαρκή μεγέθυνση των διεθνικών μονοπωλίων, με την εξαγορά ή απορρόφηση μικρότερων συγκριτικά με τα ίδια, μονοπωλιακών ή άλλων επιχειρήσεων.

Η ελληνική τηλεπικοινωνιακή αγορά, με ετήσιο τζίρο άνω των 10 δισ. ευρώ, είναι φανερό πως δεν «αντέχει» όλες τις επιχειρήσεις που ήδη δραστηριοποιούνται στον κλάδο. Οι ισχυροί όμιλοι κορυφώνουν τον ανταγωνισμό και οι μικρές εταιρείες προσανατολίζονται σε συγχωνεύσεις, για να μην οδηγηθούν σε αφανισμό.

Οπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, επειδή τα προσδοκώμενα κέρδη από τις νέες υπηρεσίες που εξασφαλίζουν τα ευρυζωνικά δίκτυα είναι ιδιαίτερα μεγάλα, στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών μέχρι τον επόμενο χρόνο θα συντελεστούν μεγάλες ανατροπές, εξαγορές και συγχωνεύσεις. Κατά τις εκτιμήσεις τους, η επιχειρηματική σύγκρουση γίνεται σε επίπεδο υπηρεσιών και ειδικότερα για το «φιλέτο» της ευρυζωνικότητας, για το οποίο «διαγκωνίζονται» όχι μόνο οι μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες, αλλά και ξένα μεγαθήρια του κλάδου, τα οποία διεκδικούν μερίδιο από τα προσδοκώμενα μεγάλα κέρδη. Οι ίδιοι παράγοντες επισημαίνουν ότι αρκετές μικρές τηλεπικοινωνιακές εταιρείες είναι «ελκυστικές» για εγχώρια και ξένα επιχειρηματικά κεφάλαια και κάνουν λόγο για τη συγκρότηση τριών - τεσσάρων μεγάλων ανταγωνιστικών τηλεπικοινωνιακών ομίλων, αντί των 13 εταιρειών που λειτουργούν σήμερα.

Για την ώρα, δεσπόζουσα θέση στην εγχώρια τηλεπικοινωνιακή αγορά εξακολουθεί να κατέχει ο ΟΤΕ, με μερίδιο 73% στη σταθερή τηλεφωνία, παρά τη «διαρροή» πελατών του προς τους εναλλακτικούς παρόχους. Επίσης ο ΟΤΕ κατέχει ουσιαστικά σημαντικό μερίδιο και στην κινητή τηλεφωνία, μέσω της υπό συγχώνευση θυγατρικής εταιρείας «Κοσμοτέ» (COSMOTE), η οποία έχει εξαγοράσει τη «Γερμανός ΑΕ».

Ως «αντίπαλο δέος» στον ΟΤΕ, αλλά και τις άλλες εταιρείες, εμφανίζεται πλέον ο Αιγύπτιος μεγιστάνας, ο οποίος με την απόκτηση της «ΤΙΜ Hellas» και την αναμενόμενη ολική εξαγορά της «Tellas», σκοπεύει να συγκροτήσει ισχυρό τηλεπικοινωνιακό όμιλο, με δραστηριότητες σε όλο το εύρος των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών (σταθερή και κινητή τηλεφωνία, ίντερνετ, καταστήματα λιανικής και τηλεπικοινωνιακές υποδομές). Σήμερα ο συνδυασμένος όμιλος ΤΙΜ και «Tellas» καλύπτει το 20% της αγοράς, μαζί με το 7,7% της «Q-Telecom».

Το υπόλοιπο σκηνικό στην ελληνική τηλεπικοινωνιακή αγορά συμπληρώνουν οι εταιρείες: «Forthnet», «Vivodi», «Intracom/Sistema», «Hellas On Line», «On Telecoms» (νεοϊδρυθείσα, με πρόεδρο τον πρώην διοικητή του ΟΤΕ Ν. Μανασή), «Lannet», «Telepassport», «Columbia Telecom» (εταιρείες που ελέγχονται από τον όμιλο Λαναρά), «CosmoTelco» (ανήκει στον όμιλο «Demco» με βασικό μέτοχο τον επιχειρηματία Δημ. Κοντομηνά και στην εταιρεία «Teledome» των αδελφών Πηλιούνη), «Altec Telecoms» (του ομίλου «Altec»).

Να σημειωθεί ότι και στον τομέα των τηλεπικοινωνιών οι εξελίξεις έγιναν ραγδαίες μετά την πλήρη απελευθέρωση που έγινε το 1998. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις επιχειρήσεων σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, οι οποίες έχουν ως επακόλουθο, λιγότερες σε αριθμό επιχειρήσεις να συγκεντρώνουν και να ελέγχουν ασύλληπτα κεφάλαια, συνδέονται άμεσα με την ενίσχυση της ισχύος των κεφαλαιοκρατών. Στο όνομα δε των «οικονομιών κλίμακας», συνοδεύονται πάντα με περαιτέρω ένταση της εκμετάλλευσης, μαζικές απολύσεις και ευρείες επιθέσεις σε όλο το φάσμα των εργασιακών δικαιωμάτων και κατακτήσεων.

Κοντολογίς, το βέβαιο είναι ότι το διαρκώς αυξανόμενο κεφάλαιο πάντα θα αναζητά νέους τομείς δράσης και νέα μεγέθη αγορών για την εξασφάλιση ακόμα περισσότερων υπερκερδών. Το ζητούμενο είναι να ανατραπεί η εξουσία του κεφαλαίου, ώστε να πάψει μια σύγχρονη ανάγκη του ανθρώπου, όπως είναι η χρήση των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, να είναι τόσο ακριβή, μόνο και μόνο για να θησαυρίζουν μια χούφτα μεγάλες επιχειρήσεις.